Ορθοδοξία και φανατισμός
Δημοσιεύτηκε: Πέμ Οκτ 26, 2006 1:31 pm
Πολύ καλό αρθρο του π.Γεωργίου Μεταλληνού που δημοσιευθηκε στον "Ορθόδοξο Τύπο"
http://www.phys.uoa.gr/~nektar/orthodox ... natism.htm
μεταφερω μονο τις δύο πρώτες παραγράφους,που είναι αντιπροσωπευτικές:
1. Οι αλυσιδωτές εκρήξεις βιαιότητας και μισαλλοδοξίας, που κάνουν την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας καταθλιπτική, έφεραν στην επιφάνεια τους όρους φανατικός και φανατισμός, και τις απάνθρωπες εφαρμογές τους. Ο χαρακτηρισμός, όμως, των ιδεολογιών, που εμπλέκονται στη θλιβερή αυτή αντιπαράθεση ως «φανατικών» παραπέμπει αυτόματα στο χώρο της θρησκείας, όπου οι όροι κυριολεκτούνται.
Το επίθετο φανατικός (fanaticus) συνδέεται με το fanum, που σημαίνει «ναός» - ιερό και προσδιορίζει αυτόν, που είναι συνδεδεμένος με κάποιο «ιερό». Φανατικοί χαρακτηρίζονταν οι «θεόληπτοι», οι κατεχόμενοι από κάποιο δαίμονα ή ευρισκόμενοι υπό την επιρροή του θείου (Κικ., De Divin. 2, 57).
Ο φανατικός κυριαρχείται από την —αναπόδεικτη— πίστη, ότι τελεί σε άμεση κοινωνία με την θεότητα του, που του αναθέτει κάποια υψηλή αποστολή (θρησκευτική, πολιτική ή κοινωνική), για να τη πραγματώσει, χρησιμοποιώντας κάθε δυνατό μέσο, ακόμη και τη βία.
Η «ιδέα» του φανατικού μεταβάλλεται έτσι σε «αλήθεια πάνω από κάθε άλλη», που πρέπει να επιβληθεί σ' όλες τις άλλες.
Σ' αυτή τη συλλογιστική ο φανατισμός δεν κλείνεται στα όρια μόνο της θρησκευτικής ομάδας, αλλά επεκτείνεται εξ ίσου στο χώρο της πολιτικής ιδεολογίας, συναπτόμενος με τάσεις ολοκληρωτισμού και σωβινισμού (=εκφυλισμού του πατριωτισμού), που κυριαρχούνται επίσης από φανατισμό και μισαλλοδοξία.
Οι συμπεριφορές των φανατικών εκτείνονται σε ένα μεγάλο φάσμα, από την μυστικιστική απομόνωση, ως το ανεξέλεγκτο πάθος, την εξαλλοσύνη και απολυτότητα του ζηλωτισμού (φουνταμενταλισμού), την εκδικητικότητα και επιθετικότητα, που λειτουργούν τυφλά και έξω από κάθε όριο λογικής και σύνεσης. Προσφυέστατα έχει λεχθεί, ότι
"δεν υπάρχει μεγαλύτερη δυστυχία από την συνάντηση του ηλιθίου (εδώ ανήκει και ο φανατικός) με μιαν ιδέα"!
Η ψυχολογία και η ιατροδικαστική διακριβώνουν στον φανατισμό ένα είδος παράνοιας, που ανήκει στην ψυχοπαθολογία της θρησκευτικής ομάδας, της σέκτας
αλλά και της πολιτικής φατρίας, διότι οι φανατικές ακρότητες δεν χαρακτηρίζουν μόνο, τη θρησκευτική παθολογία, αλλά και την «θρησκειοποιημένη πολιτική ομάδα, που κινείται από την ανατρεπτικότητα (όχι επαναστατισμό) και την αναρχική υποκίνηση των μαζών σε βιαιοπραγίες και κατάλυση της έννομης τάξης, ως την «κρατολατρία (κρατισμό) (έξαρση της κρατικής εξουσίας), την απολυτοποίηση, ειδωλοποίηση του κράτους, που απαιτεί τυφλή υποταγή.
Μηδενισμός, αναρχία και κρατι(κι)σμός, εξ ίσου, κυριαρχούνται από φανατικό πνεύμα και καταφεύγουν στην τρομοκρατία, σ' όλες τις δυνατές παραλλαγές της (καταστροφή ή εκφοβισμός των μαζών).
http://www.phys.uoa.gr/~nektar/orthodox ... natism.htm
μεταφερω μονο τις δύο πρώτες παραγράφους,που είναι αντιπροσωπευτικές:
1. Οι αλυσιδωτές εκρήξεις βιαιότητας και μισαλλοδοξίας, που κάνουν την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας καταθλιπτική, έφεραν στην επιφάνεια τους όρους φανατικός και φανατισμός, και τις απάνθρωπες εφαρμογές τους. Ο χαρακτηρισμός, όμως, των ιδεολογιών, που εμπλέκονται στη θλιβερή αυτή αντιπαράθεση ως «φανατικών» παραπέμπει αυτόματα στο χώρο της θρησκείας, όπου οι όροι κυριολεκτούνται.
Το επίθετο φανατικός (fanaticus) συνδέεται με το fanum, που σημαίνει «ναός» - ιερό και προσδιορίζει αυτόν, που είναι συνδεδεμένος με κάποιο «ιερό». Φανατικοί χαρακτηρίζονταν οι «θεόληπτοι», οι κατεχόμενοι από κάποιο δαίμονα ή ευρισκόμενοι υπό την επιρροή του θείου (Κικ., De Divin. 2, 57).
Ο φανατικός κυριαρχείται από την —αναπόδεικτη— πίστη, ότι τελεί σε άμεση κοινωνία με την θεότητα του, που του αναθέτει κάποια υψηλή αποστολή (θρησκευτική, πολιτική ή κοινωνική), για να τη πραγματώσει, χρησιμοποιώντας κάθε δυνατό μέσο, ακόμη και τη βία.
Η «ιδέα» του φανατικού μεταβάλλεται έτσι σε «αλήθεια πάνω από κάθε άλλη», που πρέπει να επιβληθεί σ' όλες τις άλλες.
Σ' αυτή τη συλλογιστική ο φανατισμός δεν κλείνεται στα όρια μόνο της θρησκευτικής ομάδας, αλλά επεκτείνεται εξ ίσου στο χώρο της πολιτικής ιδεολογίας, συναπτόμενος με τάσεις ολοκληρωτισμού και σωβινισμού (=εκφυλισμού του πατριωτισμού), που κυριαρχούνται επίσης από φανατισμό και μισαλλοδοξία.
Οι συμπεριφορές των φανατικών εκτείνονται σε ένα μεγάλο φάσμα, από την μυστικιστική απομόνωση, ως το ανεξέλεγκτο πάθος, την εξαλλοσύνη και απολυτότητα του ζηλωτισμού (φουνταμενταλισμού), την εκδικητικότητα και επιθετικότητα, που λειτουργούν τυφλά και έξω από κάθε όριο λογικής και σύνεσης. Προσφυέστατα έχει λεχθεί, ότι
"δεν υπάρχει μεγαλύτερη δυστυχία από την συνάντηση του ηλιθίου (εδώ ανήκει και ο φανατικός) με μιαν ιδέα"!
Η ψυχολογία και η ιατροδικαστική διακριβώνουν στον φανατισμό ένα είδος παράνοιας, που ανήκει στην ψυχοπαθολογία της θρησκευτικής ομάδας, της σέκτας
αλλά και της πολιτικής φατρίας, διότι οι φανατικές ακρότητες δεν χαρακτηρίζουν μόνο, τη θρησκευτική παθολογία, αλλά και την «θρησκειοποιημένη πολιτική ομάδα, που κινείται από την ανατρεπτικότητα (όχι επαναστατισμό) και την αναρχική υποκίνηση των μαζών σε βιαιοπραγίες και κατάλυση της έννομης τάξης, ως την «κρατολατρία (κρατισμό) (έξαρση της κρατικής εξουσίας), την απολυτοποίηση, ειδωλοποίηση του κράτους, που απαιτεί τυφλή υποταγή.
Μηδενισμός, αναρχία και κρατι(κι)σμός, εξ ίσου, κυριαρχούνται από φανατικό πνεύμα και καταφεύγουν στην τρομοκρατία, σ' όλες τις δυνατές παραλλαγές της (καταστροφή ή εκφοβισμός των μαζών).