Μεγάλες μορφές Εκκλησιαστικής μουσικής

[g_aggelos]

Ιωάννης ο Δαμασκηνός: Ένας μεγάλος φιλόσοφος, θεολόγος, υμνογράφος και μουσικός


Ο Βίος και το έργο του

Στην ιστορία της καθ’ημάς εκκλησιαστικής μουσικής βλέπουμε έξοχους υμνογράφους και μουσικώτατους άνδρες, που έχουν αποκρυσταλλώσει στην θεία τέχνη την προσωπικότητα τους, γιατί η ιστορία αυτών είναι και ιστορία της ιεράς μουσικής. Σ΄αυτούς συγκαταλέγεται και ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Εκκλησίας, ο οποίος ήταν κατά την μαρτυρία του Σουΐδα «ανήρ ελλογιμώτατος και ουδενός δεύτερος των κατ’αυτόν επί παιδεία λαμψάντων», διακρίθηκε ως βαθύς και διάσημος θεολόγος και ο οποίος έθεσε τις βάσεις της δογματικής θεολογίας, και ως έξοχος υμνογράφος, κυρίως δε ως κορυφαίος των εκκλησιαστικών ιερών μελωδιών και ασματογράφων.

Θεωρείται το μεταίχμιο της αρχαίας και νεώτερης εκκλησιαστικής μας μουσικής, έχοντας διαρρυθμίσει και ανακαινίσει την ιερά μουσική και την παρασημαντική αυτής και θέτοντας φραγμό στην όλο και αυξανόμενη από τον Δ' μ.Χ. αιώνα, μουσική κατάχρηση. Απεκάθαρε το εκκλησιαστικό άσμα από τα απρεπή και ανάρμοστα μέλη της θυμελικής μουσικής που είχαν εισαχθεί στην Εκκλησία, χωρίς όμως να απορρίψει τα προγενέστερα εκκλησιαστικά άσματα, τα οποία ήταν καθιερωμένα από την αρχαιότητα. Και όπως oι αρχαίοι Έλληνες παρέλαβαν την μoυσική τους εν μέρει από άλλους λαούς, τους Φρύγιους και Λύδιους (Φρύγιος και Λύδιος τρόπος ή ήχος), φρόντισαν όμως ν’αναπτύξουν και να προαγάγουν αυτήν και να ενατυπώσουν στην ξένη μουσική τον ίδιο χαρακτήρα αναδείξαντες αυτήν όντως ελληνική. Έτσι και ο Χριστιανισμός μη αρκεσθείς σε ό,τι παρέλαβε από την εθνική μουσική των Ελλήνων, φρόντισε να μεθαρμώση την μoυσική αυτών στις ανάγκες της θείας λατρείας αυτού, να καλλιεργήσει και να προαγάγει αυτήν συν τω χρόνω σε βαθμό που κινούσε τον θαυμασμό. Έτσι διαμορφώθηκε η λεγόμενη «Βυζαντινή» μουσική, τροποποιημένη από τους Πατέρες της Εκκλησίας και κυρίως από τον Δαμασκηνό, σύμφωνα προς τις απαιτήσεις της αγίας ημών πίστεως και τον χαρακτήρα της εκκλησιαστικής ποιήσεως και υμνωδίας.

Με τον Δαμασκηνό αρχίζει η δεύτερη περίοδος της μελοποιΐας, κατά την οποία το ενωμένο έργο του συγγραφέα και μουσικού άρχισε να διακρίνεται, γι΄αυτό και οι ποιητές λέγονταν υμνογράφοι και όχι μελωδοί. Και η μεν Α΄ περίοδος της μελοποιΐας που άρχισε από τους πρώτους αιώνες και συνεχίζοντας μέχρι του Η' αιώνα περιλαμβάνει το Ειρμολογικό και Στιχηραρικό μέλος, κατά το οποίο οι μελωδίες ήταν μάλλον λιτές και σύμμετρες, η δε Β΄ περίοδος περιλαμβάνει διάφορα είδη ψαλτικής, όπως χερουβικά, κοινωνικά, αλληλουάρια, κρατήματα, πολυελέους, που ανήκουν στο ΙΙαπαδικό μέλος, που είναι και το διεξοδικότερο των άλλων.

Ο Δαμασκηνός, κατά τους βιογράφους του, Θεοφάνη τον Ομολογητή, τον πατριάρχη Ιεροσολύμων Ιωάννη, τον Μ. Λογοθέτη Κωνσταντίνο τον Ακροπολίτη, τον Σουΐδα και τον Κεδρηνό, γεννήθηκε το 676 μ.Χ. και απέθανε το 756 μ.Χ. Πατρίδα είχε την Δαμασκό, γι΄αυτό και λέγεται Δαμασκηνός. Προερχόταν από γένος επιφανέστατου οίκου. Ο πατέρας αυτού Σέργιος, ήταν διοικητής της Δαμασκού, που ήταν τότε υποταγμένη στους Σαρακηνούς, κατ’άλλους δε ήταν θησαυροφύλακας του Καλίφου Αβδούλ Μελίκ του Α'. Ο πατέρας του λοιπόν εξαγόρασε τον αιχμάλωτο Κοσμά από την Καλαβρία της Ιταλίας, τον οποίο έλεγαν «Ξένο», «Ικέτη» και «Ασύγκριτο», και ο οποίος εκπαίδευσε τον Ιωάννη, καθώς και τον ασματογράφο και μετέπειτα ιεράρχη της επισκοπής Γάζης, Μαϊουμά Κοσμά τον Μελωδό.

Με προτροπή και παράκληση του πατριάρχη Ιεροσολύμων Ιωάννου, ο Δαμασκηνός ενδύεται το μοναχικό τριβώνιο και χειροτονείται, απ΄ αυτόν πρεσβύτερος. Διάλεξε δε ως ερημητήριο την μονή του αγίου Σάββα που βρίσκονταν όχι μακριά από τα Ιεροσόλυμα, γι΄αυτό και λέγεται και Ιεροσολυμίτης. Εδώ πέρασε τη ζωή του συγγράφοντας και μελετώντας. Πολέμησε ισχυρά τους εικονομάχους αυτοκράτορες Λέοντα τον Γ' τον ΄Ισαυρο και τον Κωνσταντίνο τον Κοπρώνυμο. Με επιστολές του παραινών τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης, προασπίζονταν την τιμήν και προσκύνηση των εικόνων. Ιστορείται μάλιστα ότι ο Λέων οργισμένος διέταξε να μιμηθούν την γραφή του Δαμασκηνού και να αποστείλουν στον Καλίφη πλαστή επιστολή αυτού, με την οποία αυτός φαίνεται ότι προσέφερε την Δαμασκό στους Βυζαντινούς. Ο δε Καλίφης έκοψε το δεξί χέρι αυτού, το οποίο όμως ιάθη ως εκ θαύματος. Τότε δε ο ιερός ψαλμωδός ανέμελψε τον Α΄ Ειρμόν του Κανόνος του Α' ήχου «Σου η τροπαιούχος δεξιά, θεοπρεπώς εν ισχύϊ δεδόξασται». Ένεκα της ευγλωττίας του επωνομάσθηκε και «Χρυσορρόας» ή «Χρυσόστομος» από δε τους μελωδούς «Μαΐστωρ της μουσικής». Από τον Κοπρώνυμο εκλήθη «Μανσούρ», και από άλλους πολέμιους του επωνυμικά «Σαραβαΐτης» και «Αρκλάς» για χλευασμό. Η Ανατολική Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του την 4 Δεκεμβρίου, η δε Δυτική την 6 Μαΐoυ.

Τα ποιητικά και ασματικά έργα του Δαμασκηνού.

Τα έργα του Δαμασκηνoύ ανάγονται σε πέντε τάξεις, σε καθαρώς φιλοσοφικά ή διαλεκτικά, σε θεολογικά, σε ερμηνευτικά ή κριτικά, σε ποιητικά, και σε άσματα ήτοι μουσικά. Ο Δαμασκηνός, ως υμνογράφος και μουσικός, παρατηρούμε ότι μετέφερε σε απλούστερο είδος την ψαλμωδία της πριν από αυτόν εποχής, και επελήφθη του κανονισμού και της διαρρύθμισης της ψαλμωδίας, συντάσσοντας για τον λόγο αυτό την Οκτώηχο κατά τους οκτώ ήχους, τους παραγόμενους κατά τινα τροποποίηση και μεταβολή από τα πολυάριθμα είδη των μελών της ελληνικής Μουσικής, των οποίων ο χαρακτήρας συμβιβάζονταν προς τα σεμνά και ιερά της Εκκλησίας αισθήματα και συνεργούσε σε δοξολογία του Θεού και κατάνυξη, παρακωλύσας δε όλα τα μέλη των οποίων τα αισθήματα ήσαν άσεμνα και απρεπή, ενθουσιαστικά, θούρια και πολεμιστήρια. Ο Δαμασκηνός συμπεριέλαβε την απλότητα των μελών των οκτώ ήχων στην Οκτώηχο αυτού.

Επενόησε επίσης για τους οκτώ ήχους και δική του αγκιστροειδή παρασημαντική. Kαι είναι αλήθεια ότι τα αγκιστροειδή μουσικά σημεία, με τα οποία έγραψε τις μελωδίες που έφτιαξε και μελοποίησε, έχουν την αρχή τους στους προ αυτού τρεις αιώνες. Οι χαρακτήρες του Δαμασκηνού ήταν γριφώδεις και συμβολικοί, όμοιοι προς τους ιερογλυφικούς εκείνους των αρχαίων Αιγυπτιακών γραμμάτων. Κάθε χαρακτήρας παριστάνει πολλάκις ένα φθόγγο αλλά και πολλούς.

Ο Δαμασκηνός ως γνώστης της θεωρίας της Μουσικής παρατήρησε ότι η γνώση της μελωδίας των ήχων περιορίζονταν μόνο στην πράξη, η δε θεωρητική διάταξη της μελωδίας και η αμοιβαία σχέση των ήχων διατελούσαν παρημελημένα. Πρώτος εσυστηματοποίησε την αρχαία οκτωηχία, συγγράφοντας θεωρία για την πράξη της ιερής μουσικής στη βάση του ελληνικού Πεντάχορδου ή Τροχού. Της μουσικής θεωρίας των εκκλησιαστικών ήχων η πρακτική εφαρμογή είναι η Οκτώηχος.

Υπό το όνομα του Δαμασκηνού σώζεται σε περγαμηνή «εν τοις παλαιοίς Στιχηραρίοις τοις επί μεμβράνης γεγραμμένοις» Γραμματική Μουσικής ή Κανόνιον κατά τους ορισμούς και κανόνας των αρχαίων Ελλήνων, όπου πραγματεύεται περί διαιρέσεως των οκτώ ήχων, περί παραγωγής των πλαγίων ήχων από τους κύριους, και περί των ονομασιών των οκτώ ήχων και των αντιστοίχων αυτών στην αρχαία ελληνική μουσική. Επιγράφεται δε «Αρχή των σημείων της ψαλτικής τέχνης των ανιόντων και κατιόντων σωμάτων τε και πνευμάτων και πάσης χειρονομίας». Πραγματείες περί θεωρίας της Μουσικής μετά τον φωστήρα Δαμασκηνό έγραψαν Μανουήλ ο Βρυέννιος, Ιωάννης ιερεύς Πλουσιαδηνός, Ιωάννης Μαΐστωρ ο Κουκκουζέλης, Ιωάννης ο Κλαδάς, Μανουήλ ο Χρυσάφης, Δημήτριος ο Καντεμίρης, Κύριλλος ο αρχιεπίσκοπος Τήνου, Βασίλειος Στεφανίδης ο Βυζάντιος, Χρύσανθος ο μητοοπολίτης Δυρραχίου, Χουρμούζιος ο Χαρτοφύλαξ, Θεόδωρος Φωκαεύς, Μαργαρίτης ο Δοβριανίτης, Γεώργιος ο Λέσβιος, Παναγιώτης Αγαθοκλέους, Κυριακός Φιλοξένης ο Εφεσιομάγνης και άλλοι σύγχρονοι μας. Θεωρητικό εξέδωσε και η Επιτροπή του 1881 που είχε συσταθεί από το Οικ. Πατριαρχείο.

Τ
ο πρώτο ποιητικό και ασματικό προϊόν του Δαμασκηνού τυγχάνει η Οκτώηχος, την οποία εμέλισε στη βάση της οκταήχου αυτού υμνωδίας. Από τα διάφορα Τροπαρία που απαρτίζουν την Οκτάηχο στον Δαμασκηνό αποδίδονται μόνον οι ακολουθίες του Εσπερινού των Σαββάτων και τoυ Όρθρου των Κυριακών, καθότι τα Ανατολικά λεγόμενα στιχηρά ανήκουν στον Ανατόλιο μοναχό τον Στουδίτη που έζησε μετά τον Δαμασκηνό, τα Απόστιχα στον Παύλο τον Αμμορίου η της Ευεργέτιδος, oι Τριαδικοί Κανόνες στον Μητροφάνη τον Σμύρνης, τα ένδεκα Εωθινά στον Λέοντα τον Σοφό, τα ένδεκα Εξαποστειλάρια στον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο και oι Αναβαθμοί στον Θεόδωρο τον Στουδίτη. Την Οκτάηχο, στην οποία βρίσκεται άπασα η χριστιανική δογματική διδασκαλία, παραδέχονται στην εκκλησιαστική χρήση όλες οι Εκκλησίες της Ανατολής και Δύσης, κελεύσει του Φράγκου Ρήγα Καρλομάγνου, ζώντος έτι τoυ Δαμασκηνού.

Ο θείος μουσουργός, πλην των Κανόνων της Οκτωήχου εποίησε και τον λαμπρότατο Κανόνα της εορτής της λαμπροφόρου Αναστάσεως «Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί», τον οποίο όταν άκουσε ο Κοσμάς ο Μελωδός, που επίσης είχε γράψει Κανόνα για την ίδια εορτή σε ήχο Β', «Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια», ανεφώνησε «Kαι συ αδελφέ Ιωάννη, το παν όλον εν τοις τρισί τούτοις συμπεριέλαβες, και oυδέν αφήκας έξωθεν· ήττημαι γουν εγώ και την ήτταν ομολογώ· όθεν ο μεν σός κανών εχέτω τα πρωτεία και αριστεία, και ψαλλέσθω δημοσίως εν ταις του Χριστού Εκκλησίαις, ο δε εμός εν σκότει και γωνία γενέσθω ως μη εν φωτί άξιος διά τε τα νοήματα και δια τε τον πενθικόν και κλαυθμηρόν ήχον, καθ’ον εμελοποίηθη, ανάρμοστον πάντη όντα εν τη λαμπροτάτη και κοσμοχαρμοσύνω ημέρα της του Κυρίου Αναστάσεως». Ο Δαμασκηνός συνέταξε πάνω από εξήντα Κανόνες για τις κυριότερες εορτές της Εκκλησίας, οι οποίοι είναι ανθολογία εύρυθμος από τους Πανηγυρικούς Λόγους του Γρηγορίου του Θεολόγου και άλλων.

Εκ των Κανόνων τoυ θείου Ιωάννoυ αναφέρουμε:

«Έσωσε λαόν θαυματουργών Δεσπότης», «Στείβει θαλάσσης κυματούμενον σάλω», «Θείω καλυφθείς ο βραδύγλωσσος γνόφω», φτιαγμένοι σε ιαμβικούς τρίμετρους, κατ’ απομίμησιν Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, τον οποίο είχε και αυτός πρότυπο, όπως και ο Κοσμάς ο Μελωδός. Ο Δαμασκηνός μουσούργησε και τον κατ’ Αλφάβητο Κανόνα της εορτής του Ευαγγελισμού «Ανοίξω το στόμα μου», ποιήσας για την Δ' ωδή δύο Ειρμούς «Την ανεξιχνίαστον θείαν βουλήν και «Ο καθήμενος εν δόξη». Επίσης τους Κανόνες «Παρθένοι νεάνιδες συν Μαριάμ τη Προφήτιδι», «Τώ Σωτήρι Θεώ τω εν θαλάσση λαόν», εις την Υπαπαντήν, εις την Ύψωσιν του Σταυρού, εις το Γενέσιον της Θεοτόκου, στους Προφήτας, στους Αποστόλους, στους ιεράρχας, στους μάρτυρες, στους οσίους, στα εγκαίνια του ναού της Αναστάσεως, στην ανάμνηση του επιφανέντος σημείου του Σταυρού στον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, κλπ. Υπομνήματα δε και ερμηνείες στους ασματικούς Κανόνες τoυ θείου μελωδού έγραψαν ο Ζωναράς, ο Γρηγόριος ο Πάρδος επίσκοπος Κορίνθου, Ευστάθιος ο Θεσσαλονίκης, Μάρκος ο Εφέσου και Νικόδημος ο Αγιορείτης.

Στον ιερό Δαμασκηνό αποδίδονται και οι εξής εκκλησιαστικοί ύμνοι «Υπερένδοξε αειπάρθενε ευλογημένη Θεοτόκε προσάγαγε», «Επί σοι χαίρει κεχαριτωμένη πάσα η κτίσις», «Την άχραντον εικόνα σου προσκυνούμεν αγαθέ», «Ελέησον ημάς Κύριε ελέησον ημάς», «Κύριε ελέησον ημας επί σoι γαρ πεποίθαμεν», «Της ευσπλαγχνίας την πύλην άνοιξον ημίν ευλογημένη Θεοτόκε», «Πολλά τα πλήθη των εμών Θεοτόκε πταισμάτων», «Την πάσαν ελπίδα μου εις σε ανατίθημι», «Των ουρανίων στρατιών Αρχιστράτηγε», τα Τροπάρια στις Ώρες και τα Στιχηρά του Πάσχα, τα 26 νεκρώσιμα ιδιόμελα και στιχηρά τα ποιηθέντα στην μονή του αγίoυ Σάββα. Αυτά τα έξοχα και λαμπρά έργα του Δαμασκηνού, χρησίμευσαν σαν υπόδειγμα στους μεταγενέστερους μελωδούς της Εκκλησίας, και τα οποία διαδόθηκαν παντού και συνετέλεσαν στο να περιπέσουν σε αχρηστία τα πολλά Κοντάκια του Ρωμανού, με εξαίρεση ολίγων.

Στον θείο μουσουργό αποδίδονται και τα εξής μουσουργήματα, τα οκτώ μέγιστα Κεκραγάρια, τα προωδικά του Ακαθίστου ύμνου, το Αργό «Θεός Κύριος» του Ακαθίστου, «Το προσταχθέν μυστικώς», το δίχορο αργό «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια», το «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», το «Ότε oι ένδοξοι μαθηταί», το εις ήχο Α΄ Κοινωνικό «Γεύσασθε και ίδετε», το εις ήχον Πλ. Β΄ Χερουβικό των ΙΙροηγιασμένων «Νυν αι δυνάμεις» και άλλα πολλά μαθήματα, ως Χερουβικά και Κοινωνικά. Τα μεγάλα μαθήματα του Δαμασκηνού μετέφερε στην αναλυτική μoυσικήν γραφή του, ο Πέτρος ο Πελοποννήσιος, και οι διδάσκαλοι Γρηγόριος Πρωτοψάλτης και Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ.

Προσθέτουμε δε εδώ ότι το πλήθος των νέων ασμάτων, τα οποία παρέδωσαν στην Εκκλησία ο Δαμασκηνός και ο Κοσμάς ο Μελωδός, ουσιαστικά διεύρυναν τον κύκλο της εκκλησιαστικής λατρείας, διό και εδέησε να αναθεωρηθεί παρά του θείου φωστήρα της Δαμασκού το τέως στοιχειώδες Ιεροσολυμιτικόν Τυπικόν Σάββα του ηγιασμένου, στο οποίο περιελήφθησαν και τα καθιερωμένα άσματα από την αρχαιότητα. Επειδή δε προ του Δαμασκηνού κάθε τοπική Εκκλησία και κάθε μονή είχε δικό της Τυπικό, αυτό του Δαμασκηνού συνετέλεσε στην εκκλησιαστική ενότητα.

[Γεώργιος Παπαδόπουλος - Εκδόσεις "Τέρτιος", Κατερίνη]

[g_aggelos]

Πέτρος Πελοποννήσιος

Μία από τις μεγαλύτερες μουσικές μορφές του ΙΗ΄ αιώνα, η τέταρτη πηγή της Βυζαντινής Μουσικής. Γεννήθηκε γύρω στο 1730 στην Πελοπόννησο και συνέψαλλε στην Κωνσταντινούπολη με τον Πρωτοψάλτη Ιωάννη τον Τραπεζούντιο, ως Β΄ δομέστικος. Μετά το θάνατο του Ιωάννου διορίζεται Λαμπαδάριος της Μ.Εκκλησίας με Πρωτοψάλτη τον Δανιήλ. Περισσότερο από οποιονδήποτε μουσικό της εποχής του εξήγησε στη δική του μέθοδο τη μουσική στενογραφία που υπήρχε πριν από την εποχή του. Ερμήνευσε πολλά μαθήματα όπως τα μεγάλα κεκραγάρια του Ιωάννου Δαμασκηνού, αργά Πασαπνοάρια, το "Ανωθεν οι Προφήται" και άλλα πολλά μαθήματα του Οικηματαρίου και του Μαθηματαρίου. Πέθανε το 1777 από πανώλη.

[g_aggelos]

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΗΣ

Γεννήθηκε στο Δυρράχιο και ακμάζει τον 12ο αιώνα. Στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του μεγάλου αυτού μουσικού και οσίου της Εκκλησίας μας βρίσκουμε σε κώδικες των μονών του Αγίου Όρους και ιδιαίτερα στην Μονή Μεγίστης Λαύρας. Καταγόμενος από αγροτική οικογένεια, έχοντας όμως θαυμάσια φωνή, έρχεται στην Κωνσταντινούπολη για να σπουδάσει στην αυτοκρατορική σχολή. Τα πρώτα χρόνια των σπουδών του υπήρξαν δύσκολα. Αργότερα γνώρισε τον ηγούμενο της Μεγίστης Λαύρας, από τον οποίο έμαθε για τη μοναχική ζωή στο Αγιο Όρος και αποφασίζει να μονάσει. Πηγαίνει στο Όρος αποκρύπτοντας την πραγματικότητα. Του ανατίθεται το διακόνημα του βοσκού. Αποκαλύπτεται όμως η ταυτότητά του και γίνεται δεξιός ψάλτης της Μονής, θαυμαζόμενος απ' όλους. Κατά την παράδοση, σε μία από τις αγρυπνίες αποκοιμήθηκε μέσα στο ναό από την πολύ κούραση. Όταν ξύπνησε βρήκε στο χέρι του ένα χρυσό νόμισμα, δώρο της Παναγίας. Από τότε ο Ιωάννης αύξησε το ζήλο του στην ψαλτική και έψαλε συνέχεια. Ο Ιωάννης θαυμαζόταν από όλους τόσο για την τέχνη του και τη γλυκύτητα της φωνής του, όσο και για τη σωματική του ωραιότητα.

Το συγγραφικό έργο του Κουκουζέλη είναι πλούσιο και σημαντικό. Από τα πιο σπουδαία που σώζονται είναι το "Μέγα Ίσον" της Παπαδικής, το οποίο μεταφέρθηκε στη νέα μουσική παρασημαντική από τον Πέτρο τον Πελοποννήσιο. Χερουβικά στους οκτώ ήχους από τα οποία σώζεται ένα σε ήχο πλ. β' το επονομαζόμενο "παλατιανό", ένα Κοινωνικό "Αινείτε" σε ήχο πλ. α' και ένα Κοινωνικό της Λειτουργίας των προηγιασμένων "Γεύσασθε" σε ήχο πλ. α'. Σώζονται, ακόμη, τα μεγάλα και έντεχνα Ανοιξαντάρια, Αλληλουάρια, Πολυέλεοι, δοχές καλοφωνικοί ειρμοί, πασαπνοάρια και πολλά άλλα από τα οποία πάρα πολλά είναι ανέκδοτα.

Η Εκκλησία μας τον κατέταξε στο χορό των αγίων και τιμά τη μνήμη του την 1η Οκτωβρίου.

[pan]

Geia sas kai xronia polla gia olokliro ton mina. Matheno tin vizantini moysiki kai exo enthousiasti. An kai einai arketa diskola gia mena prospatho. Pigeno stin deutera taksi (ton septemvrio), kai anevenontas diskolevoun ta pragmata. Euxome na me aksiosi O ΘΕΟΣ na ta vgalo is peras.
Euxaristo gia to xrono sas.

[g_aggelos]

Παν, καλώς ήρθες στήν παρέα μας.....
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν μας έλεγες λίγα πράγματα για την Βυζαντινή μουσική που είναι τόσο ενδιαφέρουσα, και δυστυχώς δεν έχουμε τις γνώσεις να δώσουμε εμείς κάποια στοιχεία....

[pan]

Gia sas kai pali. Vasika den ksero kai ego polla pragmata tora vriskome sto dromo tis vizantinis mousikis. Oi megali pragmatika daskali pou ta meletisan kai ta egrapsan toso orea pisteuo oti eixan xarisma apo ΤΟΝ ΘΕΟ. Kai otan mathenis kati apo to 1300 kai kathe fora na pigenis kai pio palia, niothis timi pou vriskese stin sxoli kai mathenis tin psaltiki texni.
Euxaristo ΤΟΝ ΘΕΟ pou me odigise stin sxoli.
An kapios pou kseri gia tin vizantini mousiki as mas grapsi.

[serg]

Gia sas kai pali. Vasika den ksero kai ego polla pragmata tora vriskome sto dromo tis vizantinis mousikis. Oi megali pragmatika daskali pou ta meletisan kai ta egrapsan toso orea pisteuo oti eixan xarisma apo ΤΟΝ ΘΕΟ. Kai otan mathenis kati apo to 1300 kai kathe fora na pigenis kai pio palia, niothis timi pou vriskese stin sxoli kai mathenis tin psaltiki texni.
Euxaristo ΤΟΝ ΘΕΟ pou me odigise stin sxoli.
An kapios pou kseri gia tin vizantini mousiki as mas grapsi.

Hairomai pou anavadmizete tis gnoseis sas epano sti vizantini mousiki .
Dihos kamia amvivolia i ekklisiastiki mas mousiki einai diskoli stin ekmathisi tis kai idios , otan o spoudastis vrisketai sta prota vimata tou . Omos syn to hrono oi diskolies ligosteuoun .... kai i ektelesi toson pollon mousikon haraktiron sinhronos , kata tin mousiki anagnosi "paralagi" ginetai pio eukoli kai dinei megalitero tharros kai autopepoithisi ston spoudasti .
Kati pou prepei na anafero einai , oti i mousiki mas einai i moni epistimi pou , ean theleis na tin matheis eis vathos prepei na taksidepseis piso stin arhaiotita stis Pythagories klimakes kai sta arhaia tetrahorda , pano sta opoia ehtisan kai megalourgisan oi ymnografoi kai loipoi melodoi tis Ekklisias mas .
Pantos prepei na thymomaste , oti i mousiki den ehei telos . Episis kathe gnostis tis vizantinis mousikis , ehei ton pleon gimnasmeno larynga , etsi borei na kanei aneta diplopenia me to laimo tou san to bouzouki kai epileon fovera gimnasmeno auti , to opoion einai se thesi na ksehorizei megali poikilia mousikon diastimaton kai na ta ektelei meso tou laryngos stin sosti mousiki oksitita pou epehoun mesa sti klimaka ton diaforon ihon .
Sas euharisto gia ton hrono sas .

[pan]

Gia se olous
Apo to proto xrono kiolas arxise i foni mou na ftiaxni pou den ixa idea apo mousiki genika. Otan piga na grafto thimame rotisa kapion psalti, pos mporo na psalo afou den exo katholou foni. Mou leei oti auto den exei kai poli simasia tora, otan pas tha dis, sta mathimata na mathenis kai i foni tha ftiaksi. Exi apolito dikio. Eno fovomoun stin arxi tora to vlepo diaforetika kai euxome na me aksiosi O THEOS na tin vgalo tin sxoli.
Euxaristo.

[pan]

Gia se olous.
Euxome kali sxoliki xronia se autous pou tha arxisoun kai se autous pou tha sinexisoun tin mathisi tis vizantinis mousikis.

[emilgr]

H buzantinh mousikh einai ena terastio 8ema.polloi apo mas (kai ego eimai mesa se autous)gnorizoun polu liga pragmata.H istoria ths,oi an8ropoi pou thn diedosan kai thn teleiopoihsan kai h sosth ermhneia ths einai merika 8emata pou ta gnorizoun ligoi.Oi pio poloi einai hmima8eis kai diadidoun anakribeies os pros thn or8othta ton parapno 8ematwn.
Euxaristos 8a diabaza kai 8a sumeteixa se mia suzhthsh tetoia.

pare mou tou ame8astatou.