Ερευνητής έγραψε:Ας δούμε τώρα πως εκφράστηκε η λαϊκή ψυχή των προγόνων μας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Χρησιμοποιούμε την συλλογή του Arnold Passow, Ρωμαίικα Τραγούδια. Ακριβώς, αυτός είναι ο πρωτότυπος τίτλος, με τον οποίο εκδόθηκε η συλλογή αυτή το 1860 στην Λειψία, όχι κάποια μετάφραση. Από κάτω είναι το επεξηγηματικό Popularia Carmina Graeciae Recntioris. Από αυτά παραθέτουμε μερικά γράφοντας τίτλο, σελίδα, αύξοντα αριθμό καταγραφής, στίχους.
Ο Ζαχαράκης, σελ. 53, LXIII,
«Κι όσοι Ρωμιοί τ’ ακούσανε, πάνε να προσκυνήσουν, κι Ζαχαράκης το σκυλί δεν πάει να προσκυνήση.»
Ο Δήμος, σελ. 61, LXXII,
«Εσείς καλά το ξέρετε και Τούρκοι και Ρωμαίοι˙ εγώμ’ ο Δήμος ξακουστός, ο Δήμος ξακουσμένος˙»
Ο Ζάκας και οι Σκυλοδημαίοι, σελ. 87, CVIII,
«Πάτησαν ένα καρβάνι, πήραν άσπρα, πήραν γρόσια, πήραν και μια Ρωμιοπούλα, πούταν άσπρη σαν το χιόνι»
Ο Γιάννης, σελ. 124, CLXIV,
«Κομμένος και σφαγμένος και ανεγνώριστος. Τούρκοι τον τραγουδάνε και Ρωμιοί τον κλαίν,»
Οι Σουλιώται, σελ. 150, CCII,
«Κι ο Αλέξης δεν εφάνηκε να βγη προς το Ζαγόρι, να μάση Τούρκους ομπροστά Ρωμαίους από πίσω˙»
Μάρκος Μπότσαρης, σελ. 186, CCL,
«Όσοι Ρωμαιοί κι αν τόμαθαν, κι όσοι τ’ αφουγκραστήκαν, όλοι στα μαύρα μπήκανε, τα μελανά φορέσαν.»
Ελληνισμός και Τουρκισμός, σελ. 216, CCXC,
«Μπρε παιδιά Ρωμιόπουλα, γίνεστε Τουρκόπουλα, να χαρήτε τη Τουρκιά, Τουρκοπούλαις με φλωριά.»
Η Αλαφίνα, σελ. 282, CCCXCVIII,
«Το ντέρντι μου, το πάθι μου, κανείς να μην το πάθη, μηδέ Τούρκος, μηδέ Ρωμαιός, μηδέ καραβοκύρης.»
Η ερωμένη του Μπέκιου, σελ. 331, CCCCL,
«Κ’ η Ρωμιοπούλα τώλεγεν από το παραθύρι˙ Μπέκιο μου σύρε στο καλό και στην καλή την ώρα,»
Η άπιστος γυναίκα, σελ. 346, CCCCLXIII,
«Αν είσαι σκύλος φάε με˙ Ρωμιός μαγάρισέ με˙ κι αν είσαι κι ο πατέρας μου, σκύψε και φίλησέ με.»
Η ωραία του κάστρου, σελ. 365, CCCCLXXXV,
«Κι άλλους δεκατεσσάρους Τούρκοι και Ρωμαιοί, μο ‘να σκυλί Τουρκάκι και Ρωμαιογενή, καλόγερος εγένη, ράσο φόρησε,»
Η Ρωμαιοπούλα, σελ. 430, DLXXIV,
«Κάτω στην Ρόιδο και στην Ροϊδοπούλα, Τούρκος αγάπησε μια Ρωμιοπούλα»
Η Ρωμαιοπούλα, σελ. 441, DLXXXVII,
«Ένα μικρό Τουρκόπουλο, του Βασιλιώς κοπέλι, μια Ρωμιοπούλ’ αγάπησε, και κείνη δεν το θέλει˙»
Ο αγαπητικός, σελ. 473, DCXL,
«Έχει δυο μάτια σαν τροχούς, μαραίνει Τούρκους και Ρωμιούς»
Νομίζω αυτά είναι αρκετά. Υπάρχει πάντα κι εκείνο το «Εγώ Ρωμιός γεννήθηκα, Ρωμιός θε να πεθάνω» του Αθανάσιου Διάκου.
Άρα λοιπόν , μετά από όλα αυτά , εσύ αγαπητέ εν Χριστό αδελφέ , είσαι Ρωμιός .
Πάντως , και καθόσον με αφορά , μέσα μου θα μείνω ένας νεο-Έλληνας και μόνον.
Δόξα τω Θεώ
