ΚΑΤΑΛΑΛΙΑ και ΚΑΤΑΚΡΙΣΙΣ
ΚΑΠΟΙΟΣ Γέροντας, πού ερωτήθηκε από τους αδελφούς τί είναι καταλαλιά καί τί κατάκρισις, έδωσε τήν ακόλουθη έξήγησι:
Μέ τήν καταλαλιά φανερώνει κανείς τά κρυφά ελαττώματα τοϋ άδελφού του. Μέ τήν κατάκρισι καταδικάζει τά φανερά. "Αν ειπή κανείς λόγου χάρι, πώς ό τάδε αδελφός είναι μέν καλοπροαίρετος καί αγαθός, άλλα τοϋ λείπει ή διάκρισι, αυτό είναι καταλαλιά. "Αν όμως είπή ότι ό δείνα είναι πλεονέκτης καί φιλάργυρος, τοΰτο είναι κατάκρισις, γιατί μέ τό λόγο αυτό καταδικάζει τίς πράξεις τοΰ πλησίον του.
Η κατάκρισις είναι χειρότερη από τήν καταλαλιά.
ΠΗΓΑΝ κάποτε αιρετικοί στον Όσιο Ποιμένα κι' άρχισαν νά λέγουν κατηγορίες εναντίον τοΰ Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας. Ο "Οσιος τότε σηκώθηκε επάνω, έδωσε εντολή στον υποτακτικό του νά τους έτοιμάση φαγητό καί βγήκε έξω από τό κελλί, γιά νά μή μολύνη τ' αυτιά του.
ΕΝΑΣ Γέροντας πνευματικός συμβουλεύει: "Αν συμβή ποτέ νά κατακρίνης τόν αδελφό σου καί σέ τύψη γι' αυτό ή συνείδησί σου, πήγαινε ευθύς νά τόν βρής, έξομολογήσου ότι τόν κατέκρινες καί ζήτησε του συγγνώμη. Πρόσεχε στό έξης νά μή σέ παρασύρη ο διάβολος σ' αυτό το αμάρτημα, γιατί η καταλαλιά είναι θάνατος της ψυχής. "Αν έλθη κάποιος άλλος σε σένα κι' αρχίση να κατηγορή και να κατακρίνη ένα τρίτον, πρόσεξε καλά μήπως παρασυρθής και του ειπής: «δίκαιο έχεις, έτσι είναι». Καλλίτερα νά σωπάσης ή να του ειπής: «Έγώ, αδελφέ μου, είμαι καταδικασμένος γιά τις αμαρτίες μου δέν έχω δικαίωμα νά καταδικάζω άλλον». Μ' αυτόν τον τρόπο και τον εαυτό σου σώζεις και τον αδελφόν σου.
Ο ΑΒΒΑΣ Υπερέχιος δίνει την ακόλουθη συμβουλή στους εγκρατείς και νηστευτάς:
Φάγε κρέας και πιες κρασί και μη κατατρώγης με την καταλαλιά τις σάρκες του άδελφού σου.
Καί πάλι:
Καταλαλώντας ο όφις τον Θεό, επέτυχε νά βγάλη τους πρωτοπλάστους από τον Παράδεισο. Το ίδιο κάνει κι' εκείνος που καταλαλεί τον πλησίον του• βαραίνει την ψυχή του και παρασύρει στο κακό εκείνον που τον ακούει.
ΕΝΑΣ ΑΓΙΟΣ Γέροντας είδε μια μέρα με τα μάτια του κάποιον αδελφό να πέφτη σε βαρύ αμάρτημα, κι' όχι μόνο δεν τον κατέκρινε, αλλά έκλαψε και είπε: «Αυτός έπεσε σήμερα κι' εγώ έξάπαντος αύριο. Κι' αυτός μεν χωρίς άλλο θα μετανοήση, ενώ εγώ δεν είμαι βέβαιος γι' αυτό».
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, αλήθεια, ν' άπορη και να εξίσταται ο άνθρωπος και να χάνη κυριολεκτικά το νου του - γράφει ο Αγιος Μάξιμος ο Ομολογητής - όταν σκέπτεται πως ο μεν Θεός και Πατήρ δεν κρίνει κανένα, όλη δε την κρίσι έχει παραδώσει στον Υιόν Του, ο δε Υιός διδάσκει «μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε» και ο Απόστολος Παύλος επίσης, «μη προ καιρού κρίνετε, έως αν έλθη ο Κύριος» και «εν ω γαρ κρίνεις τον έτερον, σεαυτόν κατακρίνεις», οι δε άνθρωποι, αφήνοντας κατά μέρος τις δικές τους αμαρτίες, αφαιρούν το δικαίωμα του Υιού να κρίνη και, σαν άναμάρτητοι, κρίνουν οι ίδιοι και καταδικάζουν ο ένας τον άλλον; Ο Ουρανός έξίσταται γι' αυτό κι' η γη φρίττει, ενώ αυτοί, σαν αναίσθητοι, δε νοιώθουν καμμιά ντροπή.
ΕΝΑΣ μοναχός σ' ένα Κοινόβιο, αμελής στα πνευματικά, έπεσε βαρειά άρρωστος κι' ήλθε η ώρα του να πεθάνη. Ο Ηγούμενος κι' όλοι οι αδελφοί τον περικυκλώσανε για να του δώσουν θάρρος στις τελευταίες του στιγμές. Παρατήρησαν όμως έκπληκτοι, πως ο αδελφός αντίκρυζε τον θάνατο με μεγάλη αταραξία καί ψυχική γαλήνη.- Παιδί μου, του είπε τότε ο Ηγούμενος, όλοι εδώ ξεύρομε πως δεν ήσουν και τόσο επιμελής στα καθήκοντα σου. Πώς πηγαίνεις με τόσο θάρρος στην άλλη ζωή;
- Είναι αλήθεια, Αββά, ψιθύρισε ο ετοιμοθάνατος, πως δεν ήμουν καλός μοναχός. Ενα πράγμα όμως ετήρησα με ακρίβεια στη ζωή μου: Δέν κατέκρινα ποτέ μου άνθρωπο. Γι'αυτό σκοπεύω να ειπώ στο Δεσπότη Χριστό, όταν παρουσιαστώ ενώπιον Του: «Συ, Κύριε, είπες, μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε», κι' ελπίζω δτι δεν θα με κρίνη αυστηρά.
- Πήγαινε ειρηνικά στα αιώνιο ταξίδι σου, παιδί μου, του είπε με θαυμασμό ο Ηγούμενος. Εσύ κατώρθωσες, χωρίς κόπο να σωθής.
ΕΝΑΣ μοναχός έπεσε κάποτε σε μεγάλο σφάλμα κι’ ο Προϊστάμενος της σκήτης τον έδιωξε. Όταν το έμαθε ο 'Αββας Βενιαμίν, πήρε τα λίγα πράγματα του και σηκώθηκε να φύγη ξωπίσω του.
Κι’ εγώ αμαρτωλός είμαι, έλεγε στους αδελφούς που τον εμπόδιζαν.
ΠΗΓΕ κάποτε ένας αδελφός από τη σκήτη σε κάποιο Γέροντα αναχωρητή και του είπε για κάποιον άλλον αδελφό πως είχε πέσει σε μεγάλο σφάλμα.- "Ω, πολύ άσχημα έκανε, είπε στενοχωρημένος ο Γέροντας." Υστερα από λίγες ημέρες συνέβη να πεθάνη ο μοναχός που έσφαλε. "Αγγελος Κυρίου τότε πήγε στον αναχωρητή, κρατώντας την ψυχή του.
- Αυτός που κατέκρινες, του είπε, πέθανε. Που ορίζεις να τον κατατάξω;- Ήμαρτον, εφώναξε με δάκρυα ο Γέροντας. Κι’από τότε παρακαλούσε κάθε μέρα τον Θεό νά του συγχώρηση εκείνη την αμαρτία και δεν τόλμησε μέχρι τέλους της ζωής του να κατακρίνη άνθρωπο.
Γεροντικόν, εκδ. Ρηγοπουλου, 1983, σελ 360-362
Κατάκριση
Συντονιστές: ntinoula, Συντονιστές
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
"Αν θέλεις κάτι να μην το νοιώθεις αμαρτία κάνε το πολλές φορές" (Κινέζικη παροιμία).
Όταν κάνεις για πρώτη φορά μια αμαρτία, η αντίδραση της συνειδήσεως σου είναι σθεναρή.
Ο έλεγχος της δυνατός. Όταν όμως η συγκεκριμένη αυτή αμαρτία γίνεται «πάλιν και πολλάκις», η συνείδησή σου στο σημείο αυτό πωρρώνεται. Οπότε δεν καταλαβαίνεις την αμαρτία.
Οι πάσης μορφής ονειδισμοί (καταλαλιά, ύβρη κ.λ.π.) είναι στο στόμα μας καθημερινώς. Η συνείδησή μας στο σημείο αυτό έχει πωρρωθεί. Δεν καταλαβαίνουμε το τι κάνουμε.
Οπότε συνεχίζουμε ανενόχλητοι το έργο μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει, πώς επειδή η πωρρωμένη συνείδησή μας δεν καταλαβαίνει την αμαρτία, δεν την καταλαβαίνει και ο Θεός... Υβρίζεις, χύνεις δηλητήριο. Σκέψου: Ποιόν υβρίζεις; Σε ποιόν χύνεις το δηλητήριο σου; Σε ποιόν; Σε άνθρωπο του Θεού!!! Πού τόσο πολύ αγάπησε, ώστε σταυρώθηκε γι' αυτόν! Και όχι μόνο. Αλλά έχει «ταυτισθεί» μαζί του! Ώστε λέει ό,τι κάνετε γι αυτόν είναι σαν να το κάνετε για μένα (Ματθ. 25:40). Υβρίζεις, λοιπόν, τον πλησίον σου; Υβρίζεις τον Θεό!!!
Ο Θεός, λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πιο πολύ «ενοχλείται» όταν στρεφόμαστε εναντίον του πλησίον μας, παρά εναντίον Του!!! Ο Θεός δεν δέχεται το δώρον σου, όταν έχεις «κάτι» εις βάρος του πλησίον σου (Ματθ. 5:24)
Ο Κύριος είπε: « παν ρήμα αργόν ο λαλήσουσιν οι άνθρωποι αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως» ( Ματθ. 12:36)
Ο ονειδισμός του αδελφού είναι κάτι παραπάνω από «ρήμα αργόν».
Όποιοι λοιπόν «χτυπάνε» τον πλησίον τους με λόγια κατ' ουσίαν ΔΕΝ πιστεύουν στο Θεό.
«Τω δε αμαρτωλώ είπεν ο Θεός: ίνα τι σοι τα δικαιώματα μου, και αναλαμβάνεις την διαθήκην μου διά στόματος μου:»( . . . ) « . . . καθήμενος κατά του αδελφού σου κατελάλεις» (Ψαλμ. 49:16,20) Αν λοιπόν, ο Κύριος δεν θέλει να κηρύσσεται από «κουτσομπόλη» άνθρωπο, πόσο μάλλον από υβριστή!!!
Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στηριζόμενος στο ανωτέρω αγιογραφικό χωρίο, λέει πως ο υβριστής είναι ακόμα ανάξιος να διαβάζει (!) την Αγ. Γραφή: «ουδέ Γραφάς αναγινώσκειν άξιος» (Όμιλ. ΠΓ, εις Ιωάν.)
Και αν ο υβριστής είναι ανάξιος να «πιάσει» το πανάγιο όνομα του Θεού στο ακάθαρτο στόμα του, αν είναι ανάξιος να πιάσει στα χέρια του το ιερό βιβλίο της Αγ. Γραφής και να το μελετήσει, πόσο μάλλον να βάλλει στο ακάθαρτο στόμα του το Σώμα και Αίμα του Κυρίου!
Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος φθάνει στο σημείο να πει, πως θα προτιμούσε να κοινωνήσει αυτόν που τρέφεται με ακαθαρσίες, παρά αυτόν που προσβάλλει (υβρίζει!)τον αδελφό του με τα λόγια. «Ελοίμην αν ανθρώπω βόρβορον σιτουμένω κοινωνήσαι τραπέζης ή φθεγγομένω τοιαύτα» (Όμιλ. ΛΑ. Δ εις πράξ.).
Οπότε, εάν ένας τέτοιος άνθρωπος τολμήσει να κοινωνήσει, τότε είναι σαν να ρίχνονται τα «άγια» στα σκυλιά και τα γουρούνια (Ματθ. 7:6)
Οι αμαρτίες, διδάσκει ο ίδιος Πατήρ της Εκκλησίας μας, έχουν κάποια δικαιολογία έστω και παράλογη. Όμως ο κατήγορος δεν έχει να προβάλλει καμιά δικαιολογία! Πες μου, τι περιουσία κερδίζει; Ποια επιθυμία του εκπληρώνει; Γι' αυτό και είναι ανάξιος της οποιαδήποτε συγνώμης. «Δια τούτο απεστήρεται απάσης συγνώμης» (Όμιλ. Β')
Και αν ο αποκαλών τον αδερφόν του «μωρόν», λέει ξανά ο Αγ. Ιωάννης, είναι άξιος της πιο μεγάλης τιμωρίας (= της κολάσεως), τότε εκείνος που τον αποκαλεί «κακούργον», «φθονερόν», «κενόδοξον», και άλλα παρόμοια, τι φωτιά ετοιμάζει για τον εαυτόν του; Μην πλανάσθε, λέει ο απ. Παύλος. Λοίδοροι (= υβριστές!) δεν πρόκειται να κερδίσουν την Βασιλεία του Θεού! ( Α' Κορ. 6:10)
Με άλλα λόγια, αν νομίζεις, πως υβρίζοντας τον αδερφό σου δεν κάνεις το κολάσιμο, ...;.απατάσαι!!!
Βάλε, λοιπόν χαλινό στη γλώσσα σου, για να μη σε οδηγήσει (η γλώσσα σου!) στο σκότος το εξώτερον, όπου «έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων» (Ματθ. 8:12)
Τεστ προσωπικότητος, Αρχιμ. Βασ. Μπακογιάννη
Όταν κάνεις για πρώτη φορά μια αμαρτία, η αντίδραση της συνειδήσεως σου είναι σθεναρή.
Ο έλεγχος της δυνατός. Όταν όμως η συγκεκριμένη αυτή αμαρτία γίνεται «πάλιν και πολλάκις», η συνείδησή σου στο σημείο αυτό πωρρώνεται. Οπότε δεν καταλαβαίνεις την αμαρτία.
Οι πάσης μορφής ονειδισμοί (καταλαλιά, ύβρη κ.λ.π.) είναι στο στόμα μας καθημερινώς. Η συνείδησή μας στο σημείο αυτό έχει πωρρωθεί. Δεν καταλαβαίνουμε το τι κάνουμε.
Οπότε συνεχίζουμε ανενόχλητοι το έργο μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει, πώς επειδή η πωρρωμένη συνείδησή μας δεν καταλαβαίνει την αμαρτία, δεν την καταλαβαίνει και ο Θεός... Υβρίζεις, χύνεις δηλητήριο. Σκέψου: Ποιόν υβρίζεις; Σε ποιόν χύνεις το δηλητήριο σου; Σε ποιόν; Σε άνθρωπο του Θεού!!! Πού τόσο πολύ αγάπησε, ώστε σταυρώθηκε γι' αυτόν! Και όχι μόνο. Αλλά έχει «ταυτισθεί» μαζί του! Ώστε λέει ό,τι κάνετε γι αυτόν είναι σαν να το κάνετε για μένα (Ματθ. 25:40). Υβρίζεις, λοιπόν, τον πλησίον σου; Υβρίζεις τον Θεό!!!
Ο Θεός, λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πιο πολύ «ενοχλείται» όταν στρεφόμαστε εναντίον του πλησίον μας, παρά εναντίον Του!!! Ο Θεός δεν δέχεται το δώρον σου, όταν έχεις «κάτι» εις βάρος του πλησίον σου (Ματθ. 5:24)
Ο Κύριος είπε: « παν ρήμα αργόν ο λαλήσουσιν οι άνθρωποι αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως» ( Ματθ. 12:36)
Ο ονειδισμός του αδελφού είναι κάτι παραπάνω από «ρήμα αργόν».
Όποιοι λοιπόν «χτυπάνε» τον πλησίον τους με λόγια κατ' ουσίαν ΔΕΝ πιστεύουν στο Θεό.
«Τω δε αμαρτωλώ είπεν ο Θεός: ίνα τι σοι τα δικαιώματα μου, και αναλαμβάνεις την διαθήκην μου διά στόματος μου:»( . . . ) « . . . καθήμενος κατά του αδελφού σου κατελάλεις» (Ψαλμ. 49:16,20) Αν λοιπόν, ο Κύριος δεν θέλει να κηρύσσεται από «κουτσομπόλη» άνθρωπο, πόσο μάλλον από υβριστή!!!
Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στηριζόμενος στο ανωτέρω αγιογραφικό χωρίο, λέει πως ο υβριστής είναι ακόμα ανάξιος να διαβάζει (!) την Αγ. Γραφή: «ουδέ Γραφάς αναγινώσκειν άξιος» (Όμιλ. ΠΓ, εις Ιωάν.)
Και αν ο υβριστής είναι ανάξιος να «πιάσει» το πανάγιο όνομα του Θεού στο ακάθαρτο στόμα του, αν είναι ανάξιος να πιάσει στα χέρια του το ιερό βιβλίο της Αγ. Γραφής και να το μελετήσει, πόσο μάλλον να βάλλει στο ακάθαρτο στόμα του το Σώμα και Αίμα του Κυρίου!
Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος φθάνει στο σημείο να πει, πως θα προτιμούσε να κοινωνήσει αυτόν που τρέφεται με ακαθαρσίες, παρά αυτόν που προσβάλλει (υβρίζει!)τον αδελφό του με τα λόγια. «Ελοίμην αν ανθρώπω βόρβορον σιτουμένω κοινωνήσαι τραπέζης ή φθεγγομένω τοιαύτα» (Όμιλ. ΛΑ. Δ εις πράξ.).
Οπότε, εάν ένας τέτοιος άνθρωπος τολμήσει να κοινωνήσει, τότε είναι σαν να ρίχνονται τα «άγια» στα σκυλιά και τα γουρούνια (Ματθ. 7:6)
Οι αμαρτίες, διδάσκει ο ίδιος Πατήρ της Εκκλησίας μας, έχουν κάποια δικαιολογία έστω και παράλογη. Όμως ο κατήγορος δεν έχει να προβάλλει καμιά δικαιολογία! Πες μου, τι περιουσία κερδίζει; Ποια επιθυμία του εκπληρώνει; Γι' αυτό και είναι ανάξιος της οποιαδήποτε συγνώμης. «Δια τούτο απεστήρεται απάσης συγνώμης» (Όμιλ. Β')
Και αν ο αποκαλών τον αδερφόν του «μωρόν», λέει ξανά ο Αγ. Ιωάννης, είναι άξιος της πιο μεγάλης τιμωρίας (= της κολάσεως), τότε εκείνος που τον αποκαλεί «κακούργον», «φθονερόν», «κενόδοξον», και άλλα παρόμοια, τι φωτιά ετοιμάζει για τον εαυτόν του; Μην πλανάσθε, λέει ο απ. Παύλος. Λοίδοροι (= υβριστές!) δεν πρόκειται να κερδίσουν την Βασιλεία του Θεού! ( Α' Κορ. 6:10)
Με άλλα λόγια, αν νομίζεις, πως υβρίζοντας τον αδερφό σου δεν κάνεις το κολάσιμο, ...;.απατάσαι!!!
Βάλε, λοιπόν χαλινό στη γλώσσα σου, για να μη σε οδηγήσει (η γλώσσα σου!) στο σκότος το εξώτερον, όπου «έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων» (Ματθ. 8:12)
Τεστ προσωπικότητος, Αρχιμ. Βασ. Μπακογιάννη
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
Το αίτιο και οι τρόποι της κατακρίσεως
του Ιερομονάχου π. Γρηγορίου, Περιοδικό Ποιμήν, Μάρτιος 2005
Ο Χριστός είπε να μην κρίνουμε τους αδελφούς μας για να μη κριθούμε από τον Ίδιο. Στην συνέχεια μας υπέδειξε την ρίζα που βλαστάνει το πάθος της κατακρίσεως, λέγοντας: Τι βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμώ σου; Υποκριτά, έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ του οφθαλμού σου, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου. Ο Χριστός «παρομοίασε την αμαρτία του πλησίον με λεπτή ακίδα, και την κατάκριση με το δοκάρι. Τόσο βαριά είναι η κατάκριση, που ξεπερνάει σχεδόν κάθε άλλη αμαρτία». Η λέξη «υποκριτά» που χρησιμοποίησε ο Χριστός, δείχνει ότι το αίτιο που μας οδηγεί στην κατάκριση είναι η υποκριτική μας διάθεση να δικαιώσουμε τον εαυτό μας καταδικάζοντας τον αδελφό μας.
Με αφορμή τους λόγους αυτούς ο ιερός Χρυσόστομος γράφει: «Αυτού του είδους η κρίση δεν γίνεται από ενδιαφέρον, αλλά από μισανθρωπία. Αυτός που κατακρίνει προβάλλει το προσωπείο της φιλανθρωπίας, ενώ εκπληρώνει το έργο της χειρότερης κακίας: Προσάπτει στους συνανθρώπους του κατηγορίες και ύβρεις υπερβολικές, και αρπάζει την θέση του διδασκάλου, ενώ δεν είναι άξιος ούτε για μαθητής. Ακριβώς γι’ αυτό, ο Χριστός τον ονόμασε υποκριτή. Πράγματι, εσύ που είσαι τόσο αυστηρός στις πράξεις των άλλων, ώστε να βλέπεις και τα μικρά παραπτώματα, πώς δείχνεις τόση αδιαφορία για τις δικές σου πράξεις, ώστε να παραβλέπεις και τα μεγάλα;».
Κάθε άνθρωπος εύκολα παρατηρεί τα σφάλματα του αδελφού και τα μεγαλοποιεί, ενώ πολύ δύσκολα παρατηρεί τα δικά του σφάλματα. Και αν τα αντιληφθεί προσπαθεί να μειώσει την σημασία τους. Γι’ αυτό ακριβώς η Εκκλησία όρισε, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, να λέμε την Ευχή του οσίου Εφραίμ: Δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου. Πράγματι, όταν βλέπουμε τις δικές μας αμαρτίες και έχουμε συναίσθηση πόσο λυπήσαμε τον Θεό με αυτές, δεν έχουμε καμιά διάθεση για να ασχολούμαστε με τις αμαρτίες των αδελφών μας.
Γνωρίζοντας αυτά κατανοούμε πόσο αληθινός είναι ο λόγος του αββά Ισαάκ: «Μακάριος είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει την πνευματική του ασθένεια. Διότι η γνώση αυτή του γίνεται θεμέλιο, ρίζα και αρχή κάθε αγαθοσύνης».
«Ο δίκαιος που δεν έχει συναίσθηση της πνευματικής του ασθένειας, βρίσκεται πάνω στην κόψη του ξυραφιού και δεν απέχει από την πτώση ούτε από το θανατηφόρο λιοντάρι, δηλαδή από τον δαίμονα της υπερηφάνειας. Όποιος δεν γνωρίζει την πνευματική του ασθένεια δεν έχει ταπείνωση, και όποιος δεν έχει ταπείνωση είναι ελλιπής στην πνευματική τελείωση».
Αυτός που δεν γνωρίζει την πνευματική του κατάσταση, κινούμενος από υπερηφάνεια, κατακρίνει τους άλλους, και με την πράξη του αυτή καταδικάζεται από τον δικαιοκρίτη Κύριο. Ενώ εκείνος που έχει επίγνωση της καταστάσεώς του ταπεινώνεται, και με λογισμό ακατάκριτο για τους αδελφούς το ζητά έλεος του Κυρίου. Γι’ αυτόν τον άνθρωπο που έφτασε στην αυτογνωσία, λέγει κάποιος Άγιος: «Όποιος αισθάνθηκε τις αμαρτίες του είναι ανώτερος από εκείνον που ανασταίνει νεκρούς με την προσευχή του … Όποιος αξιώθηκε να ιδεί τον εαυτό του είναι ανώτερος από εκείνον που αξιώθηκε να ιδεί Αγγέλους!».
Στο Γεροντικό αναφέρεται το εξής περιστατικό: Ένας αδελφός της Σκήτης κάποτε έσφαλε. Έγινε τότε σύναξη των αδελφών στην οποία κάλεσαν και τον αββά Μωυσή˙ εκείνος όμως δεν ήθελε να πάει. Του παρήγγειλε τότε ο πρεσβύτερος: “Έλα, διότι σε περιμένουν όλοι”. Σηκώθηκε τότε ο αββάς Μωυσής και πήγε κρατώντας στην πλάτη ένα καλάθι τρύπιο που το γέμισε άμμο. Οι Πατέρες που βγήκαν να τον προϋπαντήσουν του λένε: “Τι είναι αυτό Πάτερ;” “Oι αμαρτίες μου είναι”, τους απάντησε ο Γέροντας, “που γλιστράνε πίσω μου και δεν τις βλέπω. Και όμως, ήρθα σήμερα εδώ για να κρίνω ξένα αμαρτήματα!” Όταν τ’ άκουσαν αυτά οι Πατέρες, δεν είπαν τίποτε στο αδελφό που ήθελαν να δικάσουν, και τον συγχώρησαν.
* * *
Οι τρόποι με τους οποίους κατακρίνουμε τους αδελφούς μας είναι πολλοί. Μπορούμε να αντιληφθούμε τους περισσότερους απ’ αυτούς, αν προσέξουμε τον εαυτό μας. Εδώ θα αναφέρουμε δύο αρκετά δυσδιάκριτους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αμαρτήσουμε χωρίς καθόλου να το καταλάβουμε.
1. Μερικές φορές αναμιγνύει κανείς έντεχνα την κατάκριση με τους επαίνους. Λέγει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «Εκείνον που ως χθες εγκωμίαζες ως ενάρετο, μεν τον κακολογήσεις σήμερα ως κακό και φαύλο, επειδή μετέβαλες την αγάπη σου σε μίσος … Όταν συνομιλείς με άλλους πρόσεχε, μήπως εξ αιτίας της λύπης που διατηρείς ακόμη κρυμμένη, νοθεύσεις τον συνηθισμένο έπαινο του αδελφού, ανακατώνοντας ασυναίσθητα στους λόγους σου την κατηγορία».
2. Άλλος τρόπος κατακρίσεως είναι αυτός που γίνεται δήθεν από αγάπη για τον αδελφό που αμάρτησε, ή από διάθεση για την διόρθωση του αδελφού. Όμως κάτι που γίνεται με κακό τρόπο, δεν μπορεί να φέρει καλό αποτέλεσμα.
Γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Άκουσα μερικούς να καταλαλούν και τους επέπληξα. Και για να δικαιολογηθούν οι εργάτες αυτοί του κακού μου απάντησαν, ότι το έκαμαν από αγάπη και ενδιαφέρον προς αυτόν που κατέκριναν. Εγώ τότε τους είπα, να την αφήσουν αυτού του είδους την αγάπη, για να μη διαψευσθεί εκείνος (δηλαδή ο προφήτης Δαυίδ) που είπε: Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτού, τούτον εξεδίωκον. Εάν ισχυρίζεσαι ότι αγαπάς τον άλλον, ας προσεύχεσαι μυστικά γι’ αυτόν και ας μην τον κακολογείς. Διότι αυτός ο τρόπος της αγάπης είναι ευπρόσδεκτος από τον Κύριον».
του Ιερομονάχου π. Γρηγορίου, Περιοδικό Ποιμήν, Μάρτιος 2005
Ο Χριστός είπε να μην κρίνουμε τους αδελφούς μας για να μη κριθούμε από τον Ίδιο. Στην συνέχεια μας υπέδειξε την ρίζα που βλαστάνει το πάθος της κατακρίσεως, λέγοντας: Τι βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμώ σου; Υποκριτά, έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ του οφθαλμού σου, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου. Ο Χριστός «παρομοίασε την αμαρτία του πλησίον με λεπτή ακίδα, και την κατάκριση με το δοκάρι. Τόσο βαριά είναι η κατάκριση, που ξεπερνάει σχεδόν κάθε άλλη αμαρτία». Η λέξη «υποκριτά» που χρησιμοποίησε ο Χριστός, δείχνει ότι το αίτιο που μας οδηγεί στην κατάκριση είναι η υποκριτική μας διάθεση να δικαιώσουμε τον εαυτό μας καταδικάζοντας τον αδελφό μας.
Με αφορμή τους λόγους αυτούς ο ιερός Χρυσόστομος γράφει: «Αυτού του είδους η κρίση δεν γίνεται από ενδιαφέρον, αλλά από μισανθρωπία. Αυτός που κατακρίνει προβάλλει το προσωπείο της φιλανθρωπίας, ενώ εκπληρώνει το έργο της χειρότερης κακίας: Προσάπτει στους συνανθρώπους του κατηγορίες και ύβρεις υπερβολικές, και αρπάζει την θέση του διδασκάλου, ενώ δεν είναι άξιος ούτε για μαθητής. Ακριβώς γι’ αυτό, ο Χριστός τον ονόμασε υποκριτή. Πράγματι, εσύ που είσαι τόσο αυστηρός στις πράξεις των άλλων, ώστε να βλέπεις και τα μικρά παραπτώματα, πώς δείχνεις τόση αδιαφορία για τις δικές σου πράξεις, ώστε να παραβλέπεις και τα μεγάλα;».
Κάθε άνθρωπος εύκολα παρατηρεί τα σφάλματα του αδελφού και τα μεγαλοποιεί, ενώ πολύ δύσκολα παρατηρεί τα δικά του σφάλματα. Και αν τα αντιληφθεί προσπαθεί να μειώσει την σημασία τους. Γι’ αυτό ακριβώς η Εκκλησία όρισε, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, να λέμε την Ευχή του οσίου Εφραίμ: Δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου. Πράγματι, όταν βλέπουμε τις δικές μας αμαρτίες και έχουμε συναίσθηση πόσο λυπήσαμε τον Θεό με αυτές, δεν έχουμε καμιά διάθεση για να ασχολούμαστε με τις αμαρτίες των αδελφών μας.
Γνωρίζοντας αυτά κατανοούμε πόσο αληθινός είναι ο λόγος του αββά Ισαάκ: «Μακάριος είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει την πνευματική του ασθένεια. Διότι η γνώση αυτή του γίνεται θεμέλιο, ρίζα και αρχή κάθε αγαθοσύνης».
«Ο δίκαιος που δεν έχει συναίσθηση της πνευματικής του ασθένειας, βρίσκεται πάνω στην κόψη του ξυραφιού και δεν απέχει από την πτώση ούτε από το θανατηφόρο λιοντάρι, δηλαδή από τον δαίμονα της υπερηφάνειας. Όποιος δεν γνωρίζει την πνευματική του ασθένεια δεν έχει ταπείνωση, και όποιος δεν έχει ταπείνωση είναι ελλιπής στην πνευματική τελείωση».
Αυτός που δεν γνωρίζει την πνευματική του κατάσταση, κινούμενος από υπερηφάνεια, κατακρίνει τους άλλους, και με την πράξη του αυτή καταδικάζεται από τον δικαιοκρίτη Κύριο. Ενώ εκείνος που έχει επίγνωση της καταστάσεώς του ταπεινώνεται, και με λογισμό ακατάκριτο για τους αδελφούς το ζητά έλεος του Κυρίου. Γι’ αυτόν τον άνθρωπο που έφτασε στην αυτογνωσία, λέγει κάποιος Άγιος: «Όποιος αισθάνθηκε τις αμαρτίες του είναι ανώτερος από εκείνον που ανασταίνει νεκρούς με την προσευχή του … Όποιος αξιώθηκε να ιδεί τον εαυτό του είναι ανώτερος από εκείνον που αξιώθηκε να ιδεί Αγγέλους!».
Στο Γεροντικό αναφέρεται το εξής περιστατικό: Ένας αδελφός της Σκήτης κάποτε έσφαλε. Έγινε τότε σύναξη των αδελφών στην οποία κάλεσαν και τον αββά Μωυσή˙ εκείνος όμως δεν ήθελε να πάει. Του παρήγγειλε τότε ο πρεσβύτερος: “Έλα, διότι σε περιμένουν όλοι”. Σηκώθηκε τότε ο αββάς Μωυσής και πήγε κρατώντας στην πλάτη ένα καλάθι τρύπιο που το γέμισε άμμο. Οι Πατέρες που βγήκαν να τον προϋπαντήσουν του λένε: “Τι είναι αυτό Πάτερ;” “Oι αμαρτίες μου είναι”, τους απάντησε ο Γέροντας, “που γλιστράνε πίσω μου και δεν τις βλέπω. Και όμως, ήρθα σήμερα εδώ για να κρίνω ξένα αμαρτήματα!” Όταν τ’ άκουσαν αυτά οι Πατέρες, δεν είπαν τίποτε στο αδελφό που ήθελαν να δικάσουν, και τον συγχώρησαν.
* * *
Οι τρόποι με τους οποίους κατακρίνουμε τους αδελφούς μας είναι πολλοί. Μπορούμε να αντιληφθούμε τους περισσότερους απ’ αυτούς, αν προσέξουμε τον εαυτό μας. Εδώ θα αναφέρουμε δύο αρκετά δυσδιάκριτους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αμαρτήσουμε χωρίς καθόλου να το καταλάβουμε.
1. Μερικές φορές αναμιγνύει κανείς έντεχνα την κατάκριση με τους επαίνους. Λέγει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «Εκείνον που ως χθες εγκωμίαζες ως ενάρετο, μεν τον κακολογήσεις σήμερα ως κακό και φαύλο, επειδή μετέβαλες την αγάπη σου σε μίσος … Όταν συνομιλείς με άλλους πρόσεχε, μήπως εξ αιτίας της λύπης που διατηρείς ακόμη κρυμμένη, νοθεύσεις τον συνηθισμένο έπαινο του αδελφού, ανακατώνοντας ασυναίσθητα στους λόγους σου την κατηγορία».
2. Άλλος τρόπος κατακρίσεως είναι αυτός που γίνεται δήθεν από αγάπη για τον αδελφό που αμάρτησε, ή από διάθεση για την διόρθωση του αδελφού. Όμως κάτι που γίνεται με κακό τρόπο, δεν μπορεί να φέρει καλό αποτέλεσμα.
Γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Άκουσα μερικούς να καταλαλούν και τους επέπληξα. Και για να δικαιολογηθούν οι εργάτες αυτοί του κακού μου απάντησαν, ότι το έκαμαν από αγάπη και ενδιαφέρον προς αυτόν που κατέκριναν. Εγώ τότε τους είπα, να την αφήσουν αυτού του είδους την αγάπη, για να μη διαψευσθεί εκείνος (δηλαδή ο προφήτης Δαυίδ) που είπε: Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτού, τούτον εξεδίωκον. Εάν ισχυρίζεσαι ότι αγαπάς τον άλλον, ας προσεύχεσαι μυστικά γι’ αυτόν και ας μην τον κακολογείς. Διότι αυτός ο τρόπος της αγάπης είναι ευπρόσδεκτος από τον Κύριον».
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
- Γέροντα, όταν βλέπω κάποια αταξία στο διακόνημα, κατακρίνω μέσα μου.
- Εσύ, να κοιτάς την ευταξία τη δική σου και όχι τις αταξίες των άλλων. Να είσαι αυστηρή με τον εαυτό σου και όχι με τους άλλους. Τι δουλειά έκανες σήμερα;
- Ξεσκόνιζα.
- Ξεσκόνιζες τους άλλους ή τον εαυτό σου;
- Δυστυχώς τους άλλους.
- Κοίταξε, θα αρχίσεις να κάνεις δουλειά στον εαυτό σου, όταν πάψεις να ασχολείσαι με το τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου. Αν ασχολείσαι με τον εαυτό σου και πάψεις να ασχολείσαι με τους άλλους, θα βλέπεις μόνο α δικά σου σφάλματα και στους άλλους δε θα βρίσκεις κανένα σφάλμα. Τότε θα απελπισθείς με την καλή έννοια από τον εαυτό σου και θα κατακρίνεις μόνο τον εαυτό σου. Θα αισθάνεσαι την αμαρτωλότητά σου και θα αγωνίζεσαι να απαλλαγείς από τις αδυναμίες σου. Ύστερα, όταν θα βλέπεις στους άλλους κάποια αδυναμία, θα λες: «Μήπως εγώ ξεπέρασα τις αδυναμίες μου; Πώς λοιπόν έχω τέτοια απαίτηση από τους άλλους;». Γι’ αυτό να μελετάς και να παρακολουθείς συνέχεια τον εαυτό σου, για να αποφεύγεις την κρυφή υπερηφάνεια, και να έχεις αυτομεμψία με διάκριση, για να αποφεύγεις την εσωτερική κατάκριση · έτσι θα διορθωθείς.
- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: «Εάν αγαπάς την καθαρότητα, εισελθών έργασαι εν τη αμπέλω της καρδίας σου, εκρίζωσον εκ της ψυχής σου τα πάθη, έργασαι μη γνώναι κακίαν ανθρώπου». Τι εννοεί;
- Εννοεί να στραφείς στον εαυτό σου και να κάνεις δουλειά στον εαυτό σου. Οι Άγιοι πώς αγίασαν; Είχαν στραφεί στον εαυτό τους και έβλεπαν μόνο τα δικά τους πάθη. Με την αυτοκριτική και την αυτομεμψία που είχαν, έπεσαν τα λέπια από τα μάτια της ψυχής τους και έφτασαν να βλέπουν καθαρά και βαθιά. Έβλεπαν τον εαυτό τους κάτω από όλους τους ανθρώπους και όλους τους θεωρούσαν καλύτερους από τον εαυτό τους. Τα δικά τους σφάλματα τα έβλεπαν μεγάλα και τα σφάλματα των άλλων πολύ μικρά, γιατί έβλεπαν με τα μάτια της ψυχής τους και όχι με τα γήινα μάτια. Έτσι εξηγείται όταν έλεγαν: «Εγώ είμαι χειρότερος από όλους τους ανθρώπους». Τα μάτια της ψυχής τους είχαν καθαρίσει και είχαν γίνει διόπτρες, γι’ αυτό και έβλεπαν τα μικρά τους σφάλματα – τα ξυλαράκια – σαν δοκάρια. Εμείς όμως, ενώ τα σφάλματά μας είναι δοκάρια, δεν τα βλέπουμε ή τα βλέπουμε σαν ξυλαράκια. Κοιτάμε τους άλλους με το μικροσκόπιο και βλέπουμε τα δικά τους αμαρτήματα μεγάλα, ενώ τα δικά μας δεν τα βλέπουμε, γιατί δεν καθάρισαν τα μάτια της ψυχής μας.
Η βάση είναι να καθαρίσουν τα μάτια της ψυχής. Όταν ο Χριστός ρώτησε τον τυφλό: «πώς βλέπεις τώρα τους ανθρώπους;», εκείνος Του απάντησε: «σαν δέντρα», γιατί δεν είχε αποκατασταθεί όλο το φως του. Όταν αποκαταστάθηκε όλο το φως του, τότε έβλεπε καθαρά. Θέλω να πω ότι ο άνθρωπος, όταν φτάσει σε καλή πνευματική κατάσταση, όλα τα βλέπει καθαρά, όλα τα σφάλματα των άλλων τα δικαιολογεί, με την καλή έννοια, γιατί τα βλέπει με το θεϊκό μάτι και όχι με το ανθρώπινο.
(Από το βιβλίο «Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε΄: Πάθη και Αρετές» του Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» της Σουρωτής, 2006)
- Εσύ, να κοιτάς την ευταξία τη δική σου και όχι τις αταξίες των άλλων. Να είσαι αυστηρή με τον εαυτό σου και όχι με τους άλλους. Τι δουλειά έκανες σήμερα;
- Ξεσκόνιζα.
- Ξεσκόνιζες τους άλλους ή τον εαυτό σου;
- Δυστυχώς τους άλλους.
- Κοίταξε, θα αρχίσεις να κάνεις δουλειά στον εαυτό σου, όταν πάψεις να ασχολείσαι με το τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου. Αν ασχολείσαι με τον εαυτό σου και πάψεις να ασχολείσαι με τους άλλους, θα βλέπεις μόνο α δικά σου σφάλματα και στους άλλους δε θα βρίσκεις κανένα σφάλμα. Τότε θα απελπισθείς με την καλή έννοια από τον εαυτό σου και θα κατακρίνεις μόνο τον εαυτό σου. Θα αισθάνεσαι την αμαρτωλότητά σου και θα αγωνίζεσαι να απαλλαγείς από τις αδυναμίες σου. Ύστερα, όταν θα βλέπεις στους άλλους κάποια αδυναμία, θα λες: «Μήπως εγώ ξεπέρασα τις αδυναμίες μου; Πώς λοιπόν έχω τέτοια απαίτηση από τους άλλους;». Γι’ αυτό να μελετάς και να παρακολουθείς συνέχεια τον εαυτό σου, για να αποφεύγεις την κρυφή υπερηφάνεια, και να έχεις αυτομεμψία με διάκριση, για να αποφεύγεις την εσωτερική κατάκριση · έτσι θα διορθωθείς.
- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: «Εάν αγαπάς την καθαρότητα, εισελθών έργασαι εν τη αμπέλω της καρδίας σου, εκρίζωσον εκ της ψυχής σου τα πάθη, έργασαι μη γνώναι κακίαν ανθρώπου». Τι εννοεί;
- Εννοεί να στραφείς στον εαυτό σου και να κάνεις δουλειά στον εαυτό σου. Οι Άγιοι πώς αγίασαν; Είχαν στραφεί στον εαυτό τους και έβλεπαν μόνο τα δικά τους πάθη. Με την αυτοκριτική και την αυτομεμψία που είχαν, έπεσαν τα λέπια από τα μάτια της ψυχής τους και έφτασαν να βλέπουν καθαρά και βαθιά. Έβλεπαν τον εαυτό τους κάτω από όλους τους ανθρώπους και όλους τους θεωρούσαν καλύτερους από τον εαυτό τους. Τα δικά τους σφάλματα τα έβλεπαν μεγάλα και τα σφάλματα των άλλων πολύ μικρά, γιατί έβλεπαν με τα μάτια της ψυχής τους και όχι με τα γήινα μάτια. Έτσι εξηγείται όταν έλεγαν: «Εγώ είμαι χειρότερος από όλους τους ανθρώπους». Τα μάτια της ψυχής τους είχαν καθαρίσει και είχαν γίνει διόπτρες, γι’ αυτό και έβλεπαν τα μικρά τους σφάλματα – τα ξυλαράκια – σαν δοκάρια. Εμείς όμως, ενώ τα σφάλματά μας είναι δοκάρια, δεν τα βλέπουμε ή τα βλέπουμε σαν ξυλαράκια. Κοιτάμε τους άλλους με το μικροσκόπιο και βλέπουμε τα δικά τους αμαρτήματα μεγάλα, ενώ τα δικά μας δεν τα βλέπουμε, γιατί δεν καθάρισαν τα μάτια της ψυχής μας.
Η βάση είναι να καθαρίσουν τα μάτια της ψυχής. Όταν ο Χριστός ρώτησε τον τυφλό: «πώς βλέπεις τώρα τους ανθρώπους;», εκείνος Του απάντησε: «σαν δέντρα», γιατί δεν είχε αποκατασταθεί όλο το φως του. Όταν αποκαταστάθηκε όλο το φως του, τότε έβλεπε καθαρά. Θέλω να πω ότι ο άνθρωπος, όταν φτάσει σε καλή πνευματική κατάσταση, όλα τα βλέπει καθαρά, όλα τα σφάλματα των άλλων τα δικαιολογεί, με την καλή έννοια, γιατί τα βλέπει με το θεϊκό μάτι και όχι με το ανθρώπινο.
(Από το βιβλίο «Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε΄: Πάθη και Αρετές» του Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» της Σουρωτής, 2006)
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
ΠΡΩΙΝΟ ΡΟΦΗΜΑ
Πρωί στο κελί του Τιμίου Σταυρού του γέροντα Παΐσιου, κοντά στη Μονή Σταυρονικήτα. Τρίτη μέρα της Σαρακοστής. Είμαστε έξω στο σκεπαστό κι ο γέροντας βράζει γάλα στο καμινέτο, πάνω σ’ ένα κούτσουρο.
Παραδίπλα είναι, πλαγιασμένα στα χόρτα, τα δύο παιδιά του Γιάννη, που ανεβήκαμε μαζί στο Αγιονόρος - ο Γιάννης κάθεται μόνος του, απέναντι στο βράχο.
Πιο εδώ είναι δυο επισκέπτες, κι αυτοί από τη Θεσσαλονίκη. Στέκονται όρθιοι, ακουμπώντας στην καστανιά. Πενηντάρηδες κι οι δυο, χλωμοί, στρυφνοί. Φαίνονται να είναι από κάποια παρεκκλησιαστική οργάνωση, γιατί κοιτάζουνε αυστηρά, κάπως επιτιμητικά τον γέροντα και σχολιάζουνε μεταξύ τους χαμηλόφωνα.
Τα παιδιά παίζουνε, κάνουνε φασαρία –οπότε γυρίζει ο Παΐσιος και τα λέει ήρεμα:
«Μην κάνετε θόρυβο, γιατί εδώ δίπλα, κάτω απ’ το χώμα, είναι κρυμμένοι Αμερικανοί και θα ξυπνήσουν και θα ‘ρθουν να μας χαλάσουν την ησυχία μας».
Τα παιδιά σταματούνε, σωπαίνουνε παραξενεμένα.
Ο Γιάννης, απέναντι, γέρνει πλάγια στο βράχο, πάνω στο σάκο του. Ανάβει τσιγάρο.
Οι δυο επισκέπτες, που φαίνονται σκληροί ευσεβιστές, συνεχίζουν να βλέπουν με αποδοκιμασία τον γέροντα που προσέχει να μη φουσκώσει και χυθεί το γάλα. Ώσπου ο ένας δεν αντέχει και λέει στον καλόγερο:
«Γέροντα Παΐσιε, είμαστε στις πρώτες μέρες της Σαρακοστής, έχουμε αυστηρή νηστεία, κι εσύ βράζεις να πιεις γάλα;»
Ο γέροντας σωπαίνει. Δεν απαντάει. Πιάνει και κατεβάζει το κατσαρόλι, γιατί το γάλα έβρασε. Μετά πάει στο κελί, φέρνει έξι μικρά, παλιά, πορσελάνινα φλιτζανάκια, τα βάζει μερακλίδικα στη σειρά κι αδειάζει με προσοχή το γάλα μέσα σ’ αυτά. Περιμένει λίγο να κρυώσει, ενώ όλοι τον κοιτάζουνε με απορία, σιωπηλοί.
Οι δυο ευσεβιστές τα βλέπουνε όλα αυτά με αποστροφή, γιατί σκέφτονται ότι αφού είμαστε όλοι εδώ οι επισκέπτες, έξι και τα φλιτζανάκια, άρα και σ’ αυτούς θα τολμήσει ο καλόγερος να προσφέρει γάλα, τέτοιες μέρες σκληρής νηστείας.
Ο γέροντας Παΐσιος παίρνει τα γεμάτα φλιτζανάκια ένα-ένα, τα βάζει σ’ ένα ξύλινο δίσκο, τα κουβαλάει και τ’ αφήνει σε απόσταση εφτά μέτρων, στο χώμα, στην άκρη ενός θάμνου.
Τ’ ακουμπάει όλα εκεί, στη σειρά, έπειτα έρχεται, κάθεται δίπλα μας και αρχίζει να κάνει με το στόμα του κάτι σιγανά, παράξενα σφυρίγματα, κοιτάζοντας προς τους θάμνους.
Δεν περνούνε λίγα λεπτά, και πιο εκεί, μέσα από τα τσαλιά, βγαίνει πολύ προσεκτικά μια οχιά και ύστερα πέντε μικρά φιδάκια –τα παιδιά της.
Κρατάω την αναπνοή μου.
Τα φίδια έρχονται, πλησιάζουν όλα, ένα-ένα, σέρνοντας, περνούνε δίπλα μας, πάνε σιγά-σιγά στα φλιτζανάκια, κι αρχίζουν ήρεμα να πίνουν, να ρουφούνε το πρωινό γάλα τους…
Πηγή: ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ, Επί ψύλλου κρεμάμενος (Κέδρος 2003)
Πρωί στο κελί του Τιμίου Σταυρού του γέροντα Παΐσιου, κοντά στη Μονή Σταυρονικήτα. Τρίτη μέρα της Σαρακοστής. Είμαστε έξω στο σκεπαστό κι ο γέροντας βράζει γάλα στο καμινέτο, πάνω σ’ ένα κούτσουρο.
Παραδίπλα είναι, πλαγιασμένα στα χόρτα, τα δύο παιδιά του Γιάννη, που ανεβήκαμε μαζί στο Αγιονόρος - ο Γιάννης κάθεται μόνος του, απέναντι στο βράχο.
Πιο εδώ είναι δυο επισκέπτες, κι αυτοί από τη Θεσσαλονίκη. Στέκονται όρθιοι, ακουμπώντας στην καστανιά. Πενηντάρηδες κι οι δυο, χλωμοί, στρυφνοί. Φαίνονται να είναι από κάποια παρεκκλησιαστική οργάνωση, γιατί κοιτάζουνε αυστηρά, κάπως επιτιμητικά τον γέροντα και σχολιάζουνε μεταξύ τους χαμηλόφωνα.
Τα παιδιά παίζουνε, κάνουνε φασαρία –οπότε γυρίζει ο Παΐσιος και τα λέει ήρεμα:
«Μην κάνετε θόρυβο, γιατί εδώ δίπλα, κάτω απ’ το χώμα, είναι κρυμμένοι Αμερικανοί και θα ξυπνήσουν και θα ‘ρθουν να μας χαλάσουν την ησυχία μας».
Τα παιδιά σταματούνε, σωπαίνουνε παραξενεμένα.
Ο Γιάννης, απέναντι, γέρνει πλάγια στο βράχο, πάνω στο σάκο του. Ανάβει τσιγάρο.
Οι δυο επισκέπτες, που φαίνονται σκληροί ευσεβιστές, συνεχίζουν να βλέπουν με αποδοκιμασία τον γέροντα που προσέχει να μη φουσκώσει και χυθεί το γάλα. Ώσπου ο ένας δεν αντέχει και λέει στον καλόγερο:
«Γέροντα Παΐσιε, είμαστε στις πρώτες μέρες της Σαρακοστής, έχουμε αυστηρή νηστεία, κι εσύ βράζεις να πιεις γάλα;»
Ο γέροντας σωπαίνει. Δεν απαντάει. Πιάνει και κατεβάζει το κατσαρόλι, γιατί το γάλα έβρασε. Μετά πάει στο κελί, φέρνει έξι μικρά, παλιά, πορσελάνινα φλιτζανάκια, τα βάζει μερακλίδικα στη σειρά κι αδειάζει με προσοχή το γάλα μέσα σ’ αυτά. Περιμένει λίγο να κρυώσει, ενώ όλοι τον κοιτάζουνε με απορία, σιωπηλοί.
Οι δυο ευσεβιστές τα βλέπουνε όλα αυτά με αποστροφή, γιατί σκέφτονται ότι αφού είμαστε όλοι εδώ οι επισκέπτες, έξι και τα φλιτζανάκια, άρα και σ’ αυτούς θα τολμήσει ο καλόγερος να προσφέρει γάλα, τέτοιες μέρες σκληρής νηστείας.
Ο γέροντας Παΐσιος παίρνει τα γεμάτα φλιτζανάκια ένα-ένα, τα βάζει σ’ ένα ξύλινο δίσκο, τα κουβαλάει και τ’ αφήνει σε απόσταση εφτά μέτρων, στο χώμα, στην άκρη ενός θάμνου.
Τ’ ακουμπάει όλα εκεί, στη σειρά, έπειτα έρχεται, κάθεται δίπλα μας και αρχίζει να κάνει με το στόμα του κάτι σιγανά, παράξενα σφυρίγματα, κοιτάζοντας προς τους θάμνους.
Δεν περνούνε λίγα λεπτά, και πιο εκεί, μέσα από τα τσαλιά, βγαίνει πολύ προσεκτικά μια οχιά και ύστερα πέντε μικρά φιδάκια –τα παιδιά της.
Κρατάω την αναπνοή μου.
Τα φίδια έρχονται, πλησιάζουν όλα, ένα-ένα, σέρνοντας, περνούνε δίπλα μας, πάνε σιγά-σιγά στα φλιτζανάκια, κι αρχίζουν ήρεμα να πίνουν, να ρουφούνε το πρωινό γάλα τους…
Πηγή: ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ, Επί ψύλλου κρεμάμενος (Κέδρος 2003)
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
Μέρες Σαρακοστής: νηστεύουμε πραγματικά; Ή μονίμως (ακόμα κι αυτές τις μέρες) σχολιάζουμε, κουτσομπολεύουμε, κοιτάμε τα "λάθη", ασχολούμαστε με όλους τους υπόλοιπους εκτός από εμάς;
"Αυτός που δεν γνωρίζει την πνευματική του κατάσταση, κινούμενος από υπερηφάνεια, κατακρίνει τους άλλους, και με την πράξη του αυτή καταδικάζεται από τον δικαιοκρίτη Κύριο."
"Οι αμαρτίες, διδάσκει ο ίδιος Πατήρ της Εκκλησίας μας, έχουν κάποια δικαιολογία έστω και παράλογη. Όμως ο κατήγορος δεν έχει να προβάλλει καμιά δικαιολογία! "
"Φάγε κρέας και πιες κρασί και μη κατατρώγης με την καταλαλιά τις σάρκες του άδελφού σου."
"οι δε άνθρωποι, αφήνοντας κατά μέρος τις δικές τους αμαρτίες, αφαιρούν το δικαίωμα του Υιού να κρίνη και, σαν άναμάρτητοι, κρίνουν οι ίδιοι και καταδικάζουν ο ένας τον άλλον; Ο Ουρανός έξίσταται γι' αυτό κι' η γη φρίττει, ενώ αυτοί, σαν αναίσθητοι, δε νοιώθουν καμμιά ντροπή."
"Μερικές φορές αναμιγνύει κανείς έντεχνα την κατάκριση με τους επαίνους."
"Άλλος τρόπος κατακρίσεως είναι αυτός που γίνεται δήθεν από αγάπη για τον αδελφό που αμάρτησε, ή από διάθεση για την διόρθωση του αδελφού. Όμως κάτι που γίνεται με κακό τρόπο, δεν μπορεί να φέρει καλό αποτέλεσμα."
Απλά τροφή για σκέψη...
"Αυτός που δεν γνωρίζει την πνευματική του κατάσταση, κινούμενος από υπερηφάνεια, κατακρίνει τους άλλους, και με την πράξη του αυτή καταδικάζεται από τον δικαιοκρίτη Κύριο."
"Οι αμαρτίες, διδάσκει ο ίδιος Πατήρ της Εκκλησίας μας, έχουν κάποια δικαιολογία έστω και παράλογη. Όμως ο κατήγορος δεν έχει να προβάλλει καμιά δικαιολογία! "
"Φάγε κρέας και πιες κρασί και μη κατατρώγης με την καταλαλιά τις σάρκες του άδελφού σου."
"οι δε άνθρωποι, αφήνοντας κατά μέρος τις δικές τους αμαρτίες, αφαιρούν το δικαίωμα του Υιού να κρίνη και, σαν άναμάρτητοι, κρίνουν οι ίδιοι και καταδικάζουν ο ένας τον άλλον; Ο Ουρανός έξίσταται γι' αυτό κι' η γη φρίττει, ενώ αυτοί, σαν αναίσθητοι, δε νοιώθουν καμμιά ντροπή."
"Μερικές φορές αναμιγνύει κανείς έντεχνα την κατάκριση με τους επαίνους."
"Άλλος τρόπος κατακρίσεως είναι αυτός που γίνεται δήθεν από αγάπη για τον αδελφό που αμάρτησε, ή από διάθεση για την διόρθωση του αδελφού. Όμως κάτι που γίνεται με κακό τρόπο, δεν μπορεί να φέρει καλό αποτέλεσμα."
Απλά τροφή για σκέψη...
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
Οἱ χριστιανοί ὀφείλουν νά μήν κατακρίνουν.
Μήν κατακρίνετε τούς ἄλλους, γιά νά μήν κατακριθεῖτε κι ἐσεῖς ἀπό τό Θεό. Μέ τό κριτήριο πού κρίνετε θά κριθεῖτε, καί μέ τό μέτρο πού μετρᾶτε θά μετρηθεῖτε. Γιατί βλέπεις τό σκουπιδάκι πού εἶναι στό μάτι τοῦ ἀδελφοῦ σου καί δέ νιώθεις ὁλόκληρο δοκάρι πού εἶναι στό δικό σου μάτι; (Ματθ. 7, 1-3).
Ἔνοχος καί ἀνυπολόγητος εἶσαι, ἄνθρωπέ μου, ἐσύ πού γίνεσαι κριτής τῶν ἄλλων. Γιατί, κρίνοντας τόν ἄλλο, καταδικάζεις τόν ἴδιο τόν ἑαυτό σου, ἀφοῦ κι ἐσύ κάνεις τά ἴδια κακά πού κάνει ἐκεῖνος (Ρωμ. 2, 1).
Μήν κάνετε, ἀδελφοί, καμιά κρίση πρίν ἀπό τόν καιρό τῆς δευτέρας παρουσίας τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος θά ρίξει τότε φῶς σέ ὅσα ἔργα εἶναι τώρα κρυμμένα στό σκοτάδι, καί θά φανερώσει τούς κρυφούς λογισμούς τῶν καρδιῶν τῶν ἀνθρώπων (Α’ Κορ. 4, 5).
Μήν κακολογεῖτε καί κατηγορεῖτε ὁ ἕνας τόν ἄλλον, ἀδελφοί. Ὅποιος κατηγορεῖ ἤ κατακρίνει τόν ἀδελφό του, κατηγορεῖ καί κατακρίνει τόν ἴδιο τό νόμο τοῦ Θεοῦ. Κι ὅταν κρίνεις τό νόμο τοῦ Θεοῦ, δέν εἶσαι τηρητής καί ὑποκείμενος στό νόμο, ἀλλά κριτής καί ἀνώτερός του. Ἕνας εἶναι ὁ νομοθέτης καί ὁ κριτής, ὁ Χριστός, πού ἔχει τή δύναμη νά σώσει τόν ἄνθρωπο ἤ νά τόν κολάσει. Ἐνῶ ἐσύ ποιός εἶσαι πού κρίνεις τόν ἄλλο; (Ἰακ. 4, 11-12).
Πηγή
Μήν κατακρίνετε τούς ἄλλους, γιά νά μήν κατακριθεῖτε κι ἐσεῖς ἀπό τό Θεό. Μέ τό κριτήριο πού κρίνετε θά κριθεῖτε, καί μέ τό μέτρο πού μετρᾶτε θά μετρηθεῖτε. Γιατί βλέπεις τό σκουπιδάκι πού εἶναι στό μάτι τοῦ ἀδελφοῦ σου καί δέ νιώθεις ὁλόκληρο δοκάρι πού εἶναι στό δικό σου μάτι; (Ματθ. 7, 1-3).
Ἔνοχος καί ἀνυπολόγητος εἶσαι, ἄνθρωπέ μου, ἐσύ πού γίνεσαι κριτής τῶν ἄλλων. Γιατί, κρίνοντας τόν ἄλλο, καταδικάζεις τόν ἴδιο τόν ἑαυτό σου, ἀφοῦ κι ἐσύ κάνεις τά ἴδια κακά πού κάνει ἐκεῖνος (Ρωμ. 2, 1).
Μήν κάνετε, ἀδελφοί, καμιά κρίση πρίν ἀπό τόν καιρό τῆς δευτέρας παρουσίας τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος θά ρίξει τότε φῶς σέ ὅσα ἔργα εἶναι τώρα κρυμμένα στό σκοτάδι, καί θά φανερώσει τούς κρυφούς λογισμούς τῶν καρδιῶν τῶν ἀνθρώπων (Α’ Κορ. 4, 5).
Μήν κακολογεῖτε καί κατηγορεῖτε ὁ ἕνας τόν ἄλλον, ἀδελφοί. Ὅποιος κατηγορεῖ ἤ κατακρίνει τόν ἀδελφό του, κατηγορεῖ καί κατακρίνει τόν ἴδιο τό νόμο τοῦ Θεοῦ. Κι ὅταν κρίνεις τό νόμο τοῦ Θεοῦ, δέν εἶσαι τηρητής καί ὑποκείμενος στό νόμο, ἀλλά κριτής καί ἀνώτερός του. Ἕνας εἶναι ὁ νομοθέτης καί ὁ κριτής, ὁ Χριστός, πού ἔχει τή δύναμη νά σώσει τόν ἄνθρωπο ἤ νά τόν κολάσει. Ἐνῶ ἐσύ ποιός εἶσαι πού κρίνεις τόν ἄλλο; (Ἰακ. 4, 11-12).
Πηγή
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
Κατάκριση (Βικιφθέγματα)
"Μήν κρίνετε, ίνα μή κριθήτε". - Ιησούς Χριστός
"Το να θυμίζεις σε έναν άνθρωπο τα καλά που του έχεις κάνει είναι σα να τον κατακρίνεις". - Δημοσθένης
"Μήν κρίνετε, ίνα μή κριθήτε". - Ιησούς Χριστός
"Το να θυμίζεις σε έναν άνθρωπο τα καλά που του έχεις κάνει είναι σα να τον κατακρίνεις". - Δημοσθένης
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
ΚΡΙΣΗ - ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΜΑΣ
Είπε ο αββάς Ώρ: « Σε κάθε πειρασμό μην κατηγορείς άνθρωπο αλλά μόνο τον εαυτό σου, λέγοντας ότι για τις αμαρτίες μου, μου συμβαίνουν αυτά».
Ο πνευματικά υγιής άνθρωπος πάντα και για όλα κατηγορεί τον εαυτό του και κανέναν άλλο. Δεν έχει μάτια για να δει το λάθος του άλλου. Δεν έχει εμπιστοσύνη στις αισθήσεις του ούτε και στην κρίση του. Γνωρίζει ότι πολύ συχνά εξαπατάται αν δεν προσέξει, ακόμη και από την όραση του. Αλλά και αν ακόμη δει το σφάλμα ενός αδελφού του πάλι αμφιβάλλει ή και τον δικαιολογεί και τον λυπάται σαν θύμα του διαβόλου. Δεν τον κατακρίνει, ούτε τον θεωρεί τον ίδιο αίτιο του σφάλματος, αλλά τον πονηρό, λέγοντας «Κοίταξε τον καημένο πως τον παρέσυρε ο πονηρός».
Ο πνευματικός άνθρωπος δεν δέχεται πονηρούς λογισμούς εναντίον των άλλων. Δεν είναι καχύποπτος. Έχει μέσα του όπως έλεγε ο π. Παϊσιος «ένα εργοστάσιο καλών λογισμών». Ότι υλικό έρχεται μέσα του μέσω των αισθήσεων, αυτό το εργοστάσιο το μετατρέπει το όποιο υλικό σε καλό, σε χρυσάφι, σε «άγια δισκοπότηρα»και όχι σε «σφαίρες» που θα χτυπήσουν τους άλλους. Η κατάσταση της ψυχικής υγείας φανερώνεται από την ποιότητα των λογισμών. Αν οι λογισμοί είναι αγαθοί, υπάρχει πνευματική υγεία. Το να εξετάζουμε τους λογισμούς μας, μας βοηθά στο «να βάλουμε διάγνωση», να διαγνώσουμε της ψυχικές μας αδυναμίες και αρρώστιες, τα πάθη μας.
Ο πνευματικά υγιής άνθρωπος έχει καλούς λογισμούς για όλους τους ανθρώπους. Τους βλέπει όλους καλούς, «καλούς λίαν», αγίους. Τους αντιμετωπίζει σαν εικόνες του Θεού όπως και πράγματι είναι. Βλέπει μέσα τους τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Τους αγαπά σαν παιδιά του Θεού Πατέρα, του κοινού Πατέρα όλων μας. Τους αγαπά σαν αδελφούς του πνευματικούς «εν Χριστώ», όπως και πράγματι είναι.
Ιδιαίτερα μέσα στο χώρο της Εκκλησίας είναι αδιανόητο να μην έχουμε μια τέτοια στάση απέναντι στα άλλα μέλη της Εκκλησίας. Ο καθένας μας έχει μέσα στην καρδιά του όλους τους άλλους. Νιώθει ένα με όλους. Νιώθει ότι ο άλλος δεν είναι κάτι διαφορετικό αλλά ο ίδιος ο εαυτός του και τον αγαπάει σαν τον εαυτό του και ακόμη περισσότερο, διότι βλέπει μέσα του τον Χριστό τον οποίο αγαπάει πάνω από τον εαυτό του. Νιώθει ότι η αγάπη προς τον άλλο είναι η ίδια η αγάπη στον Κύριο. Έτσι νιώθει ενωμένος με όλους και ένα σώμα με αυτούς. Η χαρά τους χαρά του, η θλίψη τους θλίψη του, η πτώση τους πτώση του, το πανηγύρι τους και δικό του πανηγύρι. Μέσα στην καρδιά του κάθε πιστού βρίσκεται όλη η εκκλησία. Ο άλλος δεν είναι «η κόλαση του» (Ζ. Π. Σαρτρ) αλλά ο αδελφός του. Ο άλλος είναι ο Άλλος με κεφαλαίο, ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός.
Δεν χωράει κρίση αρνητική, κατάκριση , υποτίμηση, κατέβασμα του άλλου στην ψυχή του υγιούς πνευματικά ανθρώπου. «Ο Θεός δεν κρίνει κανένα. Όλη την κρίση την έδωσε στον Υιό», λέγει ο Άγ. Μάξιμος ο Ομολογητής, «Και εμείς αρπάζουμε λόγω της πνευματικής μας αρρώστιας την κρίση από τον Υιό και μπαίνουμε πάνω και από τον Πατέρα-Θεό κρίνοντας και κατακρίνοντας τον αδελφό μας».
«Που προστάζεις αββά να βάλω αυτόν τον αδελφό που αμάρτησε;» ρώτησε ένας άγγελος έναν γέροντα που είχε προηγουμένως κατακρίνει τον αδελφό του. «Στην κόλαση ή στον Παράδεισο;». Εκείνος συναισθάνθηκε το λάθος του και μετανόησε. Είναι πράγματι πολύ μεγάλη αμαρτία και μάλιστα όταν γίνεται εναντίον ιερέων. Η λεγομένη ιεροκατηγορία και ιεροκατάκριση, που ο κόσμος, οι εφημερίδες, τα ΜΜΕ την έχουν πολύ εύκολη δυστυχώς.
«Αφήνουμε το νεκρό που έχουμε στο σπίτι μας και πάμε να κλάψουμε το νεκρό που έχει ο γείτονας» όπως λέει το Γεροντικό. Οι άγιοι Πατέρες μας λένε ότι «ακόμη κι αν μαζεύονταν όλοι οι άνθρωποι και έκλαιγαν χύνοντας ποταμούς δάκρυα για όλη τους τη ζωή, για την εξάλειψη των ιδίων προσωπικών αμαρτιών και πάλι δεν θα ήταν αυτό αρκετό για την εξάλειψη των αμαρτιών μας». Έχουμε επομένως πάρα πολύ σοβαρή εργασία να κάνουμε με τον εαυτό μας και δεν μας φθάνει ο χρόνος (θα λέγαμε) της επίγειας ζωής μας για να την ολοκληρώσουμε. Έχουμε να μετανοήσουμε ειλικρινά για τα δικά μας λάθη. Δεν υπάρχει αληθινά χρόνος για να ασχοληθούμε με τα λάθη των άλλων. Άλλωστε δεν υπάρχει και λόγος. Δεν μας διόρισε κανείς κριτή της συμπεριφοράς τους. Ούτε ο Θεός θα μας ζητήσει λόγο για τα ξένα σφάλματα, αλλά για τα δικά μας. Δύο μόνο περιπτώσεις υπάρχουν όπου δικαιολογείται μια τέτοια περίπτωση ενασχόλησης με τα λάθη των άλλων: α) όταν συζητούμε το λάθος με κάποιον τρίτο με σκοπό τη βοήθεια του αμαρτήσαντος αδελφού και β) όταν θέλουμε να προφυλάξουμε κάποιον τρίτο από έναν παραστρατημένο αδελφό μας έτσι ώστε το κακό να αναχαιτιστεί και να μην εξαπλωθεί. Τότε επειδή δεν υπάρχει εμπάθεια αλλά το κίνητρο είναι η αγάπη, δεν υπάρχει και κατάκριση αλλά αντίθετα επιβάλλεται να γίνει έτσι.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΜΑΣ
Είπε ο αββάς Ώρ: « Σε κάθε πειρασμό μην κατηγορείς άνθρωπο αλλά μόνο τον εαυτό σου, λέγοντας ότι για τις αμαρτίες μου, μου συμβαίνουν αυτά».
Ο πνευματικά υγιής άνθρωπος πάντα και για όλα κατηγορεί τον εαυτό του και κανέναν άλλο. Δεν έχει μάτια για να δει το λάθος του άλλου. Δεν έχει εμπιστοσύνη στις αισθήσεις του ούτε και στην κρίση του. Γνωρίζει ότι πολύ συχνά εξαπατάται αν δεν προσέξει, ακόμη και από την όραση του. Αλλά και αν ακόμη δει το σφάλμα ενός αδελφού του πάλι αμφιβάλλει ή και τον δικαιολογεί και τον λυπάται σαν θύμα του διαβόλου. Δεν τον κατακρίνει, ούτε τον θεωρεί τον ίδιο αίτιο του σφάλματος, αλλά τον πονηρό, λέγοντας «Κοίταξε τον καημένο πως τον παρέσυρε ο πονηρός».
Ο πνευματικός άνθρωπος δεν δέχεται πονηρούς λογισμούς εναντίον των άλλων. Δεν είναι καχύποπτος. Έχει μέσα του όπως έλεγε ο π. Παϊσιος «ένα εργοστάσιο καλών λογισμών». Ότι υλικό έρχεται μέσα του μέσω των αισθήσεων, αυτό το εργοστάσιο το μετατρέπει το όποιο υλικό σε καλό, σε χρυσάφι, σε «άγια δισκοπότηρα»και όχι σε «σφαίρες» που θα χτυπήσουν τους άλλους. Η κατάσταση της ψυχικής υγείας φανερώνεται από την ποιότητα των λογισμών. Αν οι λογισμοί είναι αγαθοί, υπάρχει πνευματική υγεία. Το να εξετάζουμε τους λογισμούς μας, μας βοηθά στο «να βάλουμε διάγνωση», να διαγνώσουμε της ψυχικές μας αδυναμίες και αρρώστιες, τα πάθη μας.
Ο πνευματικά υγιής άνθρωπος έχει καλούς λογισμούς για όλους τους ανθρώπους. Τους βλέπει όλους καλούς, «καλούς λίαν», αγίους. Τους αντιμετωπίζει σαν εικόνες του Θεού όπως και πράγματι είναι. Βλέπει μέσα τους τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Τους αγαπά σαν παιδιά του Θεού Πατέρα, του κοινού Πατέρα όλων μας. Τους αγαπά σαν αδελφούς του πνευματικούς «εν Χριστώ», όπως και πράγματι είναι.
Ιδιαίτερα μέσα στο χώρο της Εκκλησίας είναι αδιανόητο να μην έχουμε μια τέτοια στάση απέναντι στα άλλα μέλη της Εκκλησίας. Ο καθένας μας έχει μέσα στην καρδιά του όλους τους άλλους. Νιώθει ένα με όλους. Νιώθει ότι ο άλλος δεν είναι κάτι διαφορετικό αλλά ο ίδιος ο εαυτός του και τον αγαπάει σαν τον εαυτό του και ακόμη περισσότερο, διότι βλέπει μέσα του τον Χριστό τον οποίο αγαπάει πάνω από τον εαυτό του. Νιώθει ότι η αγάπη προς τον άλλο είναι η ίδια η αγάπη στον Κύριο. Έτσι νιώθει ενωμένος με όλους και ένα σώμα με αυτούς. Η χαρά τους χαρά του, η θλίψη τους θλίψη του, η πτώση τους πτώση του, το πανηγύρι τους και δικό του πανηγύρι. Μέσα στην καρδιά του κάθε πιστού βρίσκεται όλη η εκκλησία. Ο άλλος δεν είναι «η κόλαση του» (Ζ. Π. Σαρτρ) αλλά ο αδελφός του. Ο άλλος είναι ο Άλλος με κεφαλαίο, ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός.
Δεν χωράει κρίση αρνητική, κατάκριση , υποτίμηση, κατέβασμα του άλλου στην ψυχή του υγιούς πνευματικά ανθρώπου. «Ο Θεός δεν κρίνει κανένα. Όλη την κρίση την έδωσε στον Υιό», λέγει ο Άγ. Μάξιμος ο Ομολογητής, «Και εμείς αρπάζουμε λόγω της πνευματικής μας αρρώστιας την κρίση από τον Υιό και μπαίνουμε πάνω και από τον Πατέρα-Θεό κρίνοντας και κατακρίνοντας τον αδελφό μας».
«Που προστάζεις αββά να βάλω αυτόν τον αδελφό που αμάρτησε;» ρώτησε ένας άγγελος έναν γέροντα που είχε προηγουμένως κατακρίνει τον αδελφό του. «Στην κόλαση ή στον Παράδεισο;». Εκείνος συναισθάνθηκε το λάθος του και μετανόησε. Είναι πράγματι πολύ μεγάλη αμαρτία και μάλιστα όταν γίνεται εναντίον ιερέων. Η λεγομένη ιεροκατηγορία και ιεροκατάκριση, που ο κόσμος, οι εφημερίδες, τα ΜΜΕ την έχουν πολύ εύκολη δυστυχώς.
«Αφήνουμε το νεκρό που έχουμε στο σπίτι μας και πάμε να κλάψουμε το νεκρό που έχει ο γείτονας» όπως λέει το Γεροντικό. Οι άγιοι Πατέρες μας λένε ότι «ακόμη κι αν μαζεύονταν όλοι οι άνθρωποι και έκλαιγαν χύνοντας ποταμούς δάκρυα για όλη τους τη ζωή, για την εξάλειψη των ιδίων προσωπικών αμαρτιών και πάλι δεν θα ήταν αυτό αρκετό για την εξάλειψη των αμαρτιών μας». Έχουμε επομένως πάρα πολύ σοβαρή εργασία να κάνουμε με τον εαυτό μας και δεν μας φθάνει ο χρόνος (θα λέγαμε) της επίγειας ζωής μας για να την ολοκληρώσουμε. Έχουμε να μετανοήσουμε ειλικρινά για τα δικά μας λάθη. Δεν υπάρχει αληθινά χρόνος για να ασχοληθούμε με τα λάθη των άλλων. Άλλωστε δεν υπάρχει και λόγος. Δεν μας διόρισε κανείς κριτή της συμπεριφοράς τους. Ούτε ο Θεός θα μας ζητήσει λόγο για τα ξένα σφάλματα, αλλά για τα δικά μας. Δύο μόνο περιπτώσεις υπάρχουν όπου δικαιολογείται μια τέτοια περίπτωση ενασχόλησης με τα λάθη των άλλων: α) όταν συζητούμε το λάθος με κάποιον τρίτο με σκοπό τη βοήθεια του αμαρτήσαντος αδελφού και β) όταν θέλουμε να προφυλάξουμε κάποιον τρίτο από έναν παραστρατημένο αδελφό μας έτσι ώστε το κακό να αναχαιτιστεί και να μην εξαπλωθεί. Τότε επειδή δεν υπάρχει εμπάθεια αλλά το κίνητρο είναι η αγάπη, δεν υπάρχει και κατάκριση αλλά αντίθετα επιβάλλεται να γίνει έτσι.
Το χαμόγελο είναι το φως του προσώπου μας που δείχνει πώς η καρδιά μας είναι μέσα.
-
ntinoula
- Κορυφαίος Αποστολέας
- Δημοσιεύσεις: 1428
- Εγγραφή: Πέμ Μαρ 09, 2006 6:00 am
- Τοποθεσία: Θεσσαλῶν Νίκη
Η αληθινή αγάπη «πάντα στέγει», σκεπάζει τα πάντα, δεν φανερώνει τα σφάλματα του αδελφού, δεν τον διαπομπεύει. «Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει». Ακόμη και αν ο αδελφός ολοφάνερα αμαρτάνει εμείς οφείλουμε να τον αγαπούμε όπως και πριν την πτώση του τον αγαπούσαμε, κι ακόμη περισσότερο. Διότι τώρα είναι πληγωμένος από τον κοινό εχθρό, δέχθηκε την προσβολή του πονηρού πνεύματος, είναι πονεμένος, τσακισμένος. Αυτό που έπαθε σήμερα αυτός μπορεί να το πάθουμε αύριο εμείς. «Σήμερα αυτός, αύριο εγώ» έλεγε ένας μοναχός όταν έβλεπε το σφάλμα κάποιου άλλου. Η επιείκια, η άμετρη ανοχή, η συγχωρητικότητα η χωρίς όρια («εβδομηντακοντάκις επτά» είπε ο Κύριος, δηλαδή άπειρες φορές) πρέπει να είναι από τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα μας. «Το επιεικές υμών γνωσθήτω πασιν ανθρώποις» λέγει ο απ. Παύλος και ο Κύριός μας είπε «Μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε». Δε θέλει ο Κύριος την κατάκριση, δε θέλει την εμπαθή κρίση, Δε θέλει και την σύγκριση. Όπως μας είπε είπε «μη φονεύσεις» μας λέει και «μην κρίνεις». Η κρίση όλη ανήκει στον Υιό. «Την κρίσιν πάσαν δέδωκε τω Υιώ ο Πατήρ». Είναι αρπαγή εξουσίας όταν εμείς κρίνουμε και κατακρίνουμε τους ανθρώπους πράγμα που δεν το κάνει ούτε ο Θεός –Πατήρ.
Η ακατακρισία, το να μην κατακρίνουμε κανέναν, και μόνο του είναι αρκετό για να μας σώσει. Θα γνωρίζετε βέβαια από το γεροντικό για εκείνον τον κάπως αμελή μοναχό ο οποίος στα τελευταία του είχε ιλαρή όψη και όταν ρωτήθηκε πως δεν αγωνιά για το αποτέλεσμα της Κρίσης για την απόφαση του Κριτού απήντησε: «Βέβαια και εσείς γνωρίζετε ότι ήμουν αμελής ως προς τα μοναχικά μου καθήκοντα, τις προσευχές κλπ. Όμως ελπίζω ότι θα βρώ έλεος στο Θεό διότι σ’ όλη μου τη ζωή δεν κατέκρινα κανέναν ό,τι κι αν έκανε. Έτσι πιστεύω ότι ο Θεός θα με σώσει χωρίς να με εξετάσει αφού Εκείνος μας υποσχέθηκε : «Μην κρίνετε και δεν θα κριθείτε». Οι Πατέρες θαύμασαν και τον μακάρισαν διότι κατάφερε να σωθεί με αυτόν τον τρόπο. Πέρασε «άνευ εξετάσεων» στον Παράδεισο.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Βεβαίως για την σωτηρία μας. Για τη σωτηρία της ψυχής μας. Για το «ενός δε έστι χρεία» που είπε ο Κύριος στην Μάρθα. Το πρώτο μέλημα, ο πρώτος σκοπός, το Νο ΕΝΑ στη ζωή μας είναι η σωτηρία της ψυχής μας. Και το θέμα της κρίσης και της κατάκρισης είναι βασικότατο. Διότι εύκολα πέφτουμε όλοι μας και ιδιαίτερα εμείς οι λεγόμενοι «λεγόμενοι χριστιανοί». Εύκολα κρίνουμε, σχολιάζουμε, κουτσομπολεύουμε, υποτιμούμε τους άλλους. Ερμηνεύουμε τα ελατήρια των πράξεών τους σαν να είμαστε «καρδιογνώστες». Ουσιαστικά δεν κάνουμε τίποτα άλλο παρά να φανερώνουμε έτσι την ψυχική μας νόσο που λέγεται εγωισμός – υπερηφάνεια. Ένας άνθρωπος που παίρνει τη θέση κριτού και μάλιστα επικριτού (δηλαδή ασκεί αρνητική κριτική ) φανερώνει ότι έχει ιδέα για τον εαυτό του ότι είναι ικανός, γνώστης των πραγμάτων, με υγιείς –τάχατες- απόψεις και αντιλήψεις και επομένως με κάθε δικαίωμα να κρίνει τους άλλους. Πάσχει από αυτό που λέμε στην Πατερική ορολογία : «οίηση». Ένα φοβερό παρακλάδι ή εκδήλωση, αν θέλετε του εγωισμού, το οποίο μπορεί να είναι αφανές, κρυμμένο στα βάθη της ψυχής μας σαν ένα φοβερό φαρμακερό φίδι κάτω από έναν βράχο. Αυτή η «οίηση», η ιδεούλα ότι κάτι είμαστε, «ότι είμαστε κάποιον τι» όπως λέγει ο άγιος Νικόδημος στον Αόρατο Πόλεμο είναι τρομερό εμπόδιο στην πνευματική πρόοδο του ανθρώπου. Όταν καταπολεμηθεί και εξαλειφθεί αυτή, όταν ο άνθρωπος πιστέψει βαθιά ότι δεν είναι τίποτε, μια σκέτη αδυναμία, ένα σύνολο αδυναμιών και ότι, αν πάρει ο Θεός την χάρη Του, θα κάνει τις χειρότερες αμαρτίες, τότε έρχεται η ψυχική λιακάδα, η πνευματική πρόοδος, η αληθινή μετάνοια. Γιατί αυτό είναι ταπείνωση και ο «Θεός ταπεινοίς δίδωσι χάριν». Έρχεται η θεία Χάρις «η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα» και σκεπάζει τον άνθρωπο και τον χαριτώνει και τον αγιάζει και τον φωτίζει. Τότε βλέπει όλους, κατανοεί όλους, καταλαβαίνει τα πάντα. Με αληθινή κρίση κρίνει και ανακρίνει τα πάντα αλλά «ανακρίνεται υπό ουδενός». Οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν. Διότι τον άγιο μόνο ο άγιος τον καταλαβαίνει. Ο άγιος όμως καταλαβαίνει τα πάντα, κατανοεί τους πάντας αλλά εν παροξυσμό αγάπης και καλών έργων έχει πάντα ορθές και σοφές κρίσεις για όλα αλλά ποτέ δεν κατακρίνει, δεν μειώνει, δεν υποτιμά κανένα πρόσωπο, κανένα πλάσμα του Θεού όσο χαμηλά κι αν πέσει. Μέσα στην απέραντη ταπείνωση του πάντα αμφιβάλλει για την ορθότητα των σκέψεων και κρίσεων του, ρωτάει, συμβουλεύεται, συγχωρεί, ανέχεται, περιμένει, υπομένει…προ πάντων πάντα αγαπάει.
Αναφέρεται στο βίο του στάρετς Ζωσιμά πως μια αδελφή επιστρέφοντας από τη Μόσχα παραπονέθηκε στο γέροντα ότι συγχύστηκε πηγαίνοντας σε μια μοσχοβίτικη ενορία, διότι όπως είπε ούτε έψαλλαν καλά ούτε διάβαζαν προσεκτικά…και βιάζονταν πολύ και παρέλειψαν πολλά…Τι να σας πω, ομολογώ ότι τους κατέκρινα με το λογισμό μου.
Ο γέροντας της απάντησε «Αυτοί μεν δεν έψαλλαν καλά…αλλά κι εσύ δεν προσεύχεσαι καλά! Γιατί όποιος προσεύχεται καλά δεν ασχολείται με το πώς ψάλλουν ή διαβάζουν οι άλλοι. Αν ο νους σου και η καρδιά σου ήταν παραδομένα στο Θεό, αν στεκόσουν σε μια γωνιά και σαν τον τελώνη σκεφτόσουν μονάχα τις αμαρτίες σου, λέγοντας με συντριβή, «Θεέ μου, ελέησε με την αμαρτωλή», τότε δεν θα πρόσεχες τι γίνεται γύρω σου και πολύ περισσότερο δεν θα είχες την τόλμη να κατακρίνεις τους άλλους. Να η ορθή στάση. Στάση όχι στιγμής αλλά στάση ζωής. Βαθιά συντριβή και συναίσθηση της αμαρτωλότητος μας. Μας προφυλάσσει από την κατάκριση. Δεν έχουμε μάτια να δούμε τα σφάλματα των άλλων διότι τα δικά μας είναι βουρκωμένα, δακρυσμένα από την συναίσθηση, την συντριβή , την μετάνοια. (Ήταν εξωτερικά.) Πρώτο αποφασιστικό βήμα θα μπορούσε να είναι αυτό που συνιστά ο στάρετς Παρθένιος «φυλάξου να μην κατακρίνεις τον πλησίον σου». Για να μην πέφτεις σ’ αυτόν τον πειρασμό, πάψε να ασχολείσαι με το τι κάνουν, τι λένε, πως φέρονται οι άλλοι. Δεν είμαστε αρμόδιοι εμείς να κρίνουμε τους άλλους. Όταν δεν βλέπεις , δεν ακούς, τότε δεν θα κρίνεις, δεν θα κατακρίνεις. Γλυτώνεις πολύ εύκολα, από πάρα πολλές παγίδες. «Όποιος επιθυμεί τη σωτηρία του πρέπει να προσέχει μόνο τον εαυτό του και να μην κατακρίνει τον αδελφό του. Θα έλεγα (έλεγε ο αββάς Ναζάριος) ότι μερικές φορές ίσως θα ήταν καλύτερα να πέσει κανείς και να σηκωθεί, παρά να κατακρίνει τον αδελφό του. Γιατί ένας που αμάρτησε, παρακινείται στην αυτοκριτική και τη μετάνοια, ενώ εκείνος που κατακρίνει αυτόν που αμάρτησε, γίνεται σκληρός, αυταπατάται και πέφτει στην υπερηφάνεια. Γι’ αυτό πρέπει κανείς να φυλάγεται όσο μπορεί να μην κατακρίνει». Φοβερός ο λόγος του Γέροντα. Καλύτερα αμαρτωλός και ταπεινός παρά χωρίς βαριές πτώσεις και με υπερηφάνεια που φέρνει και την κατάκριση. Αυτό βέβαια δεν αμνηστεύει τις πτώσεις μας ούτε τις δικαιολογεί. Ο Φαρισαίος ήταν ενάρετος αλλά τα έχασε όλα, επειδή κατέκρινε τους άλλους και μάλιστα τον τελώνη. Ο τελώνης ήταν αμαρτωλός χωρίς αρετές εκτός από την συντριβή, την ταπείνωση και τα μάτια που δεν τολμούσαν να κοιτάξουν πουθενά και κανέναν παρά μόνο τη γη. Κέρδισε όμως τα πάντα γιατί η γη που κοίταζε είναι η ταπείνωση και όποιος την εγκολπώνεται (την ταπείνωση), ντύνεται τον ίδιο το Θεό.
Η ακατακρισία, το να μην κατακρίνουμε κανέναν, και μόνο του είναι αρκετό για να μας σώσει. Θα γνωρίζετε βέβαια από το γεροντικό για εκείνον τον κάπως αμελή μοναχό ο οποίος στα τελευταία του είχε ιλαρή όψη και όταν ρωτήθηκε πως δεν αγωνιά για το αποτέλεσμα της Κρίσης για την απόφαση του Κριτού απήντησε: «Βέβαια και εσείς γνωρίζετε ότι ήμουν αμελής ως προς τα μοναχικά μου καθήκοντα, τις προσευχές κλπ. Όμως ελπίζω ότι θα βρώ έλεος στο Θεό διότι σ’ όλη μου τη ζωή δεν κατέκρινα κανέναν ό,τι κι αν έκανε. Έτσι πιστεύω ότι ο Θεός θα με σώσει χωρίς να με εξετάσει αφού Εκείνος μας υποσχέθηκε : «Μην κρίνετε και δεν θα κριθείτε». Οι Πατέρες θαύμασαν και τον μακάρισαν διότι κατάφερε να σωθεί με αυτόν τον τρόπο. Πέρασε «άνευ εξετάσεων» στον Παράδεισο.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Βεβαίως για την σωτηρία μας. Για τη σωτηρία της ψυχής μας. Για το «ενός δε έστι χρεία» που είπε ο Κύριος στην Μάρθα. Το πρώτο μέλημα, ο πρώτος σκοπός, το Νο ΕΝΑ στη ζωή μας είναι η σωτηρία της ψυχής μας. Και το θέμα της κρίσης και της κατάκρισης είναι βασικότατο. Διότι εύκολα πέφτουμε όλοι μας και ιδιαίτερα εμείς οι λεγόμενοι «λεγόμενοι χριστιανοί». Εύκολα κρίνουμε, σχολιάζουμε, κουτσομπολεύουμε, υποτιμούμε τους άλλους. Ερμηνεύουμε τα ελατήρια των πράξεών τους σαν να είμαστε «καρδιογνώστες». Ουσιαστικά δεν κάνουμε τίποτα άλλο παρά να φανερώνουμε έτσι την ψυχική μας νόσο που λέγεται εγωισμός – υπερηφάνεια. Ένας άνθρωπος που παίρνει τη θέση κριτού και μάλιστα επικριτού (δηλαδή ασκεί αρνητική κριτική ) φανερώνει ότι έχει ιδέα για τον εαυτό του ότι είναι ικανός, γνώστης των πραγμάτων, με υγιείς –τάχατες- απόψεις και αντιλήψεις και επομένως με κάθε δικαίωμα να κρίνει τους άλλους. Πάσχει από αυτό που λέμε στην Πατερική ορολογία : «οίηση». Ένα φοβερό παρακλάδι ή εκδήλωση, αν θέλετε του εγωισμού, το οποίο μπορεί να είναι αφανές, κρυμμένο στα βάθη της ψυχής μας σαν ένα φοβερό φαρμακερό φίδι κάτω από έναν βράχο. Αυτή η «οίηση», η ιδεούλα ότι κάτι είμαστε, «ότι είμαστε κάποιον τι» όπως λέγει ο άγιος Νικόδημος στον Αόρατο Πόλεμο είναι τρομερό εμπόδιο στην πνευματική πρόοδο του ανθρώπου. Όταν καταπολεμηθεί και εξαλειφθεί αυτή, όταν ο άνθρωπος πιστέψει βαθιά ότι δεν είναι τίποτε, μια σκέτη αδυναμία, ένα σύνολο αδυναμιών και ότι, αν πάρει ο Θεός την χάρη Του, θα κάνει τις χειρότερες αμαρτίες, τότε έρχεται η ψυχική λιακάδα, η πνευματική πρόοδος, η αληθινή μετάνοια. Γιατί αυτό είναι ταπείνωση και ο «Θεός ταπεινοίς δίδωσι χάριν». Έρχεται η θεία Χάρις «η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα» και σκεπάζει τον άνθρωπο και τον χαριτώνει και τον αγιάζει και τον φωτίζει. Τότε βλέπει όλους, κατανοεί όλους, καταλαβαίνει τα πάντα. Με αληθινή κρίση κρίνει και ανακρίνει τα πάντα αλλά «ανακρίνεται υπό ουδενός». Οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν. Διότι τον άγιο μόνο ο άγιος τον καταλαβαίνει. Ο άγιος όμως καταλαβαίνει τα πάντα, κατανοεί τους πάντας αλλά εν παροξυσμό αγάπης και καλών έργων έχει πάντα ορθές και σοφές κρίσεις για όλα αλλά ποτέ δεν κατακρίνει, δεν μειώνει, δεν υποτιμά κανένα πρόσωπο, κανένα πλάσμα του Θεού όσο χαμηλά κι αν πέσει. Μέσα στην απέραντη ταπείνωση του πάντα αμφιβάλλει για την ορθότητα των σκέψεων και κρίσεων του, ρωτάει, συμβουλεύεται, συγχωρεί, ανέχεται, περιμένει, υπομένει…προ πάντων πάντα αγαπάει.
Αναφέρεται στο βίο του στάρετς Ζωσιμά πως μια αδελφή επιστρέφοντας από τη Μόσχα παραπονέθηκε στο γέροντα ότι συγχύστηκε πηγαίνοντας σε μια μοσχοβίτικη ενορία, διότι όπως είπε ούτε έψαλλαν καλά ούτε διάβαζαν προσεκτικά…και βιάζονταν πολύ και παρέλειψαν πολλά…Τι να σας πω, ομολογώ ότι τους κατέκρινα με το λογισμό μου.
Ο γέροντας της απάντησε «Αυτοί μεν δεν έψαλλαν καλά…αλλά κι εσύ δεν προσεύχεσαι καλά! Γιατί όποιος προσεύχεται καλά δεν ασχολείται με το πώς ψάλλουν ή διαβάζουν οι άλλοι. Αν ο νους σου και η καρδιά σου ήταν παραδομένα στο Θεό, αν στεκόσουν σε μια γωνιά και σαν τον τελώνη σκεφτόσουν μονάχα τις αμαρτίες σου, λέγοντας με συντριβή, «Θεέ μου, ελέησε με την αμαρτωλή», τότε δεν θα πρόσεχες τι γίνεται γύρω σου και πολύ περισσότερο δεν θα είχες την τόλμη να κατακρίνεις τους άλλους. Να η ορθή στάση. Στάση όχι στιγμής αλλά στάση ζωής. Βαθιά συντριβή και συναίσθηση της αμαρτωλότητος μας. Μας προφυλάσσει από την κατάκριση. Δεν έχουμε μάτια να δούμε τα σφάλματα των άλλων διότι τα δικά μας είναι βουρκωμένα, δακρυσμένα από την συναίσθηση, την συντριβή , την μετάνοια. (Ήταν εξωτερικά.) Πρώτο αποφασιστικό βήμα θα μπορούσε να είναι αυτό που συνιστά ο στάρετς Παρθένιος «φυλάξου να μην κατακρίνεις τον πλησίον σου». Για να μην πέφτεις σ’ αυτόν τον πειρασμό, πάψε να ασχολείσαι με το τι κάνουν, τι λένε, πως φέρονται οι άλλοι. Δεν είμαστε αρμόδιοι εμείς να κρίνουμε τους άλλους. Όταν δεν βλέπεις , δεν ακούς, τότε δεν θα κρίνεις, δεν θα κατακρίνεις. Γλυτώνεις πολύ εύκολα, από πάρα πολλές παγίδες. «Όποιος επιθυμεί τη σωτηρία του πρέπει να προσέχει μόνο τον εαυτό του και να μην κατακρίνει τον αδελφό του. Θα έλεγα (έλεγε ο αββάς Ναζάριος) ότι μερικές φορές ίσως θα ήταν καλύτερα να πέσει κανείς και να σηκωθεί, παρά να κατακρίνει τον αδελφό του. Γιατί ένας που αμάρτησε, παρακινείται στην αυτοκριτική και τη μετάνοια, ενώ εκείνος που κατακρίνει αυτόν που αμάρτησε, γίνεται σκληρός, αυταπατάται και πέφτει στην υπερηφάνεια. Γι’ αυτό πρέπει κανείς να φυλάγεται όσο μπορεί να μην κατακρίνει». Φοβερός ο λόγος του Γέροντα. Καλύτερα αμαρτωλός και ταπεινός παρά χωρίς βαριές πτώσεις και με υπερηφάνεια που φέρνει και την κατάκριση. Αυτό βέβαια δεν αμνηστεύει τις πτώσεις μας ούτε τις δικαιολογεί. Ο Φαρισαίος ήταν ενάρετος αλλά τα έχασε όλα, επειδή κατέκρινε τους άλλους και μάλιστα τον τελώνη. Ο τελώνης ήταν αμαρτωλός χωρίς αρετές εκτός από την συντριβή, την ταπείνωση και τα μάτια που δεν τολμούσαν να κοιτάξουν πουθενά και κανέναν παρά μόνο τη γη. Κέρδισε όμως τα πάντα γιατί η γη που κοίταζε είναι η ταπείνωση και όποιος την εγκολπώνεται (την ταπείνωση), ντύνεται τον ίδιο το Θεό.