Σπήλαια Αγίου Όρους

[kostas8888]

Ή σπηλιά τοϋ 'Αγίου Όσιομάρτυρος Λουκά.

Ευρίσκεται καί αυτή εις τήν Σκήτην της 'Αγίας "Αννης. 'Επειδή ό Όσιομάρτυς Λουκάς ήτο αγένειος, τάς μέν νύκτας έκοιμάτο σέ κελλί της Καλύβης τής Συνοδείας τοϋ παπά Βησσαρίωνος, τάς δέ ημέρας ήσύχαζεν άποτραθηγμένος στην σπηλιάν αυτήν, μέ νηστείας, γονυκλι-σίας καί προσευχάς ομού καί αναγνώσεις διά τά μαρτύρια τών 'Αγίων.
Μετά άπό τριάκοντα δύο ημέρας προετοιμασίας καί αγώνων διά τό μαρτύριον, άπήλθεν καί όμολόγησεν τήν πίστιν τοϋ Χριστού καί άρνη-σάμενος τήν σφραγίδα τής μωαμεθανικής περιτομής, έκρεμάσθη άπό τους Άγαρηνούς εις τήν Μυτιλήνη ν τό έτος 1802. Ή μνήμη του εορτάζεται στίς 23 Μαρτίου.
Στην σπηλιάν αυτήν λέγεται, ότι άσκήτευσεν καί ό "Αγιος Όσιομάρτυς Ίλαρίων ό Κρής, ό όποιος έμαρτύρισε στην Κωνσταντίνούπολιν κατά τό έτος 1804.

[kostas8888]

Ή σπηλιά τοϋ 'Αγίου Αθανασίου τοϋ Άθωνίτου.

Στο νοτιώτερον μέρος της ερήμου της Βίγλας καί στην περιφέρειαν Μεγίστης Λαύρας, κοντά στην Ρουμανική Σκήτη τοϋ Τιμίου Προδρόμου, ευρίσκεται ή σπηλιά τοϋ 'Αγίου 'Αθανασίου.
Στην βιογραφία τοϋ Όσίου 'Αθανασίου τοϋ έν "Αθω, τοϋ οποίου γιορτάζεται ή μνήμη στίς 5 'Ιουλίου, αναφέρεται ότι ό Όσιος πολλές φορές καί κυρίως άπό τήν Καθαράν Δευτέραν μέχρι τό Σάββατον τοϋ Λαζάρου ησύχαζε σ' αυτό τό σπήλαιο. "Αλλη ιστορική πηγή, αναφέρει ότι ήσύχα-ζεν εκεί ό "Οσιος κατά τους θερινούς μήνες. 'Εκεί νήστευε καί προσευχόταν, μάλιστα προσευχόταν πολύ καί γιά τό "ποίμνιόν του", γιά νά ενίσχυση ό Θεός τους Μοναχούς του νά νικήσουν τήν αμαρτία καί τους πονηρούς δαίμονας. Είναι αδύνατον νά περιγραφούν οι αγώνες καί τά παλαίσματά του εναντίον αυτών των αοράτων έχθρων τών Χριστιανών καί δή τών Μοναχών. Τάγματα ολόκληρα τόν πολεμούσαν καί τόν πείραζαν καί αυτός τους νικούσε καί τους έδίωκεν διά της έντονου προσευχής καί της άγιωτάτης νηστείας.
Κάθε χρόνο, τό Σάββατον τοϋ 'Ακάθιστου Ύμνου, γίνεται στην σπη-
λιά αγρυπνία καί λειτουργία, άπό Πατέρες καί Μοναχούς της Μεγίστης Λαύρας, τής Ρουμανικής Σκήτης, της Βίγλας καί άλλων μερών.
Σημειωτέον ότι, έξω άπό τήν σπηλιάν αυτήν, είναι κτισμένα ερημικά κελλιά, εντός δέ αυτής υπάρχουν κτισμένα δύο παρεκκλήσια αφιερωμένα τό ένα στην Παναγία τού '"Ακάθιστου" καί τό άλλο στον "Οσιον Άθανάσιον.
Παλαιότερα, κατά καιρούς, άσκήτευσαν στην σπηλιάν αυτήν αρκετοί άγωνισταί τής όσιότητος, ονομαστοί πνευματικοί, προσμονάριοι*, έρημΐται, παραπεσόντες Μοναχοί καί άλλοι. Ό περιφημότερος των τελευταίων χρόνων πού αγωνίστηκε στην σπηλιάν αυτήν ήταν ό παπά-Χα-ρίτων ό Πνευματικός, ό όποιος ήλθεν άπό τό Σίναιον "Ορος τής 'Αραβίας.**
Πάντες ο'ι οίκήτορες τής σπηλιάς ήσαν καθισματάρηδες*** καί άνηκαν στην δικαιοδοσίαν τής Μεγίστης Λαύρας τοϋ 'Αγίου 'Αθανασίου. Γι' αυτό καί έδικαιοϋντο καί έπαιρνον τήν διατροφήν των έκ τής Μονής αυτής. Διά νά ε'ισέλθη κάποιος στην σπηλιά, κατέρχεται πλέον των εκατόν έκτισμένων βαθμίδων.
Ό "Οσιος 'Αθανάσιος έζησε στον "Αθωνα τό δεύτερον ϊμισυ τοϋ δεκάτου αιώνος.

[kostas8888]

Ή σπηλιά τοϋ Όσιου Πέτρου τοϋ Άθωνίτου.

Ή τοποθεσία της σπηλιάς αυτής σήμερον αγνοείται. Υπήρχε ν ώς προσκύνημα μέχρι τά τέλη τοϋ περασμένου αιώνος. Κατόπιν, όμως, διά τόν λόγον ότι εισηρχοντο διά νά άσκητεύσουν στό σπήλαιον Μοναχοί πού δέν ήσαν δυνατοί πνευματικά, μέ αποτέλεσμα, στό τέλος νά παραφρονούν, ή κυρίαρχος Μονή Μεγίστης Λαύρας αναγκάστηκε νά φράξη τό σπήλαιον. Παλαιότερα, έμενεν έκεΐ ένας δυνατός ήσυχαστής, διότι υπήρχε στό σπήλαιον μικρός ναός καί κελλί, όπως αναφέρει στό βιβλίον του "'Ιστορία τοϋ 'Αγίου "Ορους" 1904 ό λόγιος Έσφιγμενίτης Μοναχός Γεράσιμος Σμυρνάκης.
Πλησίον τοϋ σπηλαίου υπάρχει ή Καλύβη τοϋ 'Οσίου Πέτρου, είς τήν οποίαν μονάζουν δύο αδελφοί, Γέροντας καί υποτακτικός. Ζουν γνή-σιαν έρημιτικήν ζωήν μακράν των θορύβων καί των αμαρτιών τοϋ κό- σμου, έχοντες την γλυκυτατην κοινωνίαν τοϋ Θεοϋ καί διαβιοϋντες εις την γαλήνιαν έκείνην έρημίαν, προσδοκώντας τό τέλος της βιοτής των, διά νά μεταβούν άπό τά πρόσκαιρα προς τά αιώνια καί άπό τήν έρημίαν προς τήν αίωνίαν κοινωνίαν των 'Αγγέλων.
Ό Γέροντας της Καλύβης μοϋ είχεν είπή - όταν τόν ρώτησα γιά τό σπήλαιον - ότι βρίσκεται στην περιοχήν, πιθανόν κάτω άπό τό ιερόν της εκκλησίας καί ότι, όταν υπηρχεν ώς προσκύνημα, προσήρχοντο διά νά μονάσουν Ρώσσοι ερημίτες καί εϊτε άπό τήν ύγρασίαν της σπηλιάς, εϊτε λόγω επιδράσεων των δαιμόνων - ό Θεός μόνον γνωρίζει - οι διαβιούν- τες άσκηταί απεθνησκον. Καί οι προσκυνηται προσερχόμενοι ευρισκον πτώματα. Διά τοϋτο ήναγκασθην ή Μεγίστη Λαύρα νά κτίση καί φράξη τό σπήλαιον. Ό "Οσιος έζησε στον "Αθωνα καί έκοιμήθη κατά τό 861. Κατ' άλλους τό 681. 'Ορθόν όμως πρέπει νά είναι τό πρώτον δηλαδή νά έκοιμήθη τό 861, τόν έννατο δηλαδή αιώνα.
Ή μνήμη τοϋ Όσίου Πέτρου εορτάζεται στίς 12 'Ιουνίου.

[stratos]

[Αγια Αννα]το σπηλαιο του οσιου Γερασιμου του εν Κεφαλληνια
16 Αυγουστου η γιορτη στην Κεφαλλονια

και το σπηλαιο του ¨ληστου¨Ιωακειμ εκ Κρητης
ο οποιος τηρωντας τον κανονα του παπα Σαββα του πνευματικου [να μην κοιμηθει μεχρι την τελευτη του κατω απο τη στεγη σπιτιου]

και αυτο στην Αγια Αννα

[kostas8888]

Ή σπηλιά του Όσίου Νείλου τοϋ Μυροβλύτου.

Στην πορείαν άπό Μεγίστην Λαύραν προς Καυσοκαλύβια, αριστερά τοϋ μονοπατιού μετά τήν τοποθεσιαν "Περδίκι", υπάρχει τό Κελλίον τού Όσίου Νείλου. Λίγο πάρα-κάτω υπάρχει ή περίφημη σπηλιά τοϋ Όσίου, όπου ασκήτευσε καί έτελειώθη εκεί. Λέγεται καί "Σπήλαιον της 'Αγίας Πέτρας της Παναγίας". Υπάρχει σπειροειδής κλΐμαξ εξ 118 βαθ-μίδων διά της οποίας κατέρχονται οΐ προσκυνηται. Δεξιά της σπηλιάς υπάρχει καί μικρή εκκλησία έπ' ονόματι τοϋ Όσιου καί πίσω άπ' αυτήν υπάρχει ό τάφος τοϋ 'Αγίου. 'Από τόν τάφον ξεκινά μικρός ξερορύακας, ό όποιος φθάνει μέχρι τήν θάλασσαν. Ή εκκλησία κτίστηκεν τό 1812 άπό θεραπευθέντες Καυσοκαλυβίτες Μοναχούς. Στην σπηλιά τοϋ 'Οσίου στό άνώτερον μέρος, υπάρχουν ϊχνη καί σκελετοί κελλίων άπό ξύλο καί γύψο, στά όποια έμενον παλαιότερα, γύρω στά τέλη τοϋ περασμένου αιώνα, Ρώσσοι Μοναχοί, κατά τήν έποχήν δηλαδή της αθρόας συρροής των Ρώσσων Μοναχών στόν'Άθωνα.
Λέγεται ότι κατά τόν ιζ' αίώνα* έρρεεν μύρον άπό τόν τάφον τοϋ 'Αγίου, καί έφθανε μέχρι τήν θάλασσαν, όπου ήρχοντο καράβια καί έπαιρ-νον άπό αυτό καί έγίνοντο καί πολλά θαύματα.
'Υπάρχει καί ή έξης παράδοσις: "Οτι δηλαδή, κατά τόν καιρό πού έρρεεν τό μύρον άπό τόν τάφο τοϋ 'Αγίου Νείλου καί έφθανε μέχρι τήν θάλασσα, ήρχοντο οι Χριστιανοί καί έπαιρνον άπό αυτό προς εύλογίαν καί άγιασμόν, ώς επίσης καί γιά θεραπείες διαφόρων ασθενειών. ΈκεΙ πού έπαιρναν τό άγιον μύρον, εκ συνεργείας τοϋ δαίμονος έγίνοντο φι-λονικεΐαι, καί τραυματισμοί. Αυτό συνέβαινε κατά τόν καιρόν τοϋ 'Οσίου Άκακίου τοϋ Καυσοκαλυβίτου, όπου μαθών ό "Αγιοςτά λυπηρά συμβάντα, προσευχήθηκε στον "Οσιο Νείλο γιά νά σταματήση ή ροή τοϋ μύρου καί επομένως νά σταματήσουν οί φιλονικεΐες καί τά έπισόδεια. Οϋτω καί έγινε. Άπό τότε σταμάτησεν τό μύρον καί σταμάτησαν καί τά δυσάρεστα γεγονότα.
Ό "Οσιος Νείλος άσκήτευσεν στό σπήλαιον αυτό άπό τό 1601 έως τό 1651. Ή μνήμη του εορτάζεται στίς 12 Νοεμβρίου καί πιό αξιοπρεπώς στίς 7 Μαΐου πού έγινεν ή άνακομιδή τών σεπτών του λειψάνων.

[kostas8888]

Ή σπηλιά των Όσιων Διονυσίου τοϋ Ρήτορος καί Μητροφάνους τοϋ Πνευματικού

Κάτω άπό τό Ήσυχαστήριον της Συνοδείας τοϋ μακαριστού Γέροντος Γερασίμου τοϋ Υμνογράφου της Μεγάλης τοϋ Χριστού 'Εκκλησίας, στην Μικράν Άγίαν "Ανναν, υπάρχει τό σπήλαιον όπου ήσκήτευσαν καί έτελειώθησαν οί "Οσιοι Διονύσιος ό Ρήτωρ καί Μητροφάνης ό Πνευματικός, προασκηθέντες καί γενόμενοι Μοναχοί εις τήν Μονήν τοϋ Τιμίου Προδρόμου, τήν έπονομαζόμενην τοϋ Στουδίου*. Μετά ήλθαν είς τό "Αγιον "Ορος κατά τόν δέκατον έκτον αιώνα καί περιελθόντες τό αυτό "Ορος τοϋ "Αθωνος κατέληξαν είς τήν έρημον της σημερινής Μικρός 'Αγίας "Αννης. Καί εύρόντες τό σπήλαιον αυτό, ήγωνίζοντο εκεί κατά της σαρκός καί κατά τοϋ αοράτου έχθροϋ.
Ό μέν "Αγιος Διονύσιος, άφησεν μερικά συγγράμματα ασκητικά, πώς δηλαδή πρέπει νά διάγουν οί Μοναχοί καί άλλα ψυχωφελή διδάγματα γιά τόν Μοναχισμόν καί τόν Άσκητισμόν, τά όποια ευρίσκονται στό χει-ρόγραφον βιβλίον τό καλούμενον "Κουβαράς", τό όποιον ευρίσκεται εις τήν Σκήτη ν της 'Αγίας "Αννης.
Ό δέ "Αγιος Μητροφάνης, έβγαινεν ενίοτε άπό τό "Ορος τοϋ "Αθωνος καί εξομολογούσε καί νουθετούσε τους Χριστιανούς της Χαλκιδικής. "Αφησεν κι' αυτός μίαν γραπτήν διήγησιν γιά κάποιαν όπτασίαν πού είδε ένας θλιμμένος Χριστιανός στην Χαλκιδική.
Έκοιμήθησαν δέ καί οί δύο στό μέρος αυτό, άλλα οί τάφοι των αγνοούνται. 'Εορτάζονται στίς 9 'Ιουλίου.
Διά τών προσπαθειών τοϋ μακαριστού Γέροντος Γερασίμου τοϋ Υμνογράφου τής Μεγάλης τοϋ Χριστού 'Εκκλησίας έκτίσθη τά τελευταία χρόνια, περικαλλές ναΰδριον εντός τής σπηλιάς προς τιμήν τών Όσίων.

[kostas8888]

Ή σπηλιά των "Ανω Κατουνακίων. (Ή σπηλιά τοϋ Γέροντος Έφραίμ τοϋ Κουτάλα).

Ή σπηλιά αυτή κατά πάσαν πιθανότητα ήτο καταφύγιον ασκητών κατά τους περασμένους αιώνες. Τελευταία έμενε σ' αυτήν κάποιος φτωχός ερημίτης, ό Γέρων Έφραίμ ό Κουτάλας, κατ' άλλους ό "Ταλαίπωρος" ή καί "Τάλας".
Ό Γέρων Έφραίμ ήταν πολύ άκτήμων καί πενιχρότατος ασκητής. "Εμενε σ' αυτήν τήν σπηλιά, ή οποία ευρίσκεται στά "Ανω Κατουνάκια καί τό εργόχειρο του στά κάπως νεώτερα χρόνια του ήτο κουτάλας, δηλαδή έφτιαχνε ξύλινα κουτάλια τά λεγόμενα παλαιότερα κοχλιάρια. Ή σπηλιά πού έμενε φαίνεται μέχρι σήμερα αριστερά τοϋ μονοπατιού πού οδηγεί άπό Κατουνάκια προς Κερασιάν. Φαίνεται άπό μακρυά, ότι ήταν ή σπηλιά αυτή κάποτε κατοικήσιμη, διότι ή μιά της πλευρά είναι κτισμένη μέ πέτρες. Ό μακαριστός Γέροντας Έφραίμ έκανε οίκητήριόν του τήν σπηλιά τήν ίδια καί έμενε μέσα σ' αυτήν. "Ομως ένεκα τοϋ κρύου τοϋ χειμώνος καί της υγρασίας της σπηλιάς, ήναγκάσθη στά τελευταία του νά εγκατάλειψη τήν σπηλιά, κρίνας αυτήν ανθυγιεινήν καί νά κτίση πιό πάνω ένα ταπεινό καλυβάκι μέ πέτρες.
Στά τελευταία του χρόνια δέν έκανε εργόχειρο άλλα γυρνούσε καί τόν βοηθούσαν οι γύρω Πατέρες κι* 'Ερημίτες οί κάπως πιό "εύποροι". Μάζευε καί κάποτε σαλιγκάρια καί τά έπαιρνε στους Δανιηλαίους, στον γέρο Γερόντιο καί τόν πλήρωνε καί κάλυπτε έτσι τίς ανάγκες του, πολύ πενιχρά καί φτωχικά.

[kostas8888]

Πρόχειρη τεχνητή σπηλιά κοντά στην Μονή των Ιβήρων

Ό Γέρων Μοναχός Μελέτιος Συκεώτης μοϋ διηγήθηκεν, ότι όταν ήτο νεώτερος Μοναχός συνάντησε σέ τοποθεσίαν κοντά στό Κελλίον «"Αγιος Χαράλαμπος» της Μονής Ιβήρων, πού βρίσκεται πάνω άπό τήν Μονή προς τίς Καρυές, άσκητήριον μέσα στό χώμα σκαμμένο, σάν σπηλιά. 'Υπήρχαν εκεί, όπως μοϋ εΐπεν, άχυρα πού τά χρησιμοποιουσεν ό άγνωστος ασκητής σάν στρωμνήν του καί κάποιο κονσερβοκούτι τό όποιον χρησιμοποιούσε γιά νά πίνη νερό.
Τελικά ό άγνωστος ασκητής, μόλις κατάλαβεν ότι άνεκαλύφθη τό καταφύγιόν του, τό εγκατέλειψε καί έφυγεν, άγνωστον, όμως, πού έτε-λείωσεν τόν βίον του.

[kostas8888]

"Αλλες δυσπρόσιτες καί άγνωστες σπηλιές τοϋ Όρους

Στην περιοχήν της Μικράς 'Αγίας "Αννης υπάρχει σπήλαιον τό όποιον λεγόταν, τό σπήλαιον τοϋ Παύλου, παλαιού Ρώσσου Έρημίτου. Τό σπήλαιον αυτό τό βρήκε μετά άκατοίκητον, ό Γέρων Ιωσήφ ό Ήσυ-χαστής, εις τό όποιον έκτισε μαζί μέ τήν Συνοδείαν του μικρόν εκκλησάκι πού τό άφιέρωσεν στον Τίμιον Πρόδρομον. "Εκτισεν επίσης καί μικρά κελλιά.
*
'Εκτός άπό τίς δύο φραγμένες, κτισμένες καί αγνοημένες σπηλιές, τοϋ 'Οσίου Πέτρου δηλονότι καί τών 'Αφορισμένων, υπάρχει καί τρίτη κτισμένη καί αγνοημένη σπηλιά πλησίον της αυτής τοϋ 'Οσίου Νείλου τοϋ Μυροβλύτου. Κάποτε παρουσιάσθηκαν στον ύπνο κάποιου Ρουμάνου Γέροντος ονόματι Γερασίμου, πού έμενε κάπου μεταξύ Καυσοκα-λυβίων καί Βίγλας τρεις Γέροντες καί τοϋ είπαν ότι ευρίσκονται τά λείψανα τους έκεΐ καί αισθανότανε άρρητον εύωδίαν. Στην συνέχεια περ-νώντας άπό τήν περιοχήν αυτήν πού βρίσκεται πλησίον της σπηλιάς τοϋ Όσιου Νείλου, ήρθεν στην όσφρησίν του ανέκφραστος εύωδία. 'Εντόπισε τελικά σε κάποιο τείχος πού ήταν εκεί, όταν έσκαψε καί έφυγε τίς πέτρες - ότι ύπήρχεν σπηλιά. Ή εύωδία έξήρχετο έντονη. Τήν προσπάθεια του όμως αυτήν, τήν ανέκοψε κάποια μυστηριώδης φωνή πού τοϋ είπε: "Εϊμαστε τρεις ερημίτες καί ταφήκαμε έδώ. Δεν θέλουμε νά μας ενόχληση κανένας".
Τελικά ό Γέροντας μέ θλΐψιν έκλεισε ξανά τήν σπηλιά καί δέν ήξερε κανείς τόν τόπον εκείνον, έκτος άπό τόν ύποτακτικόν του Μοναχόν Ίλαρίωνα.Ό Γέροντας Γεράσιμος κοιμήθηκε κατάτό έτος 1820.
*
Εις τά όρια της Μονής Σταυρονικήτα υπάρχει σπήλαιον μέ άγιασμα τοϋ Τιμίου Προδρόμου καί πάνω άπό τό άγιασμα υπάρχει εικόνα τοϋ Τιμίου Προδρόμου.
*
Στην παραλιακήν περιοχήν της Σκήτης της 'Αγίας "Αννης, υπάρχει "ξεροκάλυβον"* κάτωθεν τοϋ οποίου υπάρχει μικρόν σπήλαιον τό όποιον χρησιμοποιείται σάν ξυλαποθήκη ύπό τοϋ οίκήτορος της ξηρο-καλύβης αυτής. "Οπως φαίνεται, παλαιότερα πρίν κτισθή ή Καλύβα αυτή, τό μικρόν αυτό σπήλαιον, ήταν ή "τρώγλη" καί ή "φωλιά" άγνωστου ακτήμονος' Ασκητού.
*
Εις τό μέσον περίπου τοϋ μονοπατιού πού οδηγεί άπό τήν Σκήτην της 'Αγίας "Αννης στην έρημο της Μικράς 'Αγίας "Αννης, υπάρχει σπήλαιον παραπλεύρως τοϋ μονοπατιού εις τό όποιον υπάρχει τοποθετημένη εικόνα της Θεομήτορος.
Λέγεται ότι κάποιος μάγος πού πήγε καί εξομολογήθηκε στον μακα-ριστόν εκείνον άγιον Γέροντα παπα-Σάββαν, στην Μικράν'Αγίαν'Άνναν μετά τήν μετάνοιάν του, απεφάσισε νά κάψη τό βιβλίον τής μαγικής τέχνης πού έφερε μαζί του. Καί όταν βρήκεν τήν σπηλιάν αυτήν έκαψε τήν "Σολομωνικήν" του έκεΐ μέσα στην σπηλιά. Τότε οι δαίμονες, άγριέψα-ντες τόν πετροβολούσαν μέχρι πού πήγε καί ασφαλίστηκε κοντά στον μακαριστόν παπα-Σάββαν. Μετά πού έφυγεν ό πρώην μάγος, οι δαίμονες έσυνέχισαν νά πετροβολούν τους διαβάτες.
Τότε οι Πατέρες πού οικούσαν τήν γύρω περιοχήν μέ προτροπήν τοϋ παπα-Σάββα απεφάσισαν νά τοποθετήσουν τήν εικόνα τής Παναγίας στην σπηλιάν. Άπό τότε έπαψαν οί δαιμονικές ενοχλήσεις στους περαστικούς Μοναχούς καί κοσμικούς.
* τό ξεροκαλύβι = μοναστικόν κελλί στό όποιον δέν υπάρχει εκκλησία.