Νηστεία και κατάλυση κατά τη διάρκεια του έτους

[xristianos.net]

Η πρώτη εντολή που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο είναι εκείνη της νηστείας! Κι η παρακοή του Αδάμ και της Εύας σ’ αυτή την εντολή, μας στέρησε τον Παράδεισο….

«Η νηστεία ισχυροποιεί τον ασκητή της ευσεβείας», λέει ο Μέγας Βασίλειος κι ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος γράφει ότι «στον δρόμο προς τη λογική λατρεία το πρώτο βήμα είναι η νηστεία» . Όλοι οι Θεοφόροι Πατέρες μάς λένε για τα οφέλη της νηστείας και η Εκκλησία μας, όρισε το πότε τρώμε και πότε νηστεύουμε· αμφότερα εις δόξαν Θεού! Βέβαια, η νηστεία καλό θα είναι να συνοδεύεται από προσευχή, μετάνοια, ελεημοσύνη και φυσικά από την ευλογία και τον κανόνα του πνευματικού μας!

Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, ευάρεστον τω Κυρίω. Αληθής νηστεία, η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός. Καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας, η τούτων ένδεια, νηστεία εστίν αληθής και ευπρόσδεκτος. (Ύμνος Τριωδίου)

Στα βιβλία της Εκκλησίας μας γίνεται λόγος για:

ξηροφαγία (φυτικές ουσίες ωμές, χωρίς επεξεργασία και χωρίς λάδι)
νηστεία (φαγητό νερόβραστο από φυτικές ουσίες, χωρίς λάδι)
κατάλυση οίνου και ελαίου (επιτρέπεται το λάδι και το κρασί)
κατάλυση ιχθύος (τρώμε φυτικές ουσίες και ψάρια)
κατάλυση σε αυγά και γάλα και όλα τα προϊόντα τους
κατάλυση «εις πάντα» (τρώμε κάθε είδους φυτική και ζωική τροφή, ακόμη και κρέας)

Η χρήση ελαίου στο φαγητό δεν αποτελεί νηστεία, γι’ αυτό και η Εκκλησία, τις μέρες που τρώμε λάδι, κάνει λόγο για κατάλυση.

Ημέρες αυστηρής νηστείας είναι για όλο το χρόνο η Τετάρτη και η Παρασκευή. Τη μεν Τετάρτη θυμόμαστε την προδοσία του Κυρίου τη δε Παρασκευή τη Σταύρωσή Του. Αν κάποια εορτή συμπέσει Τετάρτη ή Παρασκευή κάνουμε «κατάλυση», χαλαρώνουμε δηλαδή τη νηστεία, κι αν είναι εορτή αγίου τρώμε λάδι, ενώ αν είναι εορτή της Θεοτόκου ή του Προδρόμου τρώμε ψάρι. Τις υπόλοιπες ημέρες τρώμε ό,τι θέλουμε -εκτός αν είναι περίοδος νηστείας. Σάββατο και Κυριακή δεν κάνουμε ποτέ απόλυτη νηστεία. Μόνο ένα Σάββατο νηστεύουμε το λάδι κι αυτό είναι το Μεγάλο Σάββατο, που ο Χριστός μας έχει κατεβεί στον Άδη.

Περίοδοι νηστείας είναι οι εξής:

Μεγάλη Τεσσαρακοστή: ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Σάββατο του Λαζάρου. Αμέσως μετά ακολουθεί η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας, οπότε δεν θα ήταν λάθος αν λέγαμε ότι η Μεγάλη Σαρακοστή λήγει με την Ανάσταση του Χριστού. Είναι η πιο μεγάλη και αυστηρή νηστεία. Κατά τη διάρκειά της όποια μέρα κι αν πέσει του Ευαγγελισμού τρώμε ψάρι. Κατάλυση ελαίου γίνεται κατά την ημέρα των Αγίων 40 Μαρτύρων (9 Μαρτίου) και κατά τη Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ (26 Μαρτίου).
Νηστεία των Χριστουγέννων: Ξεκινάει στις 15 Νοεμβρίου και τελειώνει με το πέρας της Χριστουγεννιάτικης θείας Λειτουργίας. Κατά τη νηστεία αυτή τρώμε ψάρι (εκτός Τετάρτης και Παρασκευής) από την αρχή μέχρι και τις 17 Δεκεμβρίου.
Νηστεία του Δεκαπενταύγουστου: Προς τιμήν της Παναγίας μας. Αρχίζει την 1η Αυγούστου και φτάνει μέχρι την εορτή της Κοιμήσεως. Είναι αυστηρή νηστεία και κατά τόπους λέγεται και Μικρή Σαρακοστή ή Σαρακοστή του καλοκαιριού. Κατάλυση ιχθύος γίνεται μόνον κατά τη Δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6 Αυγούστου). Αν η ημέρα της Κοιμήσεως (15 Αυγούστου) πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή τρώμε μόνο ψάρι· αν πέσει οποιαδήποτε άλλη μέρα τρώμε από όλα.
Νηστεία των Αγίων Αποστόλων: Από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων και μέχρι τις 28 Ιουνίου. Η νηστεία αυτή δεν έχει σταθερό αριθμό ημερών. Νηστεύουμε Τετάρτη και Παρασκευή κι όλες τις άλλες μέρες καταλύουμε -αν θέλουμε- ψάρι μέχρι τις 24 Ιουνίου (Γενέθλιον του Προδρόμου). Από 25 μέχρι 28 νηστεύουμε αυστηρότερα. Αν η εορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου) πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή τρώμε μόνο ψάρι· αν πέσει οποιαδήποτε άλλη μέρα τρώμε από όλα.

Αυστηρή Νηστεία κάνουμε επίσης τις εξής ημέρες:

5 Ιανουαρίου Παραμονή των Θεοφανείων
14 Σεπτεμβρίου Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
29 Αυγούστου Αποτομή της Κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου

Αν οι τρεις αυτές ημέρες πέσουν Σάββατο ή Κυριακή τρώμε λάδι.

Η Εκκλησία μας, εκτός από τις περιόδους νηστείας, καθόρισε και περιόδους «απολυτές», που τρώμε από όλα, όλες τις ημέρες ακόμα και Τετάρτες και Παρασκευές. Τέτοιες περίοδοι κατάλυσης είναι:

Το Δωδεκαήμερο δηλαδή από 25 Δεκεμβρίου μέχρι 6 Ιανουαρίου, με εξαίρεση την Παραμονή των Θεοφανείων(5 Ιανουαρίου) όπως προαναφέραμε.
Η Εβδομάδα της Διακαινησίμου δηλαδή η εβδομάδα του Πάσχα (Κυριακή του Πάσχα – Κυριακή του Θωμά)
Η Εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή (από την Κυριακή της Πεντηκοστής μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων)

Για τις τρεις εβδομάδες του Τριωδίου, που προηγούνται της Μεγάλης Σαρακοστής, ισχύουν τα εξής:

Την πρώτη εβδομάδα (Τελώνου και Φαρισαίου) τρώμε όλη την εβδομάδα απ’ όλα, και Τετάρτη και Παρασκευή.
Τη δεύτερη εβδομάδα (Ασώτου – Απόκρεων) τρώμε απ’ όλα αλλά κάνουμε αυστηρή νηστεία (άλαδη) Τετάρτη και Παρασκευή.
Την τρίτη εβδομάδα (της Τυρινής) τρώμε από όλα εκτός από κρέας όλες τις ημέρες (και Τετάρτη και Παρασκευή)

Ώρα ημάς ήδη εξ ύπνου εγερθήναι· νυν γαρ εγγύτερον ημών η σωτηρία ή ότε επιστεύσαμεν. Η νυξ προέκοψεν, η δε ημέρα ήγγικεν. Αποθώμεθα ουν τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός. Ως εν ημέρα ευσχημόνως περιπατήσωμεν, μη κώμοις και μέθαις, μη κοίταις και ασελγείαις, μη έριδι και ζήλω, αλλ΄ ενδύσασθε τον Κύριον Ιησούν Χριστόν, και της σαρκός πρόνοιαν μη ποιείσθε εις επιθυμίας. (Προς Ρωμαίους, 13, 11-14) Ας ακολουθήσουμε την προτροπή του Αποστόλου Παύλου με αγάπη, ταπείνωση και προς δόξαν Θεού.

http://www.xristianos.net/?p=2164