"Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι"

[filotas]

"Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστί η βασιλεία των ουρανών" (Ματθ. 5, 3)

Πολλές φορές προβληματίστηκα από την ερμηνεία αυτής της φράσης του Ευαγγελίου. Τι σημαίνει ακριβώς "οι πτωχοί τω πνεύματι" και γιατί ο Χριστός λέει ότι σ΄αυτούς μόνο ανήκει η Βασιλεία των Ουρανών;

Χτες άκουσα στο ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος μια ομιλία του παπα-Γιώργη του Μεταλληνού στην οποία έδινε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ακριβή (κατά την ταπεινή μου γνώμη) ερμηνεία της φράσης αυτής. Είπε, δηλαδή, ότι πτωχοί τω πνεύματι είναι εκείνοι που συναισθάνονται ότι υποφέρουν από έλλειψη Θείας Χάριτος (Πνεύματος) και στρέφονται στο Θεό αναζητώντας διαρκώς την κάλυψη της έλλειψης αυτής. Αυτοί, λοιπόν, που πλησιάζουν συνεχώς προς το Θεό σε αναζήτηση Χάριτος, αυτοί θα κερδίσουν τη Βασιλεία των Ουρανών.

Αντίθετα όσοι κάνουν το λάθος να αισθανθούν πλήρεις Χάριτος ή αρκούνται στις ηδονές του κόσμου τούτου και δεν αισθάνονται την ανάγκη Χάριτος, αυτοί έχουν απωλέσει ήδη την ελπίδα για τη Βασιλεία των Ουρανών.

Επομένως η φράση ¨οι πτωχοί τω πνεύματι" δεν αναφέρεται ούτε στην έλλειψη σοφίας ή γνώσης όπως πολλοί σκόπιμα παρερμηνεύουν, ούτε στην ταπεινοφροσύνη, που είναι απαραίτητη για τη σωτηρία αρετή, αλλά όχι ικανή από μόνη της να εξασφαλίσει τη Βασιλεία των Ουρανών. εκτός αν ερμηνευτεί ως ταπείνωση εξ αιτίας της συναίσθησης της έλλειψης Χάριτος.

Κατά τη γνώμη μου αυτή είναι η πιο επιτυχημένη και πληρέστερη εξήγηση αυτής της τόσο παρεξηγημένης φράσης του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, εσείς τι λέτε;

[dionysisgr]

Υπαρχει και η ασκητικη - νηπτικη ερμηνεια.

Κατα την οποια οι Νηπτικοι Πατερες μας, αναφερουν οτι ο ασκουμενος κατα Θεον, θα πρεπει να αποκαθαρει, την εσωτατη καρδια, ητοι το κεντρο του νοος, απο καθε εμπαθη κινηση και λογισμο ματαιοτητος, καθιστωντας ετσι τον Νουν, πτωχο, πτωχοτατο απο καθε ακαθαρτη ενεργεια, και κινηση προς τις ηδονες και τα παθη και τα ιδια τα αισθητα που τα προκαλουν.

Ετσι ο Αγιον Πνευμα το Οποιο ενισχυει παραλληλα τον αγωνα αυτον, βλεποντας πλεον οτι ο νους ειναι καθαρος και δεκτικος της Χαριτος, κατερχεται με ακρα συγκαταβαση και Σκηνωνει στην Καρδία - Νου του ασκουμενου.

Εξ'ου και τα χαρισματα, και η καταπαυση των παθων, και η θεολογια η εμπειρικη και αλλα ων ουκ εστι αριθμος, αλλα το μεγιστο ειναι η ενοικηση της Αγιας Τριαδος εντος του ασκουμενου, αγαθο που δεν ειναι αλλο φυσικα απο την πολυποθητη Βασιλεια των Ουρανων, για την οποια μιλησε ο Κυριος οτι "Eντος ημων εστιν.."

Γιαυτο οι πτωχοι τω πνευματι, θα κληρονομησουν αναμφιβολα την Βασιλεια των Ουρανων, καθως ειναι το εφαρμοσμενο Ευαγγελιο στην ζωη μας. Ειναι πλεον ομοιοι με τον Τυπο και Υπογραμμο και Αρχετυπο Τελειο Ανθρωπο (και Θεο μας φυσικα) Κυριο Ιησου Χριστο.

[fotios]

Χριστός ανέστη!

Ναι, πολύ ωραίες και σωστές οι ερμηνείες αδερφοί μου(είναι και οι πιο δημοφιλείς). Εκτός από αυτές, γνωρίζω μια πρόσθετη ερμηνεία σε πρακτικό επίπεδο. Δηλαδή, "πτωχοί τω πνεύματι", είναι αυτοί που ασκούν την εκούσια θεληματική πτωχεία (και από υλικά αγαθά). Αυτοί που γίνονται φτωχοί "τω πνεύματι" δηλαδή επειδή το θέλουν!!! Βασιλείς και βασίλισσες που έγιναν μοναχοί! Ο πλούσιος του Ευαγγελίου, που του είπε ο Κύριος αν θέλεις να γίνεις τέλειος πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντά σου.... Ακτημοσύνη για τον Χριστό!!! Αυτή είναι η ερμηνεία για τους πολύ λίγους, αλλά για μας σημαίνει να ζούμε με ολιγάρκεια, όσο το δυνατό φτωχικά από υλικά και πλούσια πνευματικά...(αυτήν την ερμηνεία περίπου την άκουσα από τον μακαριστό π. Αθανάσιο Μυτιληναίο)

[Byzantine_Spirit]

Είναι απ' τις λίγες φράσεις του Ευαγγελίου που τόσο πολύ παρεξηγήθηκαν και έγιναν αφορμή να εισπράξει η Εκκλησία πολλαπλές κατηγορίες με το εξής πάνω - κάτω περιεχόμενο: η Εκκλησία προτιμά - δήθεν - τους λιγότερο έξυπνους, για να μπορεί να τους χειραγωγεί υποσχόμενη μια μελλοντική βασιλεία και μακαριότητα. Και αυτή η ανυπόστατη κατηγόρια εκτοξεύεται για έναν και μόνο λόγο: δώσαμε στον όρο "πτωχός τω πνεύματι" ένα λάθος περιεχόμενο.

Ποιός είναι άραγε πτωχός τω πνεύματι στην πραγματικότητα και ποιά η διάσταση που δίνει η Εκκλησία στην πνευματική πτωχεία; Σίγουρα πολύ διαφορετική απ' αυτή που νομίζουμε. Πτωχός στο πνεύμα δεν είναι ο ανεγκέφαλος ή ο ελλιπής σε γνώσεις ή ο,τιδήποτε άλλο μειωτικό της νοημοσύνης μπορούμε να φανταστούμε.
Πτωχός τω πνεύματι μπορεί να είναι ο πανέξυπνος, που όμως αισθάνεται μηδαμινός μπροστά στη σοφία του Θεού.
Πτωχός τω πνεύματι είναι αυτός που δεν φοβάται να σταθεί μπρος στα λάθη του και να τα σηκώσει.
Αυτός που αρνήθηκε να ζήσει σαν τους "έξυπνους" και να γίνει "επιτυχημένος" για να εισπράξει το μπράβο των βολεμένων.
Αυτός που αρνήθηκε τη δόξα των ανθρώπων.
Είναι αυτός που πήρε την απόφαση να ζήσει για μία Αγάπη θυσιάζοντας πολλές άλλες.
Πτωχός τω πνεύματι ήταν ο Γλαύκος, ο ομηρικός ήρωας, που δέχτηκε ν' ανταλλάξει τα χρυσά του όπλα με τα χάλκινα του Διομήδη για χάρη της φιλίας τους.
Πτωχοί τω πνεύματι είναι πολλοί απ' αυτούς που ο κόσμος θεωρεί ανόητους, γιατί δεν συμβιβάστηκαν με δικά του μέτρα και σταθμά,γιατί απλά του πήγαν κόντρα.
Αυτός που έβαλε το Εσύ πάνω από το Εγώ.
Πτωχός τω πνεύματι είναι αυτός που είδε στα μάτια των άλλων τον εαυτό του, γιατί είχε κατεβάσει τον εαυτό του πιο κάτω απ' όλους τους άλλους.
Είναι αυτός που παλεύει για ένα όνειρο, ακόμα κι αν αυτό είναι ανέφικτο.
Πτωχός τω πνεύματι είναι αυτός που δάκρυσε, όταν δάκρυσες και γέλασε όταν γέλασες και σώπασε όταν έσφαλες.
Αυτός που ήθελε να σου δώσει τα πάντα, αλλ' ένιωθε πως δεν έχει τίποτα δικό του και ζήτησε από το Θεό να σου δώσει τον Παράδεισο.
Αυτός που δέχεται τους κολαφισμούς της κοινωνίας, γιατί της έθιξε την "αξιοπρέπεια" με το να είναι αποτυχημένος κατ' αυτή ή απλά διαφορετικός.
Γιατί περίμενε την αγάπη και την κατανόηση και πήρε την απόρριψη και την καταδίκη.
Είναι όντως πτωχός τω πνεύματι, γιατί οι συνθήκες τον ταπεινώνουν.
Και πνευματική πτωχεία είναι η ταπείνωση όσο έξυπνοι κι αν είμαστε, όσο ευφυείς και κατακτητές του σύμπαντος.
Ας σκεφτούμε πως πτωχοί τω πνεύματι είναι όλοι οι άγιοι που παραδόθηκαν άνευ όρων στα χέρια του Θεού και ακολούθησαν τα ίχνη Του.

Ας σκεφτούμε πως πτωχός τω πνεύματι ήταν πρώτος Εκείνος ο Βασιλιάς που δέχτηκε να σταυρωθεί απ' τους υπηκόους Του, ο Δημιουργός που αφέθηκε στα χέρια των δημιουργημάτων Του. Και τότε ίσως προτιμήσουμε αυτή την "πτωχεία" απ' τον εγωισμό, το μίσος, την αμαρτία και τα τόσα άλλα φτωχά "πλούτη" του κόσμου...
copy απο imd.gr

[Harrys1934]

Και όμως η γνώμη μου είναι ότι οι φτωχοί τω πνεύματι είναι αυτοί που γεννιούνται ελαττωματικοί, πνευματικά ανάπηροι. Δεν έχουν πονηρίες και είναι αθώοι πολύ από κάθε πονηρό.

Ζυγώστε τους λίγο όταν τους συναντήσετε να δείτε την αθωότητα τους
Είχα δει ένα έργο αληθινή ιστορία για έναν άνθρωπο τέτοιον όταν μετά την προσπάθεια της οικογενείας και του οργανισμού που ανήκε, (έξω Ελλάδος τα στέρνουν να δουλεύουν λόγος του λέγει για να ξυπνά το μυαλό

τα έχω δει από κοντα) όταν τελικά θεωρήθηκε υγιείς βγήκε στον κόσμο να αντιμετωπίσει την ζωή. Καθώς περπατούσε κάποιος του ζήτησε εάν έχει μία( δραχμή ) χρήματα .

Είχε μία δραχμή στην τσέπη του για το εισιτήριο στο λεωφορείο ¨Εδωσε την δραχμή και όταν είδε ότι δεν έχει λεφτα για το εισιτήριο πήγε με τα πόδια.

Αληθινή ιστορία και άλλες τέτοιες καθώς γίνεται (άλλος αυτός) να πάρει έδρα σε κάποιο πανεπιστήμιο
Λοιπόν αυτή είναι η γνώμη μου και συγνώμη αν είμαι λάθος

[ψυχουλα]

Και όμως η γνώμη μου είναι ότι οι φτωχοί τω πνεύματι είναι αυτοί που γεννιούνται ελαττωματικοί, πνευματικά ανάπηροι. Δεν έχουν πονηρίες και είναι αθώοι πολύ από κάθε πονηρό.

Ζυγώστε τους λίγο όταν τους συναντήσετε να δείτε την αθωότητα τους
Είχα δει ένα έργο αληθινή ιστορία για έναν άνθρωπο τέτοιον όταν μετά την προσπάθεια της οικογενείας και του οργανισμού που ανήκε, (έξω Ελλάδος τα στέρνουν να δουλεύουν λόγος του λέγει για να ξυπνά το μυαλό

τα έχω δει από κοντα) όταν τελικά θεωρήθηκε υγιείς βγήκε στον κόσμο να αντιμετωπίσει την ζωή. Καθώς περπατούσε κάποιος του ζήτησε εάν έχει μία( δραχμή ) χρήματα .

Είχε μία δραχμή στην τσέπη του για το εισιτήριο στο λεωφορείο ¨Εδωσε την δραχμή και όταν είδε ότι δεν έχει λεφτα για το εισιτήριο πήγε με τα πόδια.

Αληθινή ιστορία και άλλες τέτοιες καθώς γίνεται (άλλος αυτός) να πάρει έδρα σε κάποιο πανεπιστήμιο
Λοιπόν αυτή είναι η γνώμη μου και συγνώμη αν είμαι λάθος

κι εγω αυτης της γνωμης ειμαι, οχι ομως μονο για τους πνευματικα αναπηρους αλλα και για τους ανθρωπους εκεινους που ειναι απλοι, αγαθοι, χωρις να ξερουν πολλα για τον κοσμο, απονηρευτοι, που τους εξαπατας ευκολα.Διαβαζοντας ολους τους μακαρισμους μαζι αυτη η αισθηση μου δινεται για τον συγκεκριμενο, νομιζω γενικα στους μακαρισμους αναφερεται ο Κύριος σε ομαδες ανθρωπων που ο κοσμος τους θεωρει ας πουμε αξιολυπητους ενω ο Κυριος μακαριους, δηλαδη κι εκεινοι που πενθουν και λυπουνται θα παρηγορηθουν κι εκεινοι που διωκονται, κι εκεινοι που στερουνται δικαιοσυνης και εκεινοι που ειναι απλοι και χωρις γνωσεις ή ακόμα και αφελείς ειναι μακαριοι, , αν και κανεις δε μπορει να ειναι απολυτος, μονο ο Κύριος ήξερε σε ποιους αναφεροταν, αλλα νομιζω οτι αυτους που ο κοσμος λυπαται ο Κυριος τους μακαριζει!

[dionysisgr]

Ψυχουλα, δεν μπορουμε να παρουμε κατα γραμμα αυτην την εκφραση του Κυριου.

Γιατι εαν την παρουμε κατα γραμμα, οπως λες εσυ και ο Harrys1934, τοτε ο Μεγας Βασιλειος που γνωριζε ολη την θυραθεν σοφια της εποχης του, οντας πανεπιστημων, και ολη την θεολογια, και για να μην τα πολυλογουμε ηταν πανσοφος ο ανθρωπος, τοτε μαλλον.. πρεπει να καταδικαστηκε απο τον Κυριο μας

Το ιδιο και ο Αγιος Γρηγοριος ο Παλαμας, ο Αγιος Νικοδημος ο Αγιορειτης, ο Μεγας Φωτιος, και μπορω να λεω μεχρι αυριο ονοματα αγιων και μακαριων ανθρωπων, που ηταν σοφοτατοι.

Επισης μπορω να λεω ονοματα ανθρωπων απλοϊκων και αγραμματων, και "πτωχων τω πνευματι" κατα κυριολεξια που εχουν κανει απιστευτα εγκληματα, π.χ. οκτωβριανη επανασταση, γαλλικη, κλπ, εχουν συμμετασχει σε οτι αιρεση μπορειτε να φανταστειτε, και γενικως ειναι ανετα υποψηφιοι μονιμοι κατοικοι της κολασεως και οχι της γης των μακαριων.

Αρα απο αυτα καταφαινεται, οτι ΔΕΝ απευθυνοταν και δεν υποτυπωνε ο Κυριος την πτωχεια του πνευματος, ως αγραμματοσυνη, ουτε ως απλοικοτητα, ουτε ως αναξιοπαθεια.

Αλλα μιλουσε Πνευματικα-ασκητικα-νηπτικα-με Θεϊκη Αυθεντια, και υποδηλωνε τον συνεχη και αδειαλλειπτο αγωνα κατα των λογισμων-παθων-ηδονων-αμαρτιων-υπερηφανειας, που στεφανωνεται με καθαρση=πτωχεια του Πνευματος, και ενοικηση της Παναγιας Τριαδος εντος του αγωνιζομενου.

Ετσι; Λοιπον μην αδικουμε τον Κυριο, ο οποιος σε καθε φραση του, απευθυνεται σε ολους και σοφους και αγραμματους, και αιωνια μιλαει, και σε πολλαπλα επιπεδα της υπαρξεως μας, και ο Λογος του ειναι Υποστατικος και Δυναμις Ενεργουμενη, και οχι απλο γραμμα και εννοια λεξεων-εντολη.

Πιο βαθια λιγο να τρυπαμε την Γραφη, μην στεκομαστε στα φαινομενα. Η Γραφη ειναι το Πνευμα πισω απο το γραμμα. Ειναι η κεκρυμμενη Σοφια του Θεου, ο Ιδιος ο Κυριος, και οχι ενας απλος "ηθικος-ανθρωπιστικος" κωδικας κοινωνικης συμπεριφορας.

[Teri]

Και πνευματική πτωχεία είναι η ταπείνωση

Ετσι ο Αγιον Πνευμα το Οποιο ενισχυει παραλληλα τον αγωνα αυτον, βλεποντας πλεον οτι ο νους ειναι καθαρος και δεκτικος της Χαριτος, κατερχεται με ακρα συγκαταβαση και Σκηνωνει στην Καρδία - Νου του ασκουμενου.

πτωχοί τω πνεύματι είναι εκείνοι που συναισθάνονται ότι υποφέρουν από έλλειψη Θείας Χάριτος (Πνεύματος) και στρέφονται στο Θεό αναζητώντας διαρκώς την κάλυψη της έλλειψης αυτής. Αυτοί, λοιπόν, που πλησιάζουν συνεχώς προς το Θεό σε αναζήτηση Χάριτος, αυτοί θα κερδίσουν τη Βασιλεία των Ουρανών.

Τι όμορφα που δένουν όλα αυτά!
Στη σκέψη μου ήρθε ο "Τρελλογιάννης" που δεν έκανε περίπλοκους πνευματικούς συνδυασμούς. Σκεφτόταν απλά, Χριστοκεντρικά! Το πνεύμα του δεν ήταν πολύπλοκο: όλη του η ζωή, κάθε του σκέψη, κάθε του πράξη και κάθε του ανάσα, περνούσε μέσα από το φίλτρο της αγάπης Χριστού...


Σας ευχαριστώ πολύ!

[filtor]

Ας δώσω κι εγώ μια ερμηνεία του επιπέδου μου δηλ. του χώματος :
ο καθένας όπως το εκλαμβάνει - η φράση είναι ένας καθρέφτης για να δούμε ο καθένας τα μούτρα του.
Χριστός Ανέστη, αγαπητοί Αδερφοί!

[dionysisgr]

Κοιταξτε αδελφοι, το απλο ειναι ωραιο αλλα δεν ειναι παντα χρησιμο.

Και ο Θεος απλος ειναι, μια Ουσια ακαταληπτη, ασυνθετη, αδιαιρετη, αλλα ποσα εκατομμυρια βιβλια και ποση θεολογια ανα τους αιωνες, εχει ξοδευτει απο τους Φωστηρες της Ορθοδοξιας για να τον "κοινωνησουμε" με τον νουν μας;

Εαν οι Πατερες μας, οντες Αγιοι και θεοφοροι και θεοπτες, εν τελει θεουμενοι κατα χαριν, δεν μας παρεδιδαν αυτην την υψηλοτατη ουρανια και υπερβατικη επιστημη των επιστημων την εμπειρικη θεολογια, δεν θα ειμαστε σε θεση να λατρευουμε τον Θεον, οπως Αυτος Αγαπα και Αναπαυεται και μας Αποκαλυψε και Παρεδωσε να το κανουμε.

Απο που ηρθε το τυπικο της Λατρειας μας; Απο που οι Αγγελλικοι Υμνοι που ψαλλουμε και ευφραινομαστε; Απο που τα θαυμασια και ψυχοσωτηρια γραπτα σεβασματα των Πατερων μας, η Φιλοκαλια, η Ασκητικη και Νηπτικη Γραμματεια, οι ποταμοι της Θεολογιας του Παλαμα, του Μαξιμου, του Συμεων, του Φωτιου, του Μαρκου του Ασκητου, και αλλων ων ουκ εστιν αριθμος;

Ετσι ας μην βιαζομαστε να απαξιωνουμε το υψηλο και να το χαμηλωνουμε, ας μην κανουμε υποχρεωτικα το συνθετο, απλοϊκο, ας μην κανουμε την στερεα τροφη, νερομπουκιά..

Eιναι ιδιον της εποχης μας το ετοιμο, το αυτοματο, το ευπεπτο, το "επι τοπου", προς καταναλωσιν.

Δεν ειναι ετσι τα του Θεου πραγματα. Θα παιδευτει η καρδια, θα πεπαιδευθει και ο Νους.

"..πνευμα ο θεος και τους προσκυνουντας αυτον εν πνευματι και αληθεια δει προσκυνειν.." θα μας πει η Αγια Γραφη.

Λοιπον ας κουρασουμε τον νουν μας, και ας μην τα θελουμε ολα κατω, στο πατωμα, διαλυμενα και νερωμενα.

Να αγαπησουμε την θεολογια, την υπερτατη επιστημη, την επιστημη της αιωνιου ζωης και του μελλοντος αιωνος της σιωπης. Εκει οπου θα κοινωνει Πνευμα με Πνευμα, με αρρητα ρηματα, και γλωσσα θεολογικη, ουρανια και υπερβατικη.

Δεν ειναι θεμα μυαλου, ειναι θεμα θελησεως.