Βενεδίκτου Ιερομονάχου Αγίου Όρους

[kostas8888]

Πηγή ταπεινοφροσύνης

Είναι μεγάλο αγαθό νά εξετάζουμε τή συγγένεια μας καί νά γνωρίζουμε από που δημιουργηθήκαμε. Είναι αρκετή αυτή ή διδασκαλία ταπεινοφροσύνης, δηλαδή ή έξέτασις της φύσεως μας. Μπορεί νά συγκράτηση όλα τά πάθη καί νά φέρη γαλήνη στό νου. Γι αυτό συμβούλευε κάποιος λέγοντας: «Πρόσεχε τό σου» (Γεν. 24,6). Αναλογίσου τήν φύσι καί τήν δημιουργία σου καί σου άρκεΐ αυτό γιά νά είσαι πάντοτε σεμνός. Γι αυτό καί ό δίκαιος εκείνος 'Αβραάμ είχε πάντοτε αυτή τή σκέψι μέσα του καί ποτέ δέν υπρηφανευοταν. Αυτός λοιπόν πού μιλούσε μέ τόν Θεό καί είχε τόση μεγάλη παρρησία καί πήρε μαρτυρία από αυτόν γιά τήν αρετή του, έλεγε' «'Εγώ είμαι γή καί στάχτη» (Γέν. 18,27). Καί άλλος πάλι πού ήθελε νά συγκράτηση τόν φουσκωμένο ανβρωπο, δέν ανέφερε πολλά λόγια, αλλά του θυμίζει μόνο τήν φύσι του καί τόν κατακρίνει πολύ, λέγοντας έ'τσι ακριβώς: «Γιατί υπερηφανεύεται ή γή καί η στάχτη;» (Σοφ. Σειρ. 10,9).

«Στίς ψυχές αυτές αναπαύεται ό Κύριος»
"
Ας συντρίψουμε τό λογισμό μας, παρακαλώ, ας ταπεινώσουμε τό νου μας καί μάλιστα τώρα πού ό καιρός της νηστείας μας προσφέρει μεγάλη βοήθεια γιά τόν σκοπό αυτό. Γιατί αν συμπεριφερώμαστε μέ τόν τρόπο αυτό, θά μπορέσουμε καί νά προσευχόμαστε με πολλή σύνεσι καί μέ τήν έξομολόγησι των αμαρτημάτων μας νά προκαλέσουμε πλούσια τήν χάρι του Θεοΰ. Καί γιά νά μάθετε ότι ό Κύριος αναπαύεται σε αυτές τίς ψυχές, άκουε τον νά λέγη: «Σε ποιόν νά ρίξω τό βλέμμα μου παρά στον πράο καί ταπεινό καί σ' αυτόν πού σέβεται τά λόγια μου;» (Ήσ. 66, 2). Γι' αυτό καί ό Χριστός όταν κήρυττε έλεγε: «Μάθετε από έμενα ότι είμαι πράος καί ταπεινός στην καρδιά καί Θά βρήτε άνάπαυσι στις ψυχές σας» (Ματθ. 11,29). Διότι εκείνος πού πραγματικά ταπεινώνει τόν εαυτό του, δέ θά μπόρεση ποτέ νά έκτραπή σέ οργή, ούτε νά όργισθή κατά του πλησίον του, διότι ή ψυχή του είναι συγκρατημένη καί εξετάζει τά δικά της. Τί θά μπορούσε νά ύπαρξη ευτυχέστερο από τήν ψυχή αυτή πού συμπεριφέρεται μέ τόν τρόπο αυτό! "Ενας τέτοιος άνθρωπος κάθεται συνέχεια μέσα στό λιμάνι, βρίσκεται μακρυά από κάθε κακοκαιρία καί απολαμβάνει τή γαλήνη των σκέψεων του. Γι αυτό καί ό Χριστός έλεγε: «Καί θά βρήτε άνάπαυσι στις ψυχές σας».
(Εις τήν Γένεσιν Θ '. ΕΠΕ 2, 234.

«Αύτη είναι ή μεγαλύτερη αρετή...»
Γι αυτό καί ό Χριστός έλεγε στους μαθητές του: «"Οταν κάνετε ό,τι έχετε διαταχθή, νά λέτε ότι είμαστε άχρηστοι δούλοι» (Λουκ. 17,10), από παντού συγκρατώντας τίς σκέψεις τους καί πείθοντας τος νά είναι μετριόφρονες καί νά μή καυχώνται γιά τά κατορθώματα τους, αλλά νά γνωρίζουν ότι ή πιό μεγάλη αρετή από όλες είναι αυτή, τό νά είναι κανείς πρό πάντων μετριόφρονας όταν βρίσκεται ανάμεσα στά κατορθοοματά του.
(Εις τήν Γένεσιν ΚΑ '. ΕΠΕ 618-620.

[kostas8888]

«Πρόσεξε τό μέγεθος της ταπεινοφροσύνης...»

Άλλ' άς δοΰμε καί τήν θεοφιλή ψυχή του πατριάρχη, πώς δηλαδή, με τήν πραότητα του σβήνει τήν φωτιά πού πρόκειται νά άνάψη. «Εϊπε, λέγει, ό ειρηνικός 'Αβραάμ στον άνηψιό του τόν Λώτ: Λέν πρέπει νά ύπάρχη φιλονικία ανάμεσα μας, οό'τε μεταξύ των βοσκών μας, διότι είμαστε άνθρωποι καί μάλιστα συγγενείς». (Γεν. 13,8).

Βλέπε τήν υπερβολή της ταπεινοφροσύνης, βλέπε τό ύψος της φιλοσοφίας. Ό γέροντας, ό μεγάλος στην ηλικία ονομάζει τόν νεαρό, τόν ανεψιό, αδελφό καί τόν ανεβάζει στην ϊδια τιμή με τόν εαυτό του καί δε κρατάει τίποτε γιά τόν εαυτοτου, αλλά λέγει: «Αεν πρέπει νά ΰπάρχη φιλονικία ανάμεσα μας, ούτε μεταξύ τών βοσκών μας, διότι είμαστε άνθρωποι και μάλιστα συγγενείς». Διότι δεν θά ήταν καλό αυτό λέγει, διότι είμαστε αδέλφια. Είδες ότι αυτός εκπληρώνει τόν αποστολικό νόμο πού λέγει: «Και τό γεγονός ότι έχετε ήδη δίκες μεταξύ σας αποτελεί ήδη πλήρη αποτυχία σας. Γιατί δεν προτιμάτε νά είσθε οι αδικημένοι; Γιατί δεν προτιμάτε ά ζημιώνεστε; 'Αντίθετα έσεΐς αδικείτε και ζημιώνετε άλλους και μάλιστα αδελφούς» (Α'. Κορ. 6, 7-8). Όλα αυτά εφαρμόζοντας τα στην πράξι ό πατριάρχης λέγει: «Αεν πρέπει νά υπάρχη φιλονικία ανάμεσα μας, ούτε μεταξύ τών βοσκών μας, διότι είμαστε άνθρωποι και μάλιστα συγγενείς». Τί θά μπορούσε νά ύπαρξη εϊρηνικώτερο από την ψυχή αυτή; (Εις την Γένεσιν ΛΓ\ ΕΠΕ 3,402.

[kostas8888]

«Ή αληθινή ταπεινοφροσύνη


Αυτή, λοιπόν, τήν φροντίδα παρακαλώ νά δείξουμε, ώστε νά μιμούμαστε τήν ταπεινοφροσύνη του πατριάρχη. Καί εμείς, πού ζούμε στον καιρό της χάριτος του Θεού, άς ακολουθήσουμε τά ϊχνη εκείνου πού έζησε πρίν από τό νόμο. Διότι πραγματική ταπεινοφροσύνη είναι αυτή πού έδειξε ό πατριάρχης σε αυτόν πού ήταν πολύ κατώτερος του, όχι μόνο στην αρετή καί στην ηλικία αλλά καί σε όλα τά άλλα.

Σκέψου, λοιπόν, ότι ό γέροντας έδωσε τά πρωτεία στό νέο, ό θειος στον ανεψιό, καί αυτός πού άπελάμβανε τόση εύνοια από τόν Θεό, σέ αυτόν πού ποτέ του δέν έδειξε κάτι τό σημαντικό. Καί αυτά πού έπρεπε νά πή εκείνος σάν νέος προς τόν γέροντα καί θειο του, αυτά τά έλεγε ό πατριάρχης στό νεαρό. Καί μεΐς, λοιπόν, άς μή τιμάμε μόνο τους μεγαλύτερους από μας στην ηλικία ή αυτούς μέ τους οποίους είμαστε συνομήλικοι. Διότι αυτό δέν θά ήταν ταπεινοφροσύνη. Όταν δηλαδή κανείς κάνη κάτιαναγκαστικά, αυτό δεν είναι ταπεινοφροσύνη, αλλά ανάγκη. Ή πραγματική ταπεινοφροσύνη είναι όταν παραχωρούμε τά πρωτεία σε αυτούς πού φαίνονται μικρότεροι καί τιμάμε εκείνους πού φαίνονται πολύ κατώτεροι από μας.

"Αν όμως είμαστε προσεκτικοί, δεν θά σκεφθούμε ότι κάποιοι είναι κατώτεροι από μας, αλλά όλους τους ανθρώπους θά τους νομίζουμε ανώτερους από μας. Καί αυτό τό λέω όχι γιά μας πού ε'ίμαστε γεμάτοι άπό αμέτρητα αμαρτήματα, αλλά κι αν ακόμη σκεφθή κάποιος ότι έκανα αμέτρητες καλωσύνες, αν δέν σκεφτόταν αυτό, ότι δηλαδή είναι ό χειρότερος άπό όλους δέν θά είχε κανένα κέρδος άπό τίς τόσες καλωσύνες. Ώστε αυτό είναι ταπεινοφροσύνη, όταν δηλαδή, κάποιος, ενώ δικαιολογείται νά υπερηφανεύεται, αυτός ταπεινώνει τόν εαυτό του καί τόν κάνει νά είναι μετριοπαθής. Διότι τότε θά φθάση στό αληθινό ΰψος, σύμφωνα μέ τήν ύπόσχεσι του Κυρίου: «Αυτός πού ταπεινώνει τόν εαυτό του θά ΰψωθή» (Λκ. 14,11).

"Ας φροντίσουμε, παρακαλώ, καί όλοι εμείς νά πετύχουμε τό ΰψος πού πετυχαίνεται μέ τήν ταπεινοφροσύνη, ώστε νά απολαύσουμε άπό τόν Κύριο τήν ϊδια εύνοια μέ τόν δίκαιο καί νά αξιωθούμε εκείνα τά ανέκφραστα αγαθά, μέ τήν χάρι καί τήν φιλανθροοπία του Κυρίου μας 'Ιησού Χριστού, μαζί μέ τόν όποιο στον Πατέρα συγχρόνως καί στό Άγιο Πνεύμα, ανήκει ή δόξα, ή εξουσία, ή τιμή, τώρα καί πάντοτε καί στους αιώνες τών αιώνων. 'Αμήν. »
(Εις τήν Γένεσιν ΛΓ'. ΕΠΕ 3,418-420,

[kostas8888]

«Τότε μας ακούει καλλίτερα ό Κύριος»

"Ας μή αγανακτούμε, λοιπόν, ούτε και έμεΐς δταν συμβή νά ταπεινωθούμε από κάποια κατάστασι των πραγμάτων. Διότι τίποτε δεν βοήθα τόσο τήν ανθρώπινη φύσι όσο ή συστολή καί ή ταπεινοφροσύνη καί ή καταστολή της υπερηφάνειας. Διότι καί ό Κύριος τότε μας ακούει καλλίτερα, όταν τόν παρακαλούμε με ψυχή γεμάτη από οδύνη καί με ταπεινωμένη καρδιά, καί όταν δείχνουμε μεγάλη επιμονή στίς παρακλήσεις μας. «Γιατί με άκουσε ό Κύριος, λέγει, τόν καιρό που ταπεινώθηκα»
(Εις τήν Γένεσιν ΛΗ'. ΕΠΕ 3,602. )

[kostas8888]

Ό Ιακώβ


Πρόσεχε, παρακαλώ, πώς μέ την υπερβολή της ταπεινοφροσύνης υπόταξε τον αδελφό του, καί αυτόν πού νόμιζε ότι είχε τόσο εχθρικές διαθέσεις, τόν βρήκε τόσο ήρεμο, ώστε νά θέλη νά του διάθεση ολα τά δικά του γιά νά τόν εξυπηρέτηση. Διότι λέγει: «Είπε, αδελφέ μου εγώ έχω πολλά ζώα καί στάνες. Αυτά εϊναι δικά σου καί πρέπει νά τά κράτησης» (Γεν. 33, 9). Όμως δέν αρκέσθηκε σ' αυτά ό 'Ιακώβ, αλλά αποδεικνύοντας πόσο φρόντιζε γιά νά τόν ε-χη ευνοϊκό, λέγει: «"Αν μέ αγαπάς, εάν βρήκα χάρι ενώπιον σου, δέζου τά δώρα πού σοϋ προσφέρω μέ τά ϊδια μου τά χέρια καί μέ δλη μου τήν καρδιά. Χάρις στην ευμενή υποδοχή πού μοϋ έκανες καί τήν αγάπη πού μου έδειξες, είδα τό πρόσωπο σου όπως Θά έβλεπε κανείς τό πρόσωπο του Θεοϋ». (Γεν. 33, 10).
(Εις τήν Γένεσιν ΝΗ\ ΕΠΕ 4,506-508.

[kostas8888]

Ιατρείο ψυχής


"Ας μιμούμαστε καί μεϊς τόν δίκαιο αυτόν καί ας δείχνουμε τόση μεγάλη ταπεινοφροσύνη. Κι αν υπάρχουν μερικοί, πού απέναντι μας αισθάνονται κάποια δυσαρέσκεια, ας μήν ανάβουμε περισσότερο τόν θυμό τους, αλλά μέ πολλή ταπεινοφροσύνη καί στά λόγια καί στίς πράξεις νά καταστέλλουμε τήν έχθρα τους καί νά καταπραΰνουμε τήν ταραγμένη ψυχή τους. Διότι πρόσεχε τήν σοφία αυτού του δικαίου, πώς μέ τήν μεγάλη δύναμι των λόγων του καταπράυνε τόν Ήσαΰ, ώστε νά τρέχη νά τόν υπηρέτηση καί νά θέλη νά κάνη τά πάντα γιά χάρι του. Αυτό, πράγματι, είναι άπόδειξις μεγάλης αρετής, όταν φροντίζουμε νά αγαπάμε οχι μόνο αυτούς πού μας συμπεριφέρονται φι-λικά καί νά τους καλοπιάνουμε με κάθε τρόπο, αλλά και δταν παίρνουμε με τό μέρος μας με τόν καλό τρόπο καί όσους επιθυμούν νά μας βλάψουν.(Εις την Γένεσιν Ν Η'. ΕΠΕ 4,510.

[kostas8888]

Πρόσεχε την ταπεινοφροσύνη του Πατριάρχη


Πρόσεχε ταπεινοφροσύνη του πατριάρχη, πρόσεχε ψυχή φιλόθεη. Δεν τόλμησε νά πή ό Θεός τόν όποιο εύα-ρέστησα, αλλά τί λέγει; «Τόν όποιον εύαρέστησαν οι πατέρες μου» (Γέν. 48, 15). Είδες εύγνώμονη ψυχή; "Αν καί βέβαια πρίν από λίγο διηγούμενος έλεγε ότι: «Ό Θεός μου μοΰ φανερώθηκε στη Λουζά της χώρας Χαναάν καί με ευλόγησε και' μοΰ είπε: Νά, εγώ θά σέ αυξήσω και θά σέ πληθύνω και θά σέ αναδείξω πρόγονο καί γενναρχη πολλών εθνών καί θά δώσω σέ σένα καί στους απογόνους σου, που θά ακολουθήσουν μετά από σένα, τή χωρά αυτή γιά αιώνια κατοχή» (-Γεν. 48, 3).
Καί, αν καί είχε τόσο καθαρά τά δείγματα της εύνοιας του Θεού προς αυτόν, όμως είχε ακόμη συνεσταλμένη τή διάνοια του καί λέγει: ««Τόν όποιον εύαρέστησαν οι πατέρες μου 'Αβραάμ καί 'Ιακώβ καί Ισαάκ».
(Εις τήν Γένεσιν ΞΣΤ. ΕΠΕ 5,52