Ψυχοφελή μηνύματα...

[toula]

Να θυμάσαι και να φοβάσαι δύο λογισμούς.
Ο ένας λέει: «Είσαι άγιος» και ο άλλος: «Δεν θα σωθείς».
Κι οι δύο αυτοί λογισμοί προέρχονται από τον εχθρό,
και δεν έχουν αλήθεια μέσα τους.
Εσύ, όμως, να σκέφτεσαι: «Εγώ είμαι μεγάλος αμαρτωλός, αλλά ο Ελεήμων Κύριος αγαπά πολύ τους ανθρώπους και θα συγχωρέσει και σ' εμένα τις αμαρτίες μου».

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

Σήμερα, 24 Σεπτεμβρίου ημέρα μνήμης του.

[toula]

όλα γίνονται
για ένα "σ'αγαπώ"
για μια αγκαλιά αποδοχής
για μια συγχώρεση

απλά μερικές φορές γίνονται
με λάθος τρόπο
και τότε είναι που επιμένουμε πιο πολύ
και κάνουμε τις καταστάσεις πιο δύσκολες

όπως λέγει και ο τραγουδοποιός:
"Τα πιο ωραία πράγματα έρχονται εκεί που δεν τα περιμένεις
και γίνονται τα θαύματα όταν πάψεις να επιμένεις.
Τα πράγματα τα όμορφα, όσο τα θέλεις χάνονται τυχαία,
κι ας ψάχνεις σε πολυόροφα, στα υπόγεια είναι η θέα".

μέσα σ' αυτό το υπόγειο της καρδιάς σου
βρίσκεται η ομορφιά σου,
όχι στις πολυώροφες οικοδομές σου
όχι στα πολύτιμα ρούχα σου
όχι στο καλλίγραμμο κορμί σου
ούτε στο καλό σου αυτοκίνητο
ούτε τα περίτεχνα κοσμήματά σου
ούτε στον μεγάλο τραπεζικό λογαριασμό σου

εκεί στην καρδούλα σου βρίσκεται ο θησαυρός σου
εκεί στα αθέατα εσώψυχά σου βρίσκεται η πιο όμορφη θέα

είσαι πλασμένος/η για ν' αγαπηθείς και για ν' αγαπήσεις

άσε την καρδούλα σου λεύτερη
μη την ζορίζεις,
μην την ψυχαναγκάζεις,
μην την σφίγγεις,
μην την καταδυναστεύεις
μην την κρατάς φοβισμένη

άσε την να αγαπήσει
αφού έχει πολλή αγάπη μέσα της

μην προσποιείσαι ότι δεν έχεις όμορφη καρδιά

μην τιμωρείς την καρδιά σου
αρκετά την τιμώρησες

ήρθε η ώρα

εάν όχι τώρα, πότε;

Αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

[toula]

Ο Θεός είναι μια βαθιά αίσθηση χαράς, αγάπης και ειρήνης. Δεν μπορεί να ερμηνευτεί, γιατί δεν είναι μια χαρά ενδοκοσμική, δεν είναι μια χαρά αντικειμένου. Η χαρά αυτή δεν ήλθε στην ζωή σου, γιατί πέτυχες, πλούτησες, κατέκτησες, κατάφερες, πήρες και αγόρασες ένα αντικείμενο που τόσο πολύ ήθελες. Άλλωστε κι αυτό σε λιγάκι όσο κι αν το πόθησες, δεν θα σε εκπλήσει πια.

Η παρουσία του Θεού είναι μια βαθιά αίσθηση συγκίνησης και κατάνυξης, δίχως λόγια και προφανείς αιτίες. Απλά ήρθε. Απλά συνέβη. Απλά σε πλησίασε η αιωνιότητα σε συνθήκες θανάτου.
Εισήλθε στην καρδιά σου, στην όλη ύπαρξη και ζωή σου, και σε πλημύρισε φως. Και ξέρεις το θαυμαστό είναι, ότι αυτό το φως του Θεού, δεν εισήλθε μέσα από τις επιτυχίες σου ή τα κατορθώματα σου, αλλά από τις ρωγμές σου.
Από εκεί εισέρχεται ο Θεός, από τα πιο βαθιά τραύματα σου. Γι αυτό όταν η ζωή σε ραγίζει μην βιάζεσαι με άχρηστα υλικά να μπαλώνεις τις ρωγμές, γιατί απ’ εκει θα εισέλθει το φως.

π. Χαρ. λίβυος Παπαδόπουλος

[aposal]

Καλημέρα να έχουμε!
Χαιρετίζω αγωνιστικά όλα τα μέλη του φόρουμ και όλους όσους μας διαβάζουν!
Καλόν αγώνα!

Σήμερα Τετάρτη 25/9/2019 τιμώνται οι:

1. Οσία Ευφροσύνη Θυγατέρα Παφνουτίου του Αιγυπτίου
2. Όσιος Πανφούτιος
3. Άγιοι Παύλος, Ταττή και τα παιδιά τους Σαβινιανός, Μάξιμος, Ρούφος και Ευγένιος
4. Μνήμη μεγάλου σεισμού
5. Άγιος Παφνούτιος ο Ιεροσολυμήτης, Ιερομάρτυρας
6. Άγιος Βυζατηνός
7. Όσιος Σέργιος ο Θαυματουργός Ηγούμενος Ραδονεξίας
8. Όσιος Θεόφιλος Αρχιεπίσκοπος Εφέσου
9. Σύναξη της Παναγίας της Εγκυμονούσης στην Κατερίνη

Την ευλογία τους να έχουμε!

ΥΓ: Νηστεία. Δεν επιτρέπονται το κρασί και το λάδι.

[aposal]

«Να αποφεύγουμε την αμαρτία καθώς και τα άλογα ζώα τη δηλητηριώδη τροφή».
Μέγας Βασίλειος

[vasilisalt]

Λόγος υγιής δεν εισέρχεται σε σκληρή και απείθαρχη καρδιά, αλλά, σαν να χτυπάει πάνω της, επιστρέφει πάλι πίσω.
Μ. Βασίλειος

[toula]

Το να διακονείς στο αναλόγιο είναι μεγάλη ευλογία.
Είναι μεγάλη ευλογία αλλά και μεγάλη ευθύνη.
Χρειάζεται να γνωρίζεις όχι απλά βυζαντινή μουσική, όχι μόνο τυπικό (τι θα πεις, πότε θα το πεις) αλλά κυρίως να έχεις εκκλησιαστικό φρόνημα.
Ο Θεός μου έδωσε την ευκαιρία να διακονήσω σε αναλόγια δίπλα σε καταξιωμένους και έμπειρους ιεροψάλτες.
Η αγάπη μου για την ψαλτική τέχνη είναι μεγάλη.
Την αγαπώ την βυζαντινή μουσική διότι είναι η μουσική της λογικής λατρείας μας. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι η βυζαντινή μουσική αναπτύχθηκε ώστε να εξυπηρετεί τα Ιερά Μυστήρια και όχι να χρησιμοποιείται σε συναυλιακούς χώρους.
Για να μην παρεξηγηθώ: Μέσα στους χώρους του Ιερού Ναού, μέσα στην λατρεία είναι κυρίως η θέση της. Εάν χρησιμοποιείται και εκτός των Ιερών Ναών, εκτός της λατρείας μας είναι κάτι το έκτακτο και φυσικά δεν είναι κάτι το κακό.

Οι γνώσεις μου πάνω στη Βυζαντινή Μουσική ίσως είναι περιορισμένες, το ταλέντο μου ελάχιστο όμως η διακονία μου δίπλα σε έμπειρους ιεροψάλτες αυτό με δίδαξε: ότι το αναλόγιο δεν είναι ένα βάθρο επίδειξης φωνητικών ικανοτήτων, αλλά βήμα διακονίας. Ο ιεροψάλτης στέκεται ως παράδειγμα προσευχής και ταπείνωσης και όχι ως κοσμικός τραγουδιστής με υπεροψία και αλαζονεία. Η Εκκλησία τον τοποθετεί σε περίοπτη θέση για να εμπνεύσει τους πιστούς με το ήθος του, με την απλότητά του, με το εκκλησιαστικό του ήθος. Ο ιεροψάλτης ως "επιφανή" πρόσωπο της εκκλησιαστικής κοινότητας καλείται να μαρτυρεί της Αλήθεια του Ευαγγελίου και εκτός των Ιερών Ναών. Φυσικά αυτό να μην ερμηνευτεί ότι ο ιεροψάλτης καλείται να υποκρίνεται μια "σωστή" χριστιανική ζωή. Το θέμα είναι να ζει εν Χριστώ συνεχώς, παντού και πάντοτε, όπως φυσικά και ο κάθε χριστιανός, πόσο μάλλον όμως ο χριστιανός αυτός που διακονεί μέσα στα Ιερά Μυστήρια.

Θυμάμαι δεν ανέβαινα ποτέ στο αναλόγιο εάν πρώτα δεν έπαιρνα την ευχή του ιερέως που θα λειτουργούσε.
Μα πώς είναι δυνατόν να λάβω μέρος στην λατρεία χωρίς την ευχή του λειτουργούντος ιερέως;

Ο ιεροψάλτης βρίσκεται στο αναλόγιο, όχι για να ερμηνεύσει με τρόπο επιτακτικό, συγκεκριμένα μουσικά κομμάτια του ήχου της Κυριακής, όχι για ψάλλει σχολαστικά και σφιγμένα τα μουσικά κείμενα με το άγχος μήπως και δεν ερμηνεύσει σωστά κάποια "πεταστή"· αλλά μέσα στον λατρευτικό χρόνο να προσφέρει κατάνυξη, προσευχητική διάθεση, έμπνευση μετάνοιας και δοξολογίας προς τον Τριαδικό Θεό μας.

Πολλές φορές ικανότατοι ιεροψάλτες χάνουν τον νόημα της διακονίας τους και γίνονται κουραστικοί αλλά και δυστάρεστοι στις καρδιές των πιστών που ήρθαν στο Ναό όχι για να ακούσουν την αργή δοξολογία αλλά για να κοινωνήσουν ουρανό, ηρεμία και αμεριμνησία.
"Μεγάλοι δάσκαλοι", προσπαθούν συνεχώς να εντυπωσιάσουν μ' έναν επιδεικτικό τρόπο, με τις ικανότητές τους, λέγοντας "σπάνια και δύσκολα μαθήματα" που το μόνο που εξυπηρετούν είναι να τρέφουν το εγώ τους και όχι να εξυπηρετούν τον λατρευτικό χρόνο.

Οι πιστοί θέλουν απλές μελωδίες, απαλές φωνές χωρίς κοσμικές κορώνες.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές οι πιστοί αναπαύονται σε ιεροψάλτες που μπορεί να μην έχουνε πολλές μουσικές γνώσεις αλλά ψέλνουν απλά και λιτά.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές η εκκλησιαστική κοινότητα συμμετέχει περισσότερο προσευχητικά όταν στο αναλόγιο ανέβει κάποιος άνθρωπος που έχει πνευματική κατάσταση, κι ας μην τα λέγει όλα καλά, κι ας έχει μία "συνηθισμένη" φωνή.
Είναι η Χάρις του Θεού που ποτίζει την μελωδία του. Είναι η Χάρις του Θεού που νιώθεις πνευματική ευφορία όταν ακούς να ψέλνει ένας λαϊκός ή μοναχός που πλησιάζει το αναλόγια με φόβο Θεού, που προσπαθεί να ζει με τον Ευαγγελικό Λόγο.

Η εκκοσμίκευση μέσα στην Εκκλησία είναι μια μεγάλη πληγή. Είτε αυτή λέγεται: ιερατικά άμφια, διακόσμιση Ναών, λατρευτικές τελετές που καταντούν κοσμικές φιέστες, ιεροψάλτες-τραγουδιστές σε νυκτερινά κέντρα, κ.α.

Δεν θέλω να το παίξω διδάσκαλος των ιεροψαλτών, μιας και τώρα κυρίως διακονώ την Εκκλησία ως ιερέας. Όμως έχοντας ζήσει το αναλόγιο, έχοντας συναναστραφεί με καταξιωμένους ιεροψάλτες (που κάποιοι έχουνε φύγει από την ζωή), νομίζω μπορώ ταπεινά να πω ότι οι ιεροψάλτες, οι σύλλογοι ιεροψαλτών καλούνται να λάβουν δράση ώστε η εκκοσμίκευση του αναλογίου να παύση να υφίσταται.
Δεν είναι δυνατόν κάποιος ιεροψάλτης-πρωτοψάλτης, να απαντά στον προεστό της λατρευτικής σύναξης, που είναι ο ιερέας, ότι "εγώ κάνω κουμάντο στο αναλόγιο, θα πω ότι θέλω, όπως το θέλω, όση ώρα θέλω". Το αναλόγιο είναι ένα κομμάτι του Ναού, δεν μπορεί να δρα αυτόνομα. Ούτε ο πρωτοψάλτης είναι Δεσπότης της λατρευτικής πράξης· είναι διακονητής. Τέτοιες φαιδρές καταστάσεις δείχνουν ότι ο ιεροψάλτης δεν έχει συναίσθηση που βρίσκεται, ποια είναι η θέση του...και φυσικά δείχνει ότι όχι μόνο πνευματική κατάσταση δεν έχει αλλά ούτε στοιχειώδη εκκλησιαστικό φρόνημα. Και όλα αυτά διότι ο ιερέας αντιμετωπίζεται ως εχθρός.
Δεν είναι δυνατόν ο ιεροψάλτης να απαιτεί συγκεκριμένο "τόνο" από τον ιερέα και να του τον δίνει, κι αν ο ιερέας δεν "κτυπήσει σωστά" ο ιεροψάλτης να νευριάζει. Δεν βρισκόμαστε αγαπητοί μου στο Ναό για να λόγους ορθοφωνίας αλλά για να λάβουμε Χάρη Θεού δια των Μυστηρίων.

Δεν συμφωνώ καθόλου με την τακτική κάποιων που επειδή και μόνο έχουνε μεράκι να διακονήσουν σε αναλόγιο, ανεβαίνουν πάνω και ανοίγουν το στοματάκι τους και βγαίνουν από εκεί μέσα “άρρητα ρήματα”. Φυσικά και αυτό δεν είναι σωστό να γίνεται. Άλλο τι θέλω να κάνω και άλλο να μπορώ να το κάνω. Πρέπει να έχουμε την διάκριση να ξέρουμε τις δυνατότητές μας.

Φυσικά λοιπόν και παίζει ρόλο η ορθοφωνία, η μουσική κατάρτιση όλων όσων παίζουν κάποιο ρόλο μέσα στην λατρευτική πράξη (ιεροψάλτες, αρχιερείς, ιερείς, διάκονοι), όμως κι αν γίνονται κάποια λάθη δεν χάθηκε και ο κόσμος. Μα εμπαίζει ο διάβολος, δεν το καταλαβαίνουμε; Ασχολούμαστε με το ποιο μουσικό μάθημα θα πούμε, πώς θα εκτελέσω τα "πληρωτικά", πόσα "γυρίσματα" θα κάνω, και ο Χριστός πουθενά, η προσευχή πουθενά. Λέμε πολλά "Κύριε ελέησον" σύμφωνα με το μουσικό κείμενο, όμως ούτε ένα "Κύριε ελέησον" δεν βγαίνει από την καρδιά μας.

Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν και ιεροψάλτες που αγαπούν αυτό που κάνουνε, και το κάνουμε συνειδητά, υπεύθυνα, ταπεινά, με εκκλησιαστικό φρόνημα, έχοντας μια ζωή που μοσχοβολά θυμίαμα. Και αυτό βγαίνει και στο ψάλσιμό τους, το βλέπεις με το πως στέκονται στο αναλόγιό τους, πως κινούνται μέσα στο Ναό, στην καθημερινότητά τους.
Είναι αυτοί οι ιεροψάλτες που με το μιλίχιο ύφος τους, με την ανοικτή καρδιά τους προσελκύουν και νέα παιδιά στο αναλόγιο. Και γεμίζουν τα αναλόγια με παιδικές φωνές που μαθητεύουν κυρίως μέσα στην λατρεία και όχι μόνο στα θρανία των ωδείων. Η Βυζαντινή μουσική σπουδάζεται πάνω στο αναλόγιο.

Ελπίζω να μην δημιούργησα σκάνδαλο με τα γραφόμενά μου. Απλά ήθελα να τονίσω τον σημαντικότατο ρόλο των ιεροψαλτών μέσα στην λατρευτική ζωή της εκκλησιαστικής κοινότητας. Μπορούν να κάνουν μεγάλο καλό αλλά και να βλάψουν. Μπορεί το αναλόγιο να γίνει ο οδός της σωτηρίας τους ή της απώλειάς τους.
Μακάρι όλοι μας να καταλάβουμε γιατί βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία. Και ο λόγος αυτός είναι για να βρούμε τον Χριστό, όχι για να πιάσουμε κάποια θέση, όχι για να κτίσουμε ένα καλό όνομα, ούτε για να αναδειχθούμε κοινωνικά.
Είτε είσαι ιεροψάλτης, είτε κληρικός δεν πρέπει να ξεχνάς γιατί βρίσκεσαι μέσα την Εκκλησία. Το ότι βρίσκεσαι στην Εκκλησία δεν σημαίνει ότι ό,τι κάνεις είναι σωστό και θα σωθείς. Διότι η πρόθεσή μας, τα κριτήρια που κάνουμε κάτι θα κρίνει και το εσχατολογικό αποτέλεσμα των πραξεών μας. Μακάρι τα κίνητρά μας να είναι αγάθά, καλοπροαίρετα και γεμάτα αυτήν την ιερή αγωνία μας να ευαρεστούμε τον Χριστό μας και όχι τους κόλακες.

Ας το θυμόμαστε όλοι μας: μπορεί να ερμηνεύεις απίστευτα καλά κάποιο δύσκολο βυζαντινό μάθημα, μπορεί να έχεις απίστευτα καλή φωνή. Χωρίς υπακοή και ταπείνωση, χωρίς υπομονή και διάκριση, χωρίς συγχωρετικότητα και αγάπη, δεν σώζεσαι.
Εάν οι μουσικές μου γνώσεις γίνουν αιτία να χάνω τον Χριστό μου, να τα βράσω όλα. Καλύτερα να μην ξαναψάλω παρά να χαθώ αιώνια.

Αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

[aposal]

«Να αποφεύγεις την αμαρτία, όπως το ελάφι το σχοινί και το πτηνό την παγίδα».
Μέγας Βασίλειος

[Αναστάσιος]

«Σᾶς παραγγέλω λοιπὸν τοῦτο νὰ κάμετε· νὰ πάρετε ὅλοι ἀπὸ ἕνα κομπολόγιον καὶ αὐτὸ κομπολόγιον νὰ ἔχη ἑκατὸν τρία σπυρία καὶ εἰς κάθε σπυρίον νὰ λέγετε: Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ καὶ Λόγε τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, διὰ τῆς Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων ἐλέησόν με τὸν ἀματρωλὸν καὶ ἀνάξιον δοῦλόν σου».
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

[toula]

"Μακάριος όποιος εγνώρισε τις αδυναμίες του, που είναι το θεμέλιο κάθε αρετής".
Άγιος Ισαάκ ο Σύρος

Χρειάζεται να κοιτάξουμε ειλικρινά τα βαθιά μας και να ελέγξουμε τον εαυτό μας. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε πνευματικά εάν δεν κάνουμε αυτό το πρώτιστο και αποφασιστικό βήμα: να δούμε τα πάθη και τα λάθη μας, τις αδυναμίες και τις ελλείψεις μας. Διότι εάν δεν γίνει αυτό ποτέ μας δεν θα θεραπευτούμε. Χρειάζεται να παραδεχθούμε ότι είμαι άρρωστοι ώστε να ζητήσουμε θεραπεία.

Γι'αυτό και ο Άγιος Ισαάκ τονίζει ότι το θεμέλιο της ενάρετης ζωής είναι η συνειδητοποίηση των αδυναμιών μας.

Η αυτομεμψία που σκοπό έχει την διόρθωση και όχι την απελπισία είναι βασικό χαρακτηριστικό κάθε ενάρετου ανθρώπου, το οποίο δεν χάνεται ποτέ από την ζωή του.

Η συνεχής ενδοσκόπηση, μας κρατά σε κατάσταση μετανοίας που είναι σωτήρια για όλους μας. Η κατάσταση μετανοίας είναι ακριβώς αυτό: το να γνωρίζω διαρκώς τις αδυναμίες μου, να ζητώ το έλεος και την βοήθεια του Θεού και να κάνω τον φιλότιμο αγώνα μου ώστε μέσα από την αδυναμία μου να δω την δύναμή μου, μέσα από την πτώση μου να έρθει η ανάστασή μου, μέσα από την αμαρτία μου να έρθει η αρετή.

Αναπόσπαστη η κατάσταση μετανοίας για την πνευματική ζωή. Χωρίς αυτήν ο άνθρωπος επαναπαύεται και καταλήγει είτε στην πλάνη της έπαρσης και της αλαζονείας, είτε στην αναισθησία της αμαρτίας του.

Χρειάζεται τόλμη να δεις κατάματα το σκοτάδι σου, τα λάθη σου, την κακία σου, τα πάθη σου. Όμως μόνο οι τολμηροί μπορούν να σωθούν τελικά. Οι δειλοί δεν μπορούν. Διότι ο δειλός αρνείται να δει τις αδυναμίες του. Προσπαθεί να καλύψει τον εαυτούλη του, προσπαθεί να ασχολείται με τις ζωές των άλλων παρά με την δική του, γι'αυτό και κατακρίνει, σχολιάζει και κακολογεί τους πάντες και τα πάντα.
Χρειάζεται να έχουμε καρδιά γενναία για να σωθούμε. Δεν είναι τυχαίο αυτό που διαβάζουμε στο Γεροντικό από τον Αββά Παμβώ: “Ει έχεις καρδίαν δύνασαι σωθήναι”. Δηλαδή, αν έχεις καρδιά μπορείς να σωθείς. Εάν έχεις γενναιότητα και τόλμη στην πνευματική ζωή θα σωθείς. Γιατί; Διότι μόνο δια της γενναιότητας ο άνθρωπος μπορεί να ελπίζει και να προσπαθεί πάντοτε χωρίς να μιζεριάζει, χωρίς να γκρινιάζει, χωρίς να απελπίζεται.

Γενναίες καρδιές θέλει ο Χριστός, όχι ηθικές, όχι ατσαλάκωτες και "καθωσπρέπει" αλλά γενναίες. Διότι αυτές οι καρδιές που γεύτηκαν το πικρό ποτήρι της αμαρτίας και δεν απελπίστηκαν και δεν το βάλανε κάτω, δείχνουν μία ποιότητα καρδιάς όπως της πόρνης και του ληστή, όπως του τελώνη που δεν στρουθοκαμήλιζαν αλλά με ανδρεία αντιμετώπισαν τις πτώσεις τους. Όχι γιατί ήταν υπερήφανοι για αυτά που κάνανε ή επιπόλαιοι αλλά διότι ήλπιζαν στο έλεος του Θεού που όλους τους αγκαλιάζει και τους συγχωρεί, αρκεί οι άνθρωποι να μην απογοητευτούν αλλά να προστρέξουν σ'Αυτόν ταπεινά, αθόρυβα, συνειδητά, υπεύθυνα, ελεύθερα.

Όπως και άλλο Θεοφόροι Πατέρες, έτσι και ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος μας δείχνει ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε τις αδυναμίες, να μην στρουθοκαμηλίζουμε με τις πτώσεις μας, αλλά να τις χρησιμοποιούμε ώστε να ταπεινωνόμαστε.

Διότι τελικά θεμέλιο και ασφάλεια της ενάρετης ζωής είναι η μακαρία ταπείνωση που γεννά την μετάνοια και μεταμορφώνει κάθε πάθος μας σε αρετή και κάθε πληγή μας σε πηγή ζωής, φωτός και αλήθειας.

Φυσικά και δεν αρκεί η συνειδητοποίηση της αμαρτίας μας. Χρειάζεται να μπούμε στην διαδικασία της θεραπείας. Διότι το να παραδεχθούμε ότι είμαστε άρρωστοι και να μένουμε σ'αυτήν την κατάσταση δεν ωφελούμαστε σε τίποτα. Γι'αυτό και χρειαζόμαστε από την παραδοχή της αμαρτίας μας να περάσουμε στην θεραπεία της που μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας, μόνο δια του τρόπου της Εκκλησίας μας που είναι το μόνο Αληθινό και Έμπειρο "Εξουσιοδοτημένο-Αναγνωρισμένο" πνευματικό νοσοκομείο.
Διότι μόνο μέσα στην Εκκλησία μας υπάρχει η Χάρις του Θεού που τα "ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί".

Αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος