Ψυχοφελή μηνύματα...

[toula]

Σας καλώ, λοιπόν..
ποτέ μην υποκρίνεστε πως είστε καλύτεροι απ’ ότι στην πραγματικότητα.
Γιατί σ’ αυτή την υποκρισία φυτρώνουν η συκοφαντία, το κουτσομπολιό, η ταπείνωση του διπλανού μας, τον λέμε τιποτένιο και αυτοστιγμεί γινόμαστε σπουδαίοι.
Τον κλωτσάμε προς τα κάτω, για να μεγαλώσει η μεταξύ μας απόσταση και να δουν οι άλλοι πόσο ανώτεροι είμαστε- τι ψέμα φυσικά!
Ταπεινόφρονα ψυχή- αυτό χρειαζόμαστε, αδελφοί και αδελφές, γι’ αυτό κοπιάζουμε.
Η ταπεινοφροσύνη δεν είναι απάθεια, διότι απαιτείται τεράστιο σθένος για να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού.
Με την ταπείνωση μας, στην πραγματικότητα, υψωνόμαστε και γινόμαστε όντως καλύτεροι.
Παύλος Πατριάρχης Σερβίας.

[toula]

Με πόνο και δάκρυα θα λάβεις τη χάρη..
Να, έμαθες ότι είσαι πηλός, πτωχός και γυμνός.
Τώρα ζήτησε απ’ αυτόν που μπορεί να αναπλάσει τη φύση να σε πλουτίσει.
Και, αν σου δώσει πολύ ή λίγο, αναγνώρισε τον ευεργέτη σου. Και μη σφετερισθείς τα ξένα ως δικά σου.
Με πόνο και δάκρυα θα λάβεις τη χάρη. Και πάλι με δάκρυα χαράς και ευχαριστίας, με φόβο Θεού θα την κρατήσεις.
Με θέρμη και ζήλο ελκύεται· με ψυχρότητα και αμέλεια χάνεται.
Δεν σου ζητεί περισσότερο ο Χριστός για να σου δώσει τα άγιά Του χαρίσματα· μόνο να αναγνωρίζεις ότι, ό,τι καλό και αν έχεις, είναι δικό Του.
Και να συμπαθείς αυτόν που δεν έχει.
Να μην τον κρίνεις ότι δεν έχει· ότι είναι αμαρτωλός, φαύλος, πονηρός, φλύαρος, κλέπτης, πόρνος και ψεύτης.
Εάν αποκτήσεις αυτή την επίγνωση, δεν μπορείς ποτέ να κρίνεις κανένα, έστω και αν τον βλέπεις να αμαρτάνει θανάσιμα· γιατί αμέσως θα λες·
Δεν έχει, Χριστέ μου, τη χάρη σου, γι’ αυτό αμαρτάνει.
Αν φύγεις και από μένα θα πράξω χειρότερα. Αν στέκω, στέκω, γιατί Συ με βαστάζεις.
Τόσο βλέπει ο αδελφός, τόσο κάνει.
Είναι τυφλός. Πώς τον θέλεις να βλέπει χωρίς μάτια;
Είναι πτωχός. Πώς γυρεύεις να είναι πλούσιος;
Δος του πλούτο να έχει. Δος του μάτια να βλέπει.
Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής.

[toula]

«Σώσε μας, Κύριε, χανόμαστε!»
Όταν βλέπουμε να ξεσηκώνονται μέσα μας τα πάθη, ας μην ταραζόμαστε, όπως ταράζονται συνήθως όσοι δεν έχουν αυτογνωσία.
Τα πάθη είναι φυσικά στη φθαρμένη από την αμαρτία φύση μας, όπως φυσικά σε μιαν αρρώστια είναι τα συμπτώματά της.
Κάθε φορά που ξεσηκώνονται τα πάθη, πρέπει να προστρέχουμε χωρίς καθυστέρηση στον Κύριο με την προσευχή και τα δάκρυα, περιμένοντας με υπομονή την προστασία Του και προβάλλοντας στο μεταξύ σθεναρή αντίσταση.
Τα πάθη φοβίζουν όχι μόνο τους ανθρώπους που κυριαρχούνται απ’ αυτά, αλλά και εκείνους που έχουν προοδεύσει στην αρετή. Αυτό συμβαίνει με παραχώρηση του Θεού, ώστε η απόκτηση της αρετής να μην αποτελέσει για τον αδύναμο άνθρωπο αιτία κομπασμού και υπερηφάνειας.
Συχνά, έπειτα από παρατεταμένη γαλήνη, σηκώνεται φοβερή θύελλα.
Έτσι, εκείνοι που νόμιζαν ότι βρίσκονταν σε ασφαλές καταφύγιο, συνειδητοποιούν ότι βρίσκονται σε ανοιχτή και φουρτουνιασμένη θάλασσα.
«Σώσε μας, Κύριε, χανόμαστε!», κραύγασαν στον Σωτήρα του κόσμου οι μαθητές Του κάποιαν άλλη φορά που ταξίδευαν πάλι με πλοιάριο.
Σηκώθηκε ξαφνικά μεγάλη τρικυμία στη θάλασσα και τα κύματα σκέπαζαν το πλοιάριο.
Ο Κύριος, ωστόσο, κοιμόταν.
Με τον ύπνο Του υποδηλώνεται η δική μας λήθη του Θεού.
Με τον πειρασμό εξαφανίζεται η λήθη.
Τότε θυμόμαστε τον Κύριο και ζητάμε τη βοήθειά Του. Κι Εκείνος «επιτιμά τους ανέμους και τη θάλασσα», ως πανάγαθος και παντοδύναμος, «και γίνεται απόλυτη γαλήνη».
Φτάνει μόνο να Τον επικαλεστούμε στον καιρό της θλίψεως.
Αμήν.
(Πηγή: “Ασκητικές ομιλίες Α’” Αγίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ, επισκόπου Καυκάσου και Μαύρης Θάλασσας, Εκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής)

[toula]

Γέροντας Αμβρόσιος Λάζαρης: Έχεις συνεχή θλίψη κι αυτό, παιδί μου, δεν είναι καλό…

* Έχεις συνεχή θλίψη κι αυτό, παιδί μου, δεν είναι καλό. Πρόσεξέ το. Ο Θεός θέλει να είμαστε γεμάτοι από χαρά, δεν τη θέλει τη θλίψη. Να προσεύχεσαι, όσο μπορείς. Έστω κι αυτό το λίγο, το ακούει ο Θεός.
* Δεν αξίζει για τίποτα στον κόσμο να θλίβεσαι. Το ξέρεις αυτό; Να χαίρεσαι, μανούλα μου. Και να μη στενοχωριέσαι, να μη ζαλίζεσαι για πράγματα, που δεν είναι στη δικαιοδοσία σου.
* Στον Ουρανό έχει φύγει η γκρίνια, η ζήλια, η πείνα, η δίψα, η γυμνότης, ο φθόνος, η κακία. Εκεί είναι η χαρά, η καλοσύνη, είναι μέσα το κατοικητήριο του Θεού. Όπου είναι ο Θεός, μπορεί να πάει η κακία, η πλεονεξία, το μίσος, τα πάθη;
* Στις μέρες μας οι άνθρωποι και εμείς οι μοναχοί πρέπει να παραδεχτούμε ότι γίνεται αγώνας για τη σωτηρία μας. Αυτός, ο λίγος αγώνας, αλλά να είναι θετικός και σταθερός. Όχι σήμερα να κάνω μία προσευχή και την άλλη μέρα να την παρατήσω, να μην την ξανακάνω. Μια προσευχούλα σήμερα και άλλη αύριο και άλλη μεθαύριο, να είμαστε έτοιμοι για τον Ουρανό. Όχι για τα πράγματα της γης! Ήλθαν και παρήλθαν και εχάθησαν τα πράγματα της γης. Η καλοσύνη σου θα μένει στον αιώνα τον άπαντα.
* Όταν πάει μία προσευχή από έναν άγιο άνθρωπο, από μία πονεμένη ψυχή, και ζητήσει: «Κύριε, κάνε πιο πίσω το κακό αυτό, φέρε γαλήνη στο πλάσμα Σου εδώ κάτω», θα κάνει πίσω ο Κύριος, γιατί το αγαπάει το πλάσμα Του· οι προσευχές των ανθρώπων απ’ το Άγιον Όρος, αλλά κι από εδώ, μέσα στον κόσμο.Ξέρεις πόσοι Άγιοι υπάρχουν μέσα στον κόσμο, που γονατίζουν κι ανοίγουν οι Ουρανοί και ο Κύριος τους ακούει με αγάπη;
* Υπάρχουν εγγράμματοι, που δεν πιστεύουν σήμερα στον Θεό, αλλά πιστεύουν στην επιστήμη τη δική τους. Κι άμα τους πεις: «Εσύ τη σοφία που έχεις δεν την απέκτησες μόνος σου», θα σε χλευάσει. «Άντε φύγε από εδώ! Εγώ έφαγα τα γράμματα με το κουτάλι και θα μου πεις εσύ;» Πολλοί διανοούμενοι δεν πιστεύουν στον Θεό, γιατί στηρίζονται στον εαυτό τους.Λένε «εμείς», εμείς οι άνθρωποι, αλλά δεν είναι σωστό αυτό. Άμα λείψει η Χάρις του Θεού, τα πάντα γκρεμίστηκαν, καταργούνται και χάνονται. Ο Κύριος είναι ο Ίδιος ο Δημιουργός, ο Πλάσας τα Σύμπαντα. Αλλά δεν μπορεί το μυαλό του ανθρώπου να τα χωρέσει αυτά.
Από το βιβλίο της Ι. Μ. Δαδίου Παναγία η Γαυριώτισσα, «Γέρων Αμβρόσιος Λάζαρης, Ο πνευματικός της Μονής Δαδίου, Ο επιστήθιος φίλος του αγίου Πορφυρίου», των εκδόσεων Άθως. Κείμενα Μιχάλης Λεβέντης.
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
https://www.pemptousia.gr/

[toula]

«Ἡ ἀγάπη εἶναι μίμηση τοῦ Χριστοῦ, διότι “Αὐτός πρῶτος ἠγάπησεν ἡμᾶς”!

Ἑπομένως, ὅταν ἀγαπῶ, σημαίνει ὅτι ἔχω πάρει δωρεά, ἔχω πάρει χάρη ἀπό τόν Θεό καί ὅτι μιμοῦμαι τόν Χριστό!

Ἡ ἀγάπη ἀποσκοπεῖ στό νά μπορεῖ ὁ ἕνας νά δίνει χαρά στόν ἄλλον· νά στεροῦμαι ἐγώ ἑκουσίως, γιά νά ἔχει περισσότερα ὁ ἄλλος· νά θυσιάζω τόν ἑαυτό μου, γιά νά νοιώθει ὁ ἄλλος ἄνετα, νά νιώθει ἀσφάλεια στήν ζωή του!»

† Γέροντας Αἰμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

[toula]

Αυτός που ελπίζει στον Κύριο, απολαμβάνει άκρα ειρήνη· γαλήνη επικρατεί στην καρδιά του και στην ψυχή του βασιλεύει πλήρης αταραξία.

Όταν έχει βοηθό του τον Θεό, από τι να φοβηθεί; Από τι να δειλιάσει;

Αν ξεσηκωθεί εναντίον του πόλεμος, δεν πτοείται, γιατί ελπίζει στον Κύριο.

Αν τον καταδιώξουν πονηροί δεν φοβάται, γιατί ξέρει ότι όλα είναι υπό τον έλεγχο του Κυρίου.



Απόσπασμά από το βιβλίο “Γνώθι σαυτόν”, Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως

[toula]

Όταν έμαθε (ο Όσιος Ευμένιος) ότι έπασχε από λέπρα, έλεγε:
«Χάρηκα πάρα πολύ».

– «Χάρηκες;», του λέω.

– «Ναι, με γέμισε απέραντη χαρά. Οσο πιο μεγάλη ασθένεια, τόσο πιο μεγάλος σταυρός, τόσο πιο μεγάλη Ανάστασι.

Και είπα: Πω, πω, πω, μεγάλο δώρο μου έδωσες, Θεέ μου.

Σ’ ευχαριστώ, Χριστέ μου, που μου έδωσες μεγάλο σταυρό. Θα έχω μαζί Σου μεγαλύτερη συμμετοχή στα πάθη Σου, αλλά και μεγαλύτερη συμμετοχή στην Ανάστασή Σου».

Άκου ο άνθρωπος!
Και ήταν μόλις 20 χρόνων!

Μητροπολίτης Μορφου κ. Νεοφυτος

[toula]

Ὅταν προσεύχεσαι μόνος σου καί νιώθεις θλιμμένος ἤ ἡ μοναξιά σου σέ στενοχωρεῖ καί σέ ἀποκαρδιώνει, νά γνωρίζεις πώς ὁ Τριαδικός Θεός σέ παρακολουθεῖ μέ μάτια λαμπρότερα καί φωτεινότερα ἀπό τόν ἥλιο.
Τό ἴδιο κάνει κι ὁ φύλακας ἄγγελός σου, ὅλοι οἱ ἄγγελοι, η Παναγία μας κι όλοι οἱ ἅγιοι τοῦ Θεοῦ.
Νά τό πιστεύεις ἀπόλυτα αὐτό.
Γιατί ὅλοι τους εἶναι ἑνωμένοι μέ τό Θεό· ὅπου εἶναι ὁ Θεός εἶναι κι αὐτοί μαζί. Ὅπου βρίσκεται ὁ ἥλιος, ἐκεῖ κατευθύνονται ὅλες οἱ ἀκτίνες. Προσπάθησε νά καταλάβεις τί σημαίνει αὐτό.
Νά προσεύχεσαι πάντα μέ ζεστή καρδιά. Καί γιά νά τό κατορθώσεις αὐτό, μήν τρῶς καί πίνεις ὑπερβολικά.
Μήν ξεχνᾶς σέ ποιόν ἀπευθύνεσαι, μέ ποιόν συνομιλεῖς.
Οἱ ἄνθρωποι ξεχνοῦν πολλές φορές μέ ποιόν συνομιλοῦν τήν ὥρα πού προσεύχονται, ποιοί εἶναι μάρτυρες τῆς προσευχῆς τους. Ξεχνοῦν πώς συνομιλοῦν μέ τόν ἄγρυπνο καί παντεπόπτη Θεό. Πώς ὅλες οἱ οὐράνιες δυνάμεις κι οἱ ἅγιοι τοῦ Θεοῦ ἀκοῦνε τή συνομιλία τους.

[toula]

: Μαϊου: Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος: . Βοήθειά μας!!
'Ἐκ γῆς ὁ καλέσας Σε πρὸς οὐρανίους μονάς, τηρεῖ καὶ μετὰ θάνατον ἀδιαλώβητον τὸ σκῆνός σου Όσιε. Σὺ γὰρ ἐν τῇ Ἀσία ὡς αἰχμάλωτος ἤχθης, ἔνθα καὶ ὠκειώθης τῷ Χριστῷ Ἰωάννη. Αὐτὸν οὖν ἱκέτευε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΩΣΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΙΑΚΩΒΟ (ΤΣΑΛΙΚΗ):
ΝΟΜΙΖΟΥΝ ΠΩΣ ΕΙΜΑΙ ΝΕΚΡΟΣ, ΑΛΛΑ ΕΙΜΑΙ ΖΩΝΤΑΝΟΣ!!
Ο Άγιος Γέροντας Ιάκωβος τακτικά επισκεπτόταν τον Άγιο Ιωάννη το Ρώσο κυρίως πηγαίνοντας για την Αθήνα για τους γιατρούς που τον παρακολουθούσαν: «Κάποτε, έλεγε, πήγα και βλέπω τον Άγιο ζωντανό μέσα στη λάρνακά του. Του λέω:
Άγιε μου πώς περνούσες στη Μικρά Ασία, τι αρετές είχες και αγίασες;
Ο Άγιος μου απάντησε:
Μέσα στην σπηλιά που ήταν στάβλος κοιμόμουνα και με τα άχυρα σκεπαζόμουνα τον χειμώνα για να μην κρυώνω. Είχα και την ταπείνωση και την πίστη.
Σε λίγο μου λέει:
Περίμενε, πάτερ Ιάκωβε, γιατί ήρθαν τώρα δύο άνθρωποι και με παρακαλούν για ένα παιδί άρρωστο. Περίμενε να πάω να το βοηθήσω.
Ξαφνικά άδειασε η λάρνακα γιατί ο Άγιος έφυγε. Σε λίγη ώρα ξαναγύρισε, δεν τον είδα πώς γύρισε, αλλά τον είδα να τακτοποιείται μέσα στη λάρνακά του σαν ένας άνθρωπος»!
Το Ιερό λείψανο του Αγίου Ιωάννη «αλλάζει πλευρό»- θέση όπως είναι ξαπλωμένο, ενίοτε και μπροστά στον κόσμο, προσκυνητές, και ακούγεται θόρυβος από εκεί..Στην Ανάσταση Μάλιστα, μια από τις φορές που έγινε αυτό, το 1990, ήταν παρών και ο μακαριστός και όσιος γέροντας Ιάκωβος, ηγούμενος της Ιεράς μονής του Οσίου Δαυίδ στην Εύβοια ο οποίος για να καθησυχάσει τον κόσμο που τρόμαξε είπε:
«Χριστιανοί μου μη φοβάστε, ο άγιος είναι ζωντανός απλά άλλαξε πλευρό…»
Είναι περίεργο ότι ένιωθε αλλιώς για τους άλλους Αγίους και αλλιώς για τον όσιο Ιωάννη το Ρώσο, τον όποιο μάλιστα καλούσε για βοήθεια μαζί με τον όσιο Δαβίδ. Όταν καλούσε και τους δύο, έδινε την εντύπωση ότι ο όσιος Ιωάννης ήτανε αναγκαίος ως νεώτερος, να τρέξει γρηγορότερα, επειδή ο όσιος Δαβίδ ήτανε γηραιός. Με τον όσιο Ιωάννη όμως δεν γινόταν επιτακτικός, όπως με τον όσιο Δαβίδ.
Ντρεπόταν ακόμη και να λειτουργήσει στο Προσκύνημα του όσιου Ιωάννη, στο Προκόπι. Του ζητούσαν:
ιερό λείψανο του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου
Ελάτε, π. Ιάκωβε, να λειτουργήσετε στον όσιο Ιωάννη.
Και κείνος απαντούσε:
Είμαι άξιος εγώ ο χοϊκός να βρεθώ μπροστά στο θείο Ιωάννη!
Και πάντα, όταν πρόφερε το όνομα του όσιου Ιωάννη, τον οποίο συχνότερα έλεγε «θείο Ιωάννη» και «Ομολογητή», η φωνή του στις λέξεις «θείος» και «Ομολογητής» έπαιρνε μια μεγαλόπρεπη επισημότητα,λες κι έβλεπε τον άγιο μπροστά του και τον προσφωνούσε ως βασιλέα.
Τον όσιο Ιωάννη όχι μόνο τον παρακαλούσε να συντρέχει στις ανάγκες των πιστών, μα τον έβλεπε ζωντανό, έξω από τη λάρνακα του, να σπεύδει σε βοήθεια. Το 1986, ο π. Ιάκωβος διηγόταν πως ο άγιος Ιωάννης εργάζεται ζωντανός έξω από τη λάρνακα. Τον ρώτησα χαμηλόφωνα, καθώς καθόμουν δίπλα του:
Τον είδατε σεις έξω;
Ο γέροντας συνέχισε, γιατί στη συζήτηση βρισκόσανε κι άλλοι. Το ίδιο ερώτημα, του το έκανα δυο φορές ακόμα, χαμηλόφωνα, να μην ακούσουνε οι άλλοι. Τότε αφοπλιστικά, χωρίς ν’ αλλάξει ρυθμό,απάντησε:
Αφού τον βλέπεις το πρωί, που μαζεύεται ο Άγιος και μπαίνει στη λάρνακα του! Είναι ώρες που δε βρίσκεται στη λάρνακα!
Το θαύμα τούτο, ότι κάποτε ο Άγιος Ιωάννης δε βρίσκεται στη λάρνακα του, το έχουνε διαπιστώσει και άλλοι, όπως ο ιερέας-προϊστάμενος του Προσκυνήματος. Ο όσιος Ιωάννης αξίωνε το μακαριστό γέροντα με διαλογική συζήτηση εναργή και αφοπλιστική. Ακόμα περισσότερο, ο γέροντας έβλεπε ολόσωμο και ζωντανό τον Όσιο, με τον όποιο συζητούσε. Επιστρέφοντας από ιατρικές εξετάσεις, πέρασε, όπως πάντα, να προσκυνήσει τον όσιο Ιωάννη.
Γονάτισε στη λάρνακα του οσίου και σε λίγο είδε τον Όσιο να του λέει, καθώς τα διηγήθηκε ο ίδιος ο γέροντας:
Έχω μια δουλειά τώρα και πρέπει να φύγω. Εσύ να μη δεχτείς να κάνεις Εσπερινό μέχρι να επιστρέψω.
Όταν γύρισε ο Άγιος, του είπε:
Νομίζεις ότι ευλογώ όλους όσους έρχονται εδώ; Να, αυτή τη γυναίκα, που προσκύνησε τώρα με τα παιδιά της, δεν την ευλόγησα.
«Γιατί»; ρώτησε ο π. Ιάκωβος.
Γιατί βλαστημάει τα παιδιά της!
Στις 15 Ιουλίου 1990, ημέρα Κυριακή, το πρωί, μόλις ο Άγιος Ιάκωβος (Τσαλίκης) κατέβηκε από το κελλάκι του στο Ναό για την Θεία Λειτουργία, περιέγραφε μέσα στο ιερό με πρόσωπο εκστατικό σε Πατέρες της Μονής του όσα ο Θείος Ιωάννης ο Ρώσος «πνευματικώ τω τρόπω» του είχε πει την νύχτα που πέρασε –«ο Θεός οίδε πως»– εμπρός στην Ιερή Λάρνακα με το αδιαλώβητο σκήνος Του στο Ναό Του στο Προκόπι.
«Νομίζουν πως κοιμάμαι, ότι είμαι νεκρός, και δεν με υπολογίζουν οι Χριστιανοί. Εγώ όμως είμαι ζωντανός! Τους πάντες βλέπω. Το σώμα μου είναι μέσα, αλλά εγώ εξέρχομαι πολλές φορές από την λάρνακά μου. Τρέχω ανάμεσα στους ανθρώπους για να τους βοηθήσω. Πολύς ο πόνος. Αυτοί δε με βλέπουν. Εγώ τους βλέπω και τους ακούω τι λένε. Και πάλι μπαίνω στη λάρνακα μου. Αλλά άκουσε Πάτερ μου να σου πω. Πολλή η αμαρτία στο κόσμο, πολλή η ασέβεια και πολλή η απιστία».
Γέροντας Ιάκωβος της Εύβοιας
«Γιατί τα λες αυτά άγιέ μου»; Του απάντησα. «Δεν βλέπεις πόσος κόσμος έρχεται στη χάρη σου και σε προσκυνά»;
«Πολλοί έρχονται, Πάτερ Ιάκωβε, αλλά λίγα είναι τα τέκνα μου», πρόσθεσε ο Όσιος και συνέχισε.
«Για αυτό πρέπει να γίνει πόλεμος. Γιατί πολλή η αμαρτία στον κόσμο».
«Όχι, άγιε μου» του είπα ταραγμένος. «Από μικρό παιδί όλο σε πολέμους και ταλαιπωρίες βρέθηκα. Στην Μικρά Ασία που γεννήθηκα αλλά και όταν ήλθαμε στην Ελλάδα. Ύστερα άγιε μου αν γίνει έξαφνα ο πόλεμος θα χαθούν και ψυχές πριν προφτάσουν να μετανοήσουν».
«Πρέπει να γίνει πόλεμος, πρέπει να γίνει πόλεμος, πρέπει να γίνει πόλεμος», απάντησε λυπημένα με μια σταθερή φωνή ο Όσιος».
{ Από το βιβλίο «ΕΝΑΣ ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ Ο Μακαριστός Ιάκωβος Τσαλίκης.}

[toula]

Όπως για την σω­μα­τι­κή ανά­πτυ­ξη, δεν δί­νε­ται προς όλους η ίδια τρο­φή και τα ίδια φάρ­μα­κα, έτσι και η ψυχή κάθε αν­θρώ­που, έχει ανάγ­κη ιδιαί­τε­ρης αγω­γής. Άλ­λους τους επα­να­φέ­ρει ο λό­γος και άλ­λους το πα­ρά­δειγ­μα. Άλ­λους ωφε­λεί ο έπαι­νος και άλ­λους η επί­πλη­ξη. Άλ­λους ο δη­μό­σιος έλεγ­χος και άλ­λους η ιδιαί­τε­ρη νου­θε­σία.
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.