Η Θεία Λειτουργία στην εικονογραφική μας παράδοση

[vasilikirimp]

Η Θεία Ευχαριστία αποτελεί το κέντρο , τη καρδιά της χριστιανικής ζωής.
Μέσω ποιας εικονογραφίας βλέπουμε τη παρεμβολή του Λόγου στην ιστορία και του συνεχούς θαύματος που συντελείται στη Θεία Λειτουργία , τη Θεία Ευχαριστία.

Μπορεί κάποιος να μας ξεναγήσει στις ζωγραφικές παραστάσεις , εικονογραφίες που αναφέρονται στην Ευχαριστία ;

[VASSILIKH]

[dionysisgr]

Ας εχεις καταρχην και κυριως υπ'οψιν σου την εικονα με το Μυστικο Δειπνο οπου ο Μεγας Αρχιερευς κατα την ταξιν Μελχισεδεκ, οπου και προτυπωθηκε, Ο Κυριος, Χριστος ο Θεος, παραδιδει τον τυπο της Θειας Ευχαριστιας με την κλαση - βρωσιν του Αρτου και την ποσιν του Οινου, ως φθαρτα συστατικα μεταβαλλομενα σε αφθαρτο Σωμα και Αιμα Του σε καθε επιγειο θυσιαστηριο, το οποιο ειναι και αποτυπωση του Ουρανιου θυσιαστηριου.

Εκει λοιπον παραδιδεται το Μυστηριον της Θειας Ευχαριστιας που καταργει χρονο, τοπο, συνορο, φυση, και μας ενωνει τωρα και για παντα με τον Δημιουργο μας, χαριζοντας μας την αιωνια ζωη.

[vasilikirimp]

Προδρομικές παραστάσεςι της Θείας Ευχαριστίας μπορούν να ανιχνευτούν στην πρωτοχριστιανική ζωγραφική των κατακομβών.
Απλές σχεδόν υπαινικτικές εικόνες .
Σ'ένα ημικυκλικό τραπέζι κάθονται 7 αδροσχεδιασμένες μορφές που μπροστά τους έχουν καλάθια με ψωμί , όπως στην παράσταση του παρεκκλησίου των Μυστηρίων στην κατακόμβη του Αγ. Καλίστου - Α' μισό του 3ου αιώνα - ή στη νκαλύτερα δαιτηρούμενη τοιχογραφία της Capella Graeca της κατακόμβης της Αγ. Πρισκίλλης όπου στην ίδια διάταξη εικονίζονται οι δαιτυμόνες οι μακαριστοί έχοντας πάνω στο τραπέζι και πιάτα με ψάρια.
Ο έλληνας Βυζαντολόγος Γεώργιος Σωτηρίου θεωρεί συνδεδεμένη με τη Θεία Ευχαριστία μια σκηνή στην οποία εικονίζεται εκατέρωθεν τρίποδο τραπέζι γυνή εις στάσιν δεήσεως και ανήρ εκτείνων τας χείρας και λαμβάνων εκ της τραπέζης άρτον.
Η κυριότερη ζωγραφική παράσταση που αποδίδει το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι η Κοινωνία των Αποστόλων

[vasilikirimp]

Η παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας γίνεται κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου.
Η βυζαντινή ζωγραφική ξεχωρίζει τα δύο αυτά γεγονότα - το Μυστικό Δείπνο και την Παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Λειτουργίας -

Ο Μυστικός Δείπνος ιστορείται σαν το τελευταίο Δείπνο του Ιησού με τους Μαθητές Του διατηρώντας τον ιστορικό χαρακτήρα του και εντασσόμενος μέσα στον αφηγηματικό κύκλο της πορείας του Ιησού προς το Πάθος , που ζωγρφίζεται μέσα στον κυρίως Ναό.
Η παράδοση του Μυστηρίου της Ευχαριστίας με τη μορφή τη Κοινωνίας των Αποστόλων γίνεται μια σύνθεση με υπερχρονικό αποκαλυπτικό χαρακτήρα που ζωγραφίζεται μέσα στη κόγχη του Ιερού Βήματος αγακλιάζοντας κατά κάποιο τρόπο έτσι την Αγ.Τράπεζα του Ναού , όπου και τελεσιουργείται το Μυστήριο .

[konstantinoupolitis]

Δεν είχα τον απαιτούμενο χρόνο να γράψω κάτι πιο κατοχυρωμένο αλλά τέλος πάντων.

Σε γενικές γραμμές σχετικές παραστάσεις είναι:

1) Παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας / Θεία Μετάληψη: Εντάσσεται στον Εικονογραφικό Κύκλο του Ιερού αν και ουσιαστικά ανήκει στον Κύκλο των Παθών.
2) Συμβολικά η Πεντηκοστή η οποία ανήκουσα βέβα στον Κύκλο του Δωδεκαόροτυ τοποθετείται πάνω απο το Ιερό, τονίζοντας ιδιαίτερα με αυτό τον τρόπο την κατα την Αγία Αναφορά Κάθοδο του Αγίου Πνεύματος και Μεταβολή των προσφερομένων σε Σώμα και Αίμα.
3) Οι Ιεράρχες του Ιερού οι οποίοι περί την κόγχη είναι συλλειτουργούντες υποδηλώνοντας την ενότητα της Θριαμβεύουσας και Στρατευομένης Εκκλησίας αλλά και την ίδια την πραγματικότητα, αφού Άγιοι Ιεράρχες και διακονούντες ή παριστάμενοι Άγγελοι έχουν παρατηρηθεί πολλές φορές.
4) Η Ουράνια Θεία Λειτουργία περί τον Παντοκράτορα η οποία κατα βάση υποδηλώνει την στιγμή του Χερουβικού Ύμνου και της Προσκομιδής αλλά και το ότι η εδώ Θεία Λειτουργία είναι εικόνα και τύπος της Ουράνιας.
5) Παραστάσεις Παλαιάς Διαθήκης που εντάσσονται στον Κύκλο των Προτυπώσεων της Θεοτόκου αλλά θεωρούνται στενά συνδεδεμένες με το Ιερό και την Θεία Λειτουργία και εξιστορούνται εκεί:
Καιόμενη Βάτος & Τρεις Παίδες εν Καμίνω.