Ψυχοφελή μηνύματα...

[toula]

ΜΟΝΑΖΟΝΤΩΝ Ο ΠΡΟΚΡΙΤΟΣ
π. Δημητρίου Μπόκου

Ο άγιος Αντώνιος ο Μέγας (251-356 μ. Χ.) ανήκει στους ασκητές πρώτης γενιάς. Συνήθως λέμε για τα μηχανήματα, ότι τελειότερα είναι αυτά της τελευταίας γενιάς. Κινητά τηλέφωνα πέμπτης γενιάς. Μαχητικά F-16 τρίτης γενιάς και πάει λέγοντας. Εδώ όμως συμβαίνει το αντίστροφο. Οι αρχαίοι ασκητές είναι ανώτεροι από αυτούς της τελευταίας γενιάς. Όσο πιο πίσω, τόσο καλύτεροι. Όσο πιο παλιοί, τόσο ασκητικότεροι και αγωνιστικό-τεροι.
Έτσι, ο άγιος Αντώνιος αποτελεί σημείο αναφοράς της ασκητικής μας παράδοσης. Μαρτυρεί γι’ αυτόν ο επίσης σπουδαίος ασκητής της εποχής του όσιος Σισώης ο Μέγας (6 Ιουλ.), που όταν ρωτήθηκε αν έφτασε στα πνευματικά μέτρα του αγίου Αντωνίου, απάντησε: «Αν είχα έστω και έναν από τους λογισμούς (τα πνευματικά νοήματα) του αγίου Αντωνίου, θα γινόμουν ολόκληρος σαν φωτιά». Σε τέτοια περιωπή είχαν τον Αντώνιο οι σύγχρονοί του.

Ο άγιος Αντώνιος είναι αυτός που τόλμησε να πει για τον εαυτό του τον φοβερό λόγο του ευαγγελιστή Ιωάννη: «Εγώ ουκέτι φοβούμαι τον Θεόν, αλλ’ αγαπώ αυτόν. Η γαρ αγάπη έξω βάλλει τον φόβον». Έλεγαν γι’ αυτόν, ότι είχε γίνει «πνευματοφόρος», ήταν δηλαδή «πλήρης Πνεύματος Αγίου». Γνώριζε όσα γίνονταν στον κόσμο, αλλά και τα μέλλοντα, αν και απέφευγε να μιλάει για το χάρισμά του αυτό, για να μην τον τιμούν οι άνθρωποι. Και όμως, αυτός ο κατά Θεόν σοφός, υπήρξε εντελώς αγράμματος κατά κόσμον. Ήταν μόνο «διδακτός Θεού». Η σοφία του υπερέβαινε τη σοφία του κόσμου. Παρά την αγραμματοσύνη του, γνώριζε την Αγία Γραφή. Και δίδασκε, ότι προϋπόθεση για να την κατανοήσει κανείς, είναι η ταπείνωση.
Τον επισκέφθηκαν κάποτε μερικοί μοναχοί και ο άγιος, για να τους δοκιμάσει, ανέφερε κάποιο λόγο απ’ την Αγία Γραφή, και ζήτησε να του τον εξηγήσουν. Όλοι έλεγαν τη γνώμη τους, ό,τι καταλάβαιναν, μα ο άγιος έλεγε στον καθένα: «Δεν το βρήκες». Μαζί του έτυχε να είναι τότε και κάποιος αββάς Ιωσήφ. Μετά από όλους τον ρώτησε και αυτόν: «Εσύ τί νομίζεις ότι σημαίνει ο λόγος αυτός;» «Ουκ οίδα», είπε ο αββάς Ιωσήφ. «Δεν γνωρίζω». Και λέγει ο άγιος Αντώνιος: «Πάντως ο αββάς Ιωσήφ, λέγοντας “ουκ οίδα”, βρήκε τον δρόμο για να το μάθει».

Η ταπείνωση, «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα», ανοίγει την οδό για τη γνώση. Προσωπικές γνώμες δεν μετράνε εδώ. Για την κατανόηση «των ευαγγελικών κηρυγμάτων» απαιτείται «το της θεογνωσίας ακήρατον φως». Θεία έλλαμψη που διανοίγει «τους της διανοίας ημών οφθαλμούς».

[toula]

Δεν υπάρχει κακό στον κόσμο, που να μην θεραπεύεται.

Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας

[toula]

'Όταν σου τύχει κανείς που φιλονεικεί και πολεμά την αλήθεια και το προφανές, πάψε την φιλονεικία και άφησέ τον, γιατί έχει απολιθωθεί η διάνοιά του...''

Άγιος Αντώνιος ο Μέγας

[toula]

«Άσω τω Κυρίω εν τη ζωή μου, ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω…»
O Παράδεισος της Ψαλτικής Τέχνης
Ιάσων Ιερομόναχος

Πίσω απ’ το τάλαντο της Ψαλτικής κρύβεται ο Παράδεισος. Έλεγεν ένας παλαιός παπάς «από το πως ψάλλεις, φαίνεται πόσον αγώνα πνευματικό κάνεις».
Κι είναι αλήθεια. Στο διακόνημα της Ψαλτικής κρύβεται ένας παράδεισος του οποίου η κατάκτηση δε κρίνεται από το τάλαντο που χάρισεν ο Θεός στον ψάλλοντα, μα από τον τρόπο διαχείρισης του ταλάντου από τον Ιεροψάλτη.
Διαχείριση του ταλάντου, πρώτα απ’ όλα σημαίνει αναζήτηση της σχέσης του Ιεροψάλτη με τον Θεό κι έπειτα με την ίδια την τέχνη της Μουσικής. Άλλωστε, αν κάποιος ψάλλει επαγγελματικά και μόνο, χωρίς ν’ αναζητά τον Θεό, αυτό αργά η γρήγορα γίνεται κατανοητό. Ας ψηλώνει το αναλόγιο…
Έπειτα, η σχέση του ψάλτη με την ίδια την τέχνη της μουσικής και μάλιστα, όχι μόνο με την βυζαντινή μουσική αποκλειστικά, αλλά την εν γένει, ως οδό έκφρασης και επικοινωνίας.
Άλλωστε, τίποτε δε γεννήθηκε από μόνο του, τουλάχιστον από τότε που άρχισαν οι άνθρωποι να φτιάχνουν τις πρώτες κοινωνίες και σιγά σιγά να επινοούν τη γραφή.
Ο Ιεροψάλτης μετέχει της Τέχνης. Δεν είναι εκτελεστής αλλά μυσταγωγούμενος εν Εκκλησία, εκφράζει τον αγώνα του για την υπέρβαση από την φθαρτότητα του κόσμου. Τι ευλογημένη αντίθεση! Ένα προϊόν πολιτισμού, όπως η Μουσική, λιβανίζεται μες την εκκλησιά της Ανάστασης.Μέσα σ’ αυτήν γίνεται δοξολογία, ικεσία, και μετάνοια.
Σε μια συναυλία βυζαντινής μουσικής θα θαυμάσει κανείς την τεχνική μιας χορωδίας και τις δυνατότητές της. Πράγμα σπουδαίο μα… βυζαντινή μουσική χωρίς ακολουθία, χωρίς λιβάνι, χωρίς Θεία Λειτουργία δεν θα μπορέσει ποτέ στ’ αλήθεια να υπάρξει.
Όπως αναζητά τον Θεό στη ζωή του, ο Ιεροψάλτης θα Τονε αναζητήσει και πάνω στο ψαλτήρι. Μας παρέδωσαν οι πατέρες μας ταπεινούς ψαλτάδες και δασκάλους. Ψαλτάδες που όταν έψαλλαν κοίταζαν μονάχα το βιβλίο καθ΄ όλη τη διάρκεια της ακολουθίας.
Δε γύριζαν το κεφάλι, μετά από ένα επιβλητικό «Κύριε Ελέησον», να δουν τη συγκίνηση και τον θαυμασμό του κόσμου ώστε να φορτίσουν τις εγωιστικές τους μπαταρίες. Δε μειδιούσαν όταν ο αριστερός τους έκανε κάποιο λάθος κι ούτε το σχολίαζαν περιπαικτικά στον Δομέστικο.
Ο Χριστός κι η μουσική, δεν υπήρχε τίποτ’ άλλο. Καμιά φορά βλέπεις στ’ αναλόγια ένα μικρό χάρτινο εικονάκι καρφιτσωμένο πάνω- πάνω: υπάρχουν ψάλτες που κοιτάζουν, σ’ όλη την ακολουθία, βιβλίο κι εικονάκι. Κι η προσευχή του ψάλτη ταξιδεύει στο εκκλησίασμα, αυτό είναι το μόνο σίγουρο!
Οι τρεις παίδες στο φλεγόμενο καμίνι έψαλλαν μ’ ένα στόμα στον Σωτήρα τους Θεό. Δε κοίταζε κανείς απ’ τους τρεις προφήτες ν’ ακουστεί περισσότερο. Έτσι και στο Ψαλτήρι: η φωνή του Πρωτοψάλτη είναι σα την Φωνή του Θεού πάνω στα ύδατα, που συνταιριάζει όλες τις άλλες φωνές κι ακούγονται σα να ‘ναι μία.
Οι ισοκράτες διαιωνίζουν τη φωνή του Πρωτοψάλτη, δίδοντας προοπτική στον ήχο κι όχι υπερβαίνοντας τον λόγο.
Το ψαλτήρι λοιπόν δεν είναι τόπος επίδειξης αλλά διδασκαλίας και καλλιέργειας των ταλάντων που δόθηκαν απ’ τον Θεό.
Έτσι, καταλήγουμε, ότι στην Αγία μας Εκκλησία δε λέμε «τραγουδάκια»! Πόσο μάλλον όταν ψάλλουμε στον Θεό τροπάρια, τα οποία προέρχονται απ’ τα ασκητικά κελιά των βυζαντινών μοναχών.
Ο λόγος της βυζαντινής μας υμνολογίας είναι βιωματικός και όχι συναισθηματικός. Ο Ιεροψάλτης δε προσπαθεί να συγκινήσει κάποιο ακροατήριο αλλά να συνεπάρει στα ανείπωτα των Εσχάτων τον λαό του Θεού. Έναν λαό, ο οποίος δεν απαρτίζει κάποιο ακροατήριο αλλά συμμετέχει -και μάλιστα ενεργά- στην τέλεση του Μυστηρίου.
Όλες οι ιερές τέχνες που μας άφησαν οι πατέρες μας δεν έχουν χαρακτήρα διδακτικό μονάχα για τον λαό, τον αποδέκτη δηλαδή της τέχνης, αλλά και για τον εκφραστή της.
Το πρώτο πράγμα που μαθαίνει ο Ιεροψάλτης είναι να κάνει υπακοή στο συλλογικό βίωμα της Εκκλησίας.
Το «Τυπικό», δηλαδή οι κανόνες σχετικά με το τι ψάλλεται και πότε, έχει βαθιά ποιμαντικό χαρακτήρα.
Η Εκκλησία δεν καθαιρεί την προσωπική έκφραση του καθένα αλλά την εντάσσει στο διακόνημά της στον κόσμο που δεν είναι άλλο από την Σωτηρία του, με την βυζαντινή μας μουσική ν’ αποτελεί ένα από τα χρησιμότερα πνευματικά εργαλεία στον ευαγγελισμό του κόσμου.

[toula]

Να κάνετε προσευχή για τους αρρώστους, συμβουλεύει ο Άγιος Παΐσιος που λέει: “Αφού δεν αναστενάζεις στο κρεβάτι, αναστέναξε τουλάχιστον στην προσευχή για τους αρρώστους.”

Οι περισσότεροι από εμάς αλλά και όλος ο κόσμος έχουμε βιώσει καταστάσεις με αρρώστιες μέσα στο σπίτι μας και με κοντινούς μας ανθρώπους οι οποίοι νοσηλεύονται στα νοσοκομεία, πολλές φορές αναρωτιόμαστε τι πρέπει να κάνουμε ως Χριστιανοί σε αυτές τις καταστάσεις, την απάντηση σε αυτό το ερώτημα μας τη δίνει ο Άγιος Π αίσιος.
– Ο άρρωστος, αν ζητάει από τον Θεό να γίνει καλά μόνον εκείνος και δεν προσεύχεται να γίνουν καλά και οι άλλοι άρρωστοι, δεν κάνει καλά.
Εσύ, αδελφή, όταν ήσουν στον κόσμο και εργαζόσουν στο νοσοκομείο, τι έκανες, όταν ο άρρωστος δεν μπορούσε να λέει την ευχή;
-Την έλεγα εγώ, Γέροντα.
– Καλά εσύ, αλλά και ο άρρωστος έπρεπε να λέει κάποια προσευχή.
-Έλεγε και εκείνος «Παναγία μου» ή «Παναγία μου, σώσε με».
Αλλά, Γέροντα, και η υπομονή στον πόνο δεν είναι προσευχή;
– Ναι, μπράβο! Είναι και αυτό! Εσείς, όταν σας ζητάη κάποιος να κάνετε προσευχή, γιατί την τάδε ημέρα θα μπει στο χειρουργείο, να προσεύχεσθε από την στιγμή που σας το ζητάει.
Να μην περιμένετε την ώρα που θα μπει στο χειρουργείο να προσευχηθείτε. Και στις ακολουθίες, όταν λέει ο ιερέας «υπέρ των εν ασθενείαις κατακειμένων», να λέτε με πόνο το «Κύριε, ελέησον».
Αν κάνετε με το διαπασών «βού…», για να πείτε «Κύριε, ελέησον» μουσικό, ο νους σας θα είναι στο «βού…» και στον χαβά, και οι άρρωστοι οι καημένοι που υποφέρουν θα περιμένουν από σας λίγη βοήθεια!
Εκείνοι έχουν τον πόνο τους. Εσύ, που δεν έχεις πόνο, προσευχήσου για εκείνους, να βοηθηθούν.
Αφού δεν αναστενάζεις στο κρεβάτι, αναστέναξε τουλάχιστον στην προσευχή για τους αρρώστους.
Αν οι υγιείς δεν κάνουν λίγη προσευχή για τους αρρώστους, θα τους πη μεθαύριο ο Χριστός: «Είχατε την υγεία σας και δεν κάνατε προσευχή γι’ αυτούς που υπέφεραν; “Ουκ οίδα υμάς…”.
Αν για έναν άρρωστο δεν κάνουμε προσευχή, η αρρώστια θα ακολουθήσει την φυσική της πορεία. Ενώ, αν κάνουμε προσευχή, μπορεί να αλλάξει δρόμο.
Γι’ αυτό πάντα να κάνετε προσευχή για τους αρρώστους.

ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΑΣ – ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΩΝ “ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ”.

[toula]

Αδελφοί μου, η πίστη μας δοκιμάζεται πιο συχνά απ’ όσο ένα καλάμι κλυδωνιζόμενο στους ανέμους.
Οι δοκιμασίες είναι σαν τους δυνατούς ανέμους: μια αδύναμη πίστη την ξεριζώνουν, αλλά μια δυνατή πίστη την δυναμώνουν ακόμη περισσότερο.
Επίσης, οι δοκιμασίες είναι σαν τις φλόγες, μέσα στις οποίες το άχυρο καίγεται και το χρυσάφι καθαρίζεται.
Αλλά και οι θεωρίες και οι εικασίες του ανθρώπου δοκιμάζουν την πίστη μας.
Αυτές, συνήθως, είναι όπως οι πολλοί ισχυροί και αδυσώπητοι άνεμοι· αλλά μπορούμε να τους υπερβούμε – αν είμαστε πρόθυμοι να παραμείνουμε εδραιωμένοι στους λόγους του Θεού και αν μπορούμε, σε αντίθεση μ’ αυτές τις θεωρητικολογίες, να δώσουμε την πρέπουσα έμφαση στις Διδαχές της Πίστεως στον Χριστό.
Η πίστη μας δοκιμάζεται έτι περισσότερο με τον φόβο και τη ντροπή: φόβο για ανθρώπους οι οποίοι διώκουν την Πίστη και ντροπή απέναντι σε ανθρώπους, οι οποίοι αλαζονικά καταφρονούν την Πίστη.
Αυτοί επίσης είναι δυνατοί άνεμοι στους οποίους πρέπει να αντισταθούμε, αν θέλουμε να παραμείνουμε ζωντανοί.
Πώς θ’ αντισταθούμε σ’ αυτούς;
Με τον φόβο του Θεού, που θα πρέπει πάντα να έχει στην ψυχή μας ανώτερη θέση από τον φόβο των ανθρώπων· και με το να αισχυνόμεθα ενώπιον των αποστόλων, των αγίων και των μαρτύρων, οι οποίοι δεν ντράπηκαν για την πίστη τους, παρεστώτες ενώπιον ηγεμόνων, αρχόντων και των δυνατών του κόσμου τούτου.
Η πίστη μας δοκιμάζεται επιπλέον από τα δεινά και τις ταλαιπωρίες του βίου.
Αυτό είναι το καμίνι μέσα στο οποίο η πίστη μας είτε καίγεται σαν άχυρο είτε λάμπει και καθαρίζεται, ως χρυσός εν χωνευτηρίω.
Η πίστη μας θα επιζήσει από τέτοιες δοκιμασίες, αν μνημονεύουμε Ιησούν Χριστόν Εσταυρωμένον υπέρ ημών και όλες τις χιλιάδες μαρτύρων της Πίστεως, οι οποίοι με την απαντοχή και την εγκαρτέρησή τους νίκησαν και κατατρόπωσαν κάθε πολέμιο, αναδυόμενοι μέσα απ’ τις φλόγες σαν το καθαρό χρυσάφι· και οι οποίοι εξακολούθησαν σελαγίζοντες να διαλάμπουν στο πέρασμα των αιώνων, εν μέσω των αγγέλων και εν μέσω των ανθρώπων.
Η πίστη, μας δοκιμάζεται επίσης από τον θάνατο – τον θάνατο των οικείων και προσφιλών μας προσώπων και γενικώς τον θάνατο ανθρώπων.
Αυτό είναι το αδυσώπητο πυρ μέσα στο οποίο η πίστη των πολλών κατακάηκε.
Είναι λοιπόν ο θάνατος το τέλος των πάντων;
Όχι, δεν είναι – πιστέψτε με!
Είναι η αρχή, των πάντων, η αρχή, μιας καινής και δίκαιης ζωής!
Πιστέψτε στην Ανάσταση του Χριστού, πιστέψτε στην επέκεινα του τάφου ζωή, πιστέψτε στην Κοινή Ανάσταση και στη Φρικτή Ημέρα της Κρίσεως.
Ω αγαθέ Κύριε, δυνάμωσε την πίστη μέσα μας και ελέησέ μας!
Σοι πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο Πρόλογος της Αχρίδος- Ιούλιος», εκδόσεις Άθως, Αθήνα 2014.

[toula]

Οι μεγαλύτεροι συνήθως πειρασμοί είναι στιγμιαίοι και,
εάν εκείνη τη στιγμή τους ξεφύγουμε, περνάει και φεύγει
η φάλαγγα των δαιμόνων, και γλυτώνουμε από τα χέρια των εχθρών.

Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης

[toula]

Τι σημαίνει πραγματικά η αναφώνησις «Κύριε, ελέησον»
Αγίου Ιωάννου της Κροστάνδης

Τι σημαίνει πραγματικά η αναφώνησις «Κύριε, ελέησον», που τόσο συχνά ακούμε στην εκκλησία;
Όλοι είμαστε υπόδικοι και άξιοι να χάσουμε την αιώνιο ζωή εξ αιτίας των αναριθμήτων αμαρτημάτων μας. Και μόνο το έλεος και η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού, που μεσιτεύει για μας ενώπιον του Ουρανίου Πατρός του, μας σώζουν από την αιώνια Κόλασι. Είναι η φωνή του μετανοημένου αμαρτωλού, που εκφράζει τη στερεά του απόφασι να αλλάξη τρόπο ζωής, να γίνη αληθινός χριστιανός. Είναι η φωνή του μετανοημένου αμαρτωλού, που είναι έτοιμος να συγχωρήση τους άλλους, να τους δείξη έλεος, όπως και ο ίδιος ελεείται από τον Κύριο, τον Κριτή των πράξεών του.
Μη φοβάσαι τη σύγκρουσι και μη την αποφεύγεις. Όπου δεν υπάρχει αγών, δεν υπάρχει και αρετή. Όπου δεν υπάρχουν πειρασμοί για την πίστι και την αγάπη, είναι αβέβαιο αν υπάρχουν η πίστις και η αγάπη προς τον Κύριο. Η πίστις μας, η αγάπη μας αποδεικνύονται και φανερώνονται στις αντιξοότητες. Οι δύσκολες ώρες, μέσα μας και έξω μας, οι ώρες των ασθενειών, των θλίψεων, των στερήσεων, είναι το πεδίο της αληθινής αρετής.
(Η εν Χριστώ ζωή μου – Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 174-175)

[toula]

Πηλὸς εἴμεθα, ἄγνοιαν ἔχομεν. Ὁ πηλὸς τὸν πηλὸ κλέπτει. Ὁ πηλὸς τὸν πηλὸ ὑβρίζει. Ὁ πηλὸς τὸν πηλὸ συκοφαντεῖ. Ὁ πηλὸς τοῦ πηλοῦ ἐπαίρεται. Ὁ πηλὸς τὸν πηλὸ πλουτεῖ. Ὁ πηλὸς τοῦ πηλοῦ ἄρχει. Ὁ πηλὸς τὸν πηλὸ δέρει. Ὁ πηλὸς τὸν πηλὸ φυλακίζει. Καὶ ἐν γένει ὁ πηλὸς τοῦ πηλοῦ θεωρεῖται σοφότερος, δυνατότερος, πλουσιότερος, εὐγενέστερος, τιμιότερος, πλουτῶν ἀνοησίαν καὶ ἄγνοιαν τῆς ἰδίας ὑπάρξεως, τοῦ πόθεν καὶ τοῦ ποὺ εὑρέθει, πὼς ἐγενήθει, τὶς ὁ προορισμός του, ποὺ καταλήγει, τί τὸ μετὰ ταῦτα.

† Γέρων Ἰωσὴφ

[toula]

Σώζεσθε, ἀδελφοί. Φεύγω γιά ταξίδι πού δέν ἔχει ἐπιστροφή, πού ὅλοι ἀπό αἰῶνες τώρα περπάτησαν. Τό ὁποῖο καί σεῖς μετά ἀπό λίγο, τελειώνοντας τή ζωή σας, θά γνωρίσετε. Δέν ξέρω, ἀδελφοί μου, ποῦ πηγαίνω. Ἤ ποιό κρῖμα θά μέ συναντήσει. Ἤ ποιός τόπος θά μέ ὑποδεχτεῖ. Διότι κανένα ἔργο ἀγαθό δέν ἐπιτέλεσα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Χαίρομαι ὅμως γιατί ἀπό τόν κόσμο πηγαίνω γιά τόν οὐρανό. Ἀπό τό σκοτάδι στό φῶς. Ἀπό τή δουλεία στήν ἐλευθερία. Ἀπό τήν ἐξορία στήν ἀληθινή κατοικία. Ἀπό τά ξένα καί ἀλλότρια στά δικά μου, γιατί ‘Πάροικος εἰμι καί παρεπίδημος, καθώς πάντες οἱ πατέρες μου’»

Ἅγ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ Στουδίτης (+11 Νοε.), Διαθήκη