Το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων στον ευλογημένο τόπο που βρίσκεται, έχει σύντομη μα αξιοπρόσεκτη ιστορία, η οποία με νέα στοιχεία και δεδομένα που προκύπτουν, συνεχίζει να γράφεται.
Το εξωκλήσι πρωτοχτίστηκε από κατοίκους του χωριού μετά τα πρώτα δύσκολα χρόνια της προσφυγιάς, γύρω στα 1950. Θεμελιώθηκε κοντά στον απόκρημνο βράχο που βρίσκεται λίγο πιο κάτω, προς τη μεριά της λίμνης. Εκεί, στην Πέτρα – όπως καθιερώθηκε να λέγεται – υπάρχει μια διαμπερής σπηλιά, όπου σύμφωνα με μαρτυρίες, υπήρχε εικόνα των Αγίων Θεοδώρων.
Οι μαρτυρίες αυτές ξεκινούν από παλιά, από τα χρόνια που κατοικούσαν ακόμα Τούρκοι στο χωριό. Από αφηγήσεις των πρώτων προσφύγων που πρόλαβαν τους τελευταίους Τούρκους κατοίκους στην ανταλλαγή των πληθυσμών του 1922-24 μας λένε ότι κι αυτοί – οι Τούρκοι – θεωρούσαν το μέρος ιερό και μάλιστα το ονόμαζαν «Άγια Πέτρα». Πιθανόν αυτό να το υιοθέτησαν από τους ντόπιους κατοίκους των άλλων παραλίμνιων χωριών, όπου από αφηγήσεις που ακούγονται μέχρι και σήμερα, ντόπιοι ψαράδες, ρίχνοντας τα δίχτυα στη λίμνη να ψαρέψουν, έβλεπαν ένα μικρό φως να καίει στην εσοχή του βράχου.
Για την αποκάλυψη της εικόνας των Αγίων Θεοδώρων υπάρχουν δύο διαφορετικές μαρτυρίες. Η πρώτη μαρτυρία αναφέρει ότι μια γυναίκα από το απέναντι χωριό Άγιος Παντελεήμων, είδε στον ύπνο της την εικόνα των Αγίων Θεοδώρων να βρίσκεται στην Πέτρα και ζήτησε άδεια από τον μπέη της περιοχής να την επισκεφτεί, όπως κι έγινε. Αφαιρώντας πέτρες και χώμα γύρω από το μικρό άνοιγμα του βράχου αποκαλύφθηκε η μικρή σπηλιά, όπου μέσα βρισκόταν η εικόνα των Αγίων. Η δεύτερη, μεταγενέστερη μαρτυρία, αναφέρει ότι μια γυναίκα από τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό, είδε στον ύπνο της τους Αγίους Θεοδώρους να την καλούν στην Πέτρα, και μόνο μετά το τρίτο κάλεσμα αποφάσισε με ευλάβεια και φόβο μαζί, να πάει, όπου και βρήκε την εικόνα.
Σήμερα, δυστυχώς, η εικόνα των Αγίων Θεοδώρων που αναφέρεται στις μαρτυρίες αυτές, δε γνωρίζουμε που βρίσκεται. Λέγεται ότι κάποιοι την μετέφεραν επάνω στο χωριό, στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Άλλοι λένε ότι η εικόνα παρέμεινε στην Πέτρα μέχρι τον πόλεμο του 1940-44. Μετά τον σηκωμό του χωριού κατά τον Εμφύλιο κάποιοι πήραν την εικόνα να τη μεταφέρουν με βάρκα στην Άρνισσα αλλά από τρικυμία η βάρκα έγειρε, η εικόνα έπεσε στη λίμνη και εξαφανίστηκε.
Πέρα όμως από τις αφηγήσεις και τις μαρτυρίες γύρω από την Πέτρα και τους Αγίους Θεοδώρους, που ομολογουμένως παραμένουν θολές και ανεξιχνίαστες, η Χάρη τους και η ζωντανή παρουσία τους είναι διάχυτη παντού σε όλους μας. Οι μαρτυρίες των προσκυνητών (χωριανών και μη) είναι πάμπολλες. Έχουμε έτσι περιπτώσεις όπου ζευγάρια άτεκνα τεκνοποιούν και άρρωστοι βρίσκουν τη γιατρειά τους. Σε άλλη περίπτωση έχουμε την εμφάνιση των Αγίων, καβαλάρηδες να καλπάζουν στα νερά της λίμνης και σε άλλη, ένας από τους Αγίους να περιφέρεται ντυμένος στ` άσπρα στην πλαγιά γύρω από το ξωκλήσι.
Όμως το πιο γνωστό από τα θαύματα των Αγίων που έχει κάνει γνωστό το ξωκλήσι και τη Χάρη τους, είναι το «σφίξιμο» που κάνει η Πέτρα, επιλεκτικά σε κάποιους πιστούς. Οι πιστοί, σύμφωνα με ένα παμπάλαιο έθιμο, θέλοντας η Χάρη των Αγίων να τους βοηθήσει, μπαίνουν σκυμμένοι απ` τη μια πλευρά της σπηλιάς και βγαίνουν όρθιοι από την άλλη. Η Πέτρα μερικές φορές «σφίγγει» στην έξοδο τον πιστό ανεξάρτητα από τη σωματική του διάπλαση. Άνθρωποι εύσωμοι και σωματώδεις περνούν χωρίς δυσκολία και άλλοι, αδύνατοι, δεν μπορούν να περάσουν. Η απελευθέρωση γίνεται αφού τάξει ο πιστός κάτι στους Αγίους.
Ας σημειώσουμε εδώ πως στο μαγευτικό τοπίο που βρίσκεται το εξωκλήσι και η Πέτρα, υπάρχει στη ρίζα του απέναντι θεόρατου βράχου και το Αγίασμα. Το νερό που πηγάζει μέσα από τα σπλάχνα του και τρέχει μέρα-νύχτα ασταμάτητα, προσφέρει τη σωματική και πνευματική κάθαρση που αναζητούν οι πιστοί. Πολλοί απ` αυτούς, κυρίως άρρωστοι που θέλουν να θεραπευτούν, κρεμούν κλωστές, κομμάτια υφασμάτων, μαντήλια κ.λ.π. (τα λεγόμενα τζάτζαλα).
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων καταγόταν από την Αμάσεια της Καππαδοκίας, έζησε περί το 280 μ.Χ., εποχή των μεγάλων διωγμών κατά των χριστιανών, και μαρτύρησε στα Ευχάιτα, μια μικρή πόλη της Μ. Ασίας στην περιοχή της Γαλατίας – περίπου στη σημερινή Άγκυρα. Ονομάστηκε Τήρων διότι υπηρετούσε ως στρατιώτης στο τάγμα των Τηρώνων, δηλ. των νεοσύλλεκτων.
Όταν χρειάστηκε να ομολογήσει την πίστη του, το έκανε. Βασανίστηκε δε πολύ για να την αλλάξει αλλά δεν το έκανε. Ρίχθηκε στην πυρά, όπου ενώ πέθανε παραδίδοντας την ψυχή του στο Θεό, το σώμα του δεν κάηκε.
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων έκανε διάφορα θαύματα – το πιο γνωστό είναι το θαύμα των κολλύβων – και έλαβε το προσωνύμιο «φανερωτής», διότι φανερώνει στους ανθρώπους κάποιο πράγμα ή ζήτημα, όταν το ζητούν με πίστη.
Όπως λέει και ο συναξαριστής:
-και μικρού παιδιού αίτησιν επλήρωσεν ο Άγιος
-και ανθρώπους οι οποίοι εκινδύνευον εις θάλασσα διέσωσε
-και άλλους αιχμαλώτους ηλευθέρωσεν
-και κλέπτας εφανέρωσεν
-και ασθενείς εθεράπευσεν
-και πλείστα άλλα ετέλεσε
Στη λαϊκή παράδοση διατηρείται το έθιμο κατά το οποίο, από τα κόλλυβα που μοιράζονται την ημέρα της γιορτής του, παίρνουν οι ανύπαντροι νέοι και νέες και τα βάζουν στο προσκέφαλό τους για να τους φανερώσει ο Άγιος στον ύπνο τους ποιον ή ποια θα παντρευτούν.
Πηγή: http://dim-peraias.pel.sch.gr/agioi%20theodoroi.htm
Τo εξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων στην Περαία Νομού Πέλλας
Συντονιστής: Συντονιστές