Από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΦΡΑΙΜ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗΣ»
ΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΧΗΣ
«Υπακοή»
«Θέλεις ν΄αποκτήσεις προσευχή; Θέλεις, όταν λές το «Κύριε Ιησού Χριστέ», να τρέχουν τα δάκρυα ποτάμια από τα μάτια σου;
Θέλεις να ζήσεις τη ζωή των αγγέλων; «Ευλόγησον», «να΄ναι ευλογημένο». Υπακοή.
* * *
«Ο μεγάλος αγώνας του ανθρώπου είναι να μην πιστεύει τον λογισμό του.
Έ, ο Γέροντας τώρα λείπει, ρώτησε τον αδερφό σου κι ό,τι σου πει ν΄ακούσεις.
Δεν είναι μικρός αγώνας να ρίξεις τον εαυτό σου κάτω, δεν είναι μικρός αγώνας.
Μά αλλιώς δεν γίνεται, αλλιώς δεν γίνεται.
Αν θέλεις ν΄ακολουθήσεις τον καλογερικό νόμο, εκεί θα πατήσεις».
* * *
«Μακάριος εκείνος ο αδερφός ο οποίος, προτού να τελειώσει τον λόγο ή ο Γέροντας ή ο παραδερφός του, «να΄ναι ευλογημένο».
Σε είπεν ένας αδερφός: «Έλα, πάτερ, να με βοηθήσεις εδώ», «να΄ναι ευλογημένο».
Ακολούθησε αυτόν τον δρόμο, να δεις τι θα αισθανθείς μέσα. Τι ειρήνη, τι γαλήνη θα αισθανθείς!
Ενώ, «περίμενε πέντε λεφτά κι έρχομαι»…
* * *
«Αυτό θα πει υπακοή. Να βγάλεις τον λογισμό σου, τον δικό σου, και ν΄ακούσεις τι θα σου πει ο Γέροντάς σου».
* * *
«Αν κάνεις διάκριση σ΄ ό,τι σου λέει ο Γέροντας, δεν είσαι υποτακτικός, είσαι ελεγκτής του Γέροντος».
* * *
«Αυτήν τη μετάνοια την οποία βάζεις είς τον Γέροντα, «ευλόγησον, Γέροντα», ξέρετε πόση δύναμη έχει;
Δεν μπορείτε να την φαντασθείτε εσείς. Αυτός που την πέρασε, αυτός γνωρίζει.
* * *
«Πολλά με δίδαξε και η υπακοή, πολλά διδάχτηκα και ως Γέροντας. Έτσι είναι. Να θυσιάσω τον εαυτό μου, μόνο να σε δω εσένα, το παιδί μου, να πας στον Παράδεισο, αυτός είναι ο δικός μου παράδεισος, να είσαι ΄σύ στον παράδεισο κι εγώ ας καώ, ας καώ. Έτσι είναι. Δεν μετριέται η πατρική αγάπη. Και ως Γέροντας και ως υποτακτικός, πήρα μία πείρα. Σαράντα χρόνια υποτακτικός και δέκα-δεκαπέντε χρόνια ως Γέροντας. Είδα και τη μία αγάπη και την άλλη αγάπη. Η πατρική αγάπη, πάτερ μου, είναι πολύ ψηλά, πολύ ψηλά!»
* * *
Αποσπάσματα από το βιβλίο Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης
Συντονιστές: ntinoula, Συντονιστές
Από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΦΡΑΙΜ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗΣ»
ΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΧΗΣ
«Αυτοέλεγχος - ζήλος»
«Μην αφήνεις τον εαυτό σου ανεπίσκοπο κάθε ώρα.
Κάθε ώρα να εποπτεύεις, να εξετάζεις, να ελέγχεις τον εαυτό σου.
Είσαι εντάξει αυτήν την ώρα;»
* * *
«Εσύ ως μοναχός εάν είσαι βιαστής, εάν είσαι αγωνιστής, θα κάνεις έλεγχο στον εαυτό σου, όλη την ημέρα πώς πέρασα;»
* * *
«Από σας εξαρτάται να είναι ομαλός, ησύχιος ο νους, από σας εξαρτάται. Δεν εξαρτάται από τον πειρασμό, αν σας επιτεθεί ή από τη συμπεριφορά του συνασκητού σας, του συγκοινοβιάτου σας. Εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της σωτηρίας σου, εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της όχι σωτηρίας σου, από εσένα εξαρτάται. Όταν εσύ θέλεις τη σωτηρία σου και βιάζεις τον εαυτό σου, όλα κατ΄ευχήν έρχονται».
* * *
«Είναι παρατηρημένο ότι, στις πρώτες ημέρες που ερχόμεθα στο κοινόβιο, έχουμε ζήλο σαν τον Άθωνα. Αυτός ο ζήλος προσέξετε να μη σας εξασθενήσει, να μη σβήσει διότι τότε είναι όχι καλά. Μπορείς αυτόν τον ζήλο να τον αυξήσεις, να τον μεγαλώσεις; Άξιος επαίνου είσαι. Πρόσεξε όμως μήπως αυτός ο ζήλος, εννοώ ζήλο είς την υπακοή, είς την ευχή, είς την αυτομεμψία, άγρυπνος στην ακολουθία, μη σε πάρει ο ύπνος, στο δωμάτιό σου, να επιβλέπεις τον εαυτό σου, όλα αυτά θεωρούνται ζήλος. Αν ο ζήλος ψυχρανθεί, τότε δεν βαδίζεις καλά. Γι΄αυτό διόρθωσε τον εαυτό σου, να μην ψυχρανθεί αυτός ο ζήλος, αυτή η θερμότης.
Μακάριος είναι εκείνος ο αδερφός, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του. Διότι δεν ξέρεις πόσα χρόνια θα ζήσεις στο μοναστήρι. Μπορείς να ζήσεις πέντε χρόνια, μπορεί να ζήσεις δέκα, μπορεί να ζήσεις και πενήντα, δεν γνωρίζεις πόσα χρόνια. Έ, αυτός είναι άξιος επαίνου, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο του από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του ακμαίο».
* * *
«Την σήμερον ημέραν δύσκολα, δύσκολα είναι.
Ερχόμουν μια φορά με τον γερο-Παντελεήμονα των Παχωμαίων, τον αρχιγραμματέα. Και μου λέει ότι, είχε πάει μια φορά στο Γρηγοριάτικο το κονάκι, αλλά δεν θυμάμαι ποιος ήταν αντιπρόσωπος. Αφού μιλήσανε, «τώρα θα πάω στην Κοινότητα», λέει.
- Πάμε μαζί, Γέροντα.
- Όχι, λέει, Παντελεήμων, όχι.
- Γιατί;
- Να πάω απ΄το κονάκι μέχρι την Κοινότητα, λέω τους χαιρετισμούς της Παναγίας.
Είδες πώς βιάζονται οι πατέρες!
* * *
«Ο λογισμός κρίνεται. Από τον λογισμό αχρειούμεθα και από τον λογισμό βελτιούμεθα. Ο καλόγηρος δεν έχει πράξη, έχει λογισμό.
Ο λογισμός σου πήγε στο όχι καλό; Είσαι υπεύθυνος, είσαι υπεύθυνος. Θα πεις: Μά και ο λογισμός του ανθρώπου δεν μαζεύεται.
Καλά, αλλά όταν φεύγει, μάζεψέ τον πάλι, μάζεψέ τον πάλι».
* * *
ΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΧΗΣ
«Αυτοέλεγχος - ζήλος»
«Μην αφήνεις τον εαυτό σου ανεπίσκοπο κάθε ώρα.
Κάθε ώρα να εποπτεύεις, να εξετάζεις, να ελέγχεις τον εαυτό σου.
Είσαι εντάξει αυτήν την ώρα;»
* * *
«Εσύ ως μοναχός εάν είσαι βιαστής, εάν είσαι αγωνιστής, θα κάνεις έλεγχο στον εαυτό σου, όλη την ημέρα πώς πέρασα;»
* * *
«Από σας εξαρτάται να είναι ομαλός, ησύχιος ο νους, από σας εξαρτάται. Δεν εξαρτάται από τον πειρασμό, αν σας επιτεθεί ή από τη συμπεριφορά του συνασκητού σας, του συγκοινοβιάτου σας. Εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της σωτηρίας σου, εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της όχι σωτηρίας σου, από εσένα εξαρτάται. Όταν εσύ θέλεις τη σωτηρία σου και βιάζεις τον εαυτό σου, όλα κατ΄ευχήν έρχονται».
* * *
«Είναι παρατηρημένο ότι, στις πρώτες ημέρες που ερχόμεθα στο κοινόβιο, έχουμε ζήλο σαν τον Άθωνα. Αυτός ο ζήλος προσέξετε να μη σας εξασθενήσει, να μη σβήσει διότι τότε είναι όχι καλά. Μπορείς αυτόν τον ζήλο να τον αυξήσεις, να τον μεγαλώσεις; Άξιος επαίνου είσαι. Πρόσεξε όμως μήπως αυτός ο ζήλος, εννοώ ζήλο είς την υπακοή, είς την ευχή, είς την αυτομεμψία, άγρυπνος στην ακολουθία, μη σε πάρει ο ύπνος, στο δωμάτιό σου, να επιβλέπεις τον εαυτό σου, όλα αυτά θεωρούνται ζήλος. Αν ο ζήλος ψυχρανθεί, τότε δεν βαδίζεις καλά. Γι΄αυτό διόρθωσε τον εαυτό σου, να μην ψυχρανθεί αυτός ο ζήλος, αυτή η θερμότης.
Μακάριος είναι εκείνος ο αδερφός, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του. Διότι δεν ξέρεις πόσα χρόνια θα ζήσεις στο μοναστήρι. Μπορείς να ζήσεις πέντε χρόνια, μπορεί να ζήσεις δέκα, μπορεί να ζήσεις και πενήντα, δεν γνωρίζεις πόσα χρόνια. Έ, αυτός είναι άξιος επαίνου, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο του από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του ακμαίο».
* * *
«Την σήμερον ημέραν δύσκολα, δύσκολα είναι.
Ερχόμουν μια φορά με τον γερο-Παντελεήμονα των Παχωμαίων, τον αρχιγραμματέα. Και μου λέει ότι, είχε πάει μια φορά στο Γρηγοριάτικο το κονάκι, αλλά δεν θυμάμαι ποιος ήταν αντιπρόσωπος. Αφού μιλήσανε, «τώρα θα πάω στην Κοινότητα», λέει.
- Πάμε μαζί, Γέροντα.
- Όχι, λέει, Παντελεήμων, όχι.
- Γιατί;
- Να πάω απ΄το κονάκι μέχρι την Κοινότητα, λέω τους χαιρετισμούς της Παναγίας.
Είδες πώς βιάζονται οι πατέρες!
* * *
«Ο λογισμός κρίνεται. Από τον λογισμό αχρειούμεθα και από τον λογισμό βελτιούμεθα. Ο καλόγηρος δεν έχει πράξη, έχει λογισμό.
Ο λογισμός σου πήγε στο όχι καλό; Είσαι υπεύθυνος, είσαι υπεύθυνος. Θα πεις: Μά και ο λογισμός του ανθρώπου δεν μαζεύεται.
Καλά, αλλά όταν φεύγει, μάζεψέ τον πάλι, μάζεψέ τον πάλι».
* * *
Από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΦΡΑΙΜ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗΣ»
ΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΧΗΣ
«Αγιότης – Αρετή - Αγώνας»
«Άνθρωπος ο οποίος επαινεί τον πλησίον του και κατακρίνει τον εαυτό του, φθάνει σε μέτρα αγιότητος.
Αν ζητάς εσύ από τον άλλονε, επειδή σε λύπησε, να σου βάλει μετάνοια, δεν είσαι καλά, δεν είσαι εντάξει, δεν βαδίζεις στον δρόμο της καλογερικής».
* * *
«Τα πατερικά βιβλία λένε ότι ο αββάς Νισθερώ απέκτησε φήμη αγίου ανδρός. Και πήγε άλλος και του λέει:
«Τι αρετή έκανες, πάτερ, κι έφθασες σ΄αυτά τα μέτρα;»
Λέει: «Αφότου μπήκα στο μοναστήρι, είπα, εγώ και το γαϊδούρι ένα είμαστε.
Όσο μιλάει το γαϊδούρι, όταν το δέρνεις, τόσο θα μιλήσω κι εγώ».
Αυτό ήταν το θεμέλιο, ότι και να τον δείρουνε, «ευλόγησον».
Τώρα εμείς φτάσαμε στο σημείο, δεν σηκώνουμε λόγο».
* * *
«Ο άνθρωπος, εφόσον ζει, πρέπει πάντοτε να αγωνίζεται. Και ο πρώτος αγώνας είναι να νικήσει τον εαυτό του.
Ο πρώτος και ο κυριότερος εχθρός του ανθρώπου δεν είναι ο διάβολος, όχι. Είναι ο ίδιος ο άνθρωπος είς τον εαυτό του επίβουλος.
Και τούτο διότι δεν ακούει τον άλλον, ακούει τι τον λέει ο λογισμός του.
Ενώ έχουμε τόσους αγίους Πατέρες να τους μιμηθούμε διαβάζοντας τα συγγράμματά τους, εντούτοις όμως το εγώ μας μας κυριεύει πολλές φορές. Όταν ο άνθρωπος νικήσει τον εαυτό του, είναι ο μεγαλύτερος μεγαλομάρτυρας και τροπαιοφόρος και νικηφόρος ενώπιον του Θεού!»
* * *
«Ο Σταυρός δεν λείπει. Γιατί; Γιατί εφόσον κι ο αρχηγός μας ανέβηκε στον Σταυρό, κι εμείς θ΄ανεβούμε, να πούμε.
Αλλά απ΄τη μια πλευρά είναι γλυκύς και ελαφρός, απ΄την άλλη μεριά είναι πικρός και βαρύς. Κατά την προαίρεσή μας.
Αν πάρεις με αγάπη τον Σταυρό του Χριστού, είναι πολύ ελαφρός, είναι σφουγγάρι, φελλός.
Αν τον πάρεις, δηλαδή, απ΄την άλλη πλευρά, τότες είναι βαρύς και ασήκωτος».
* * *
«Γι΄αυτό, και μένα η πείρα αυτό με δίδαξε. Το θέλημα του Θεού να γίνει. Ήταν απ΄τον Θεό έτσι. Και ειρηνεύεις, να πούμε.
Αν πεις μά γιατί ετούτο, εκείνο, δεν ειρηνεύεις, δεν ειρηνεύεις. Δεν ήταν το θέλημα του Θεού να φύγω την Κυριακή, ήταν τη Δευτέρα, δεν ήθελε ο Θεός την Τρίτη, ήθελε να φύγω την Τετάρτη, έ, ο Θεός έτσι τά ΄φερε.
Αν τα πάρεις απ΄την άλλη πλευρά με την κρίση την δική σου, θα σφάλεις και μισθόν δεν έχεις. Μισθόν δεν έχεις!»
* * *
«Μέσα σου να βράζει η χαρά, να μη φαίνεται, μέσα σου να βράζει η λύπη, η κόλαση αλλά να μην το εξωτερικεύεις.
Αυτός είναι ο καλόγηρος.
Ειδάλλως, εσύ εκεί κι εγώ εδώ, και να προσευχώμεθα, να μην ακούει ο ένας τον άλλονε.
Μπορείς να κατανύσσεσαι εσύ κι εγώ εδώ, κι ο ένας να μην παίρνει μυρωδιά τον άλλονε. Αυτό είναι κατά Θεόν.
Άμα το εξωτερικεύεις, είτε υπερηφάνεια θα σε πιάσει, ή… θα το χάσεις».
* * *
«Γι΄αυτό λέω ότι, όπου κι αν ευρεθεί ο άνθρωπος, να μην απελπίζεται. Να μην τα χάνει, να μην τα σαστίζει. Για τον άλφα και τον βήτα λόγο, ο Θεός γνωρίζει, σε δοκιμάζει. Σε δοκιμάζει: Μπορείς να κρατήσεις αυτήν τη θλίψη; Μπορώ. Θα σου δώσω χάρισμα. Δεν μπορείς; Κι αυτό που σου ΄δωσα, θα το αφαιρέσω. Εγώ δεν θέλω δειλούς ανθρώπους. Όχι όπως έστειλε ο Μωυσής τους κατασκόπους, λέει: «Εωράκαμεν, υιούς γιγάντων και ήμεν ενώπιον αυτών ωσεί ακρίδες» (Αριθ. 13,34). Έτσι; Ναι, αλλά ποιος το λέει αυτό;
Ποιος το λέει; «Δειλός αποσταλείς εις υπακοήν, λέγει, λέων κατά την οδόν και φονείς κατά τάς πλατείας» (Παροιμ. 26, 13).
Δειλός άνθρωπος δεν αξίζει τίποτες. Ενώ ο τολμηρός πάντα βγαίνει νικητής. Βλέπεις;»
* * *
«Η δικαιολογία δεν είναι γραμμένη στη Γραφή. Οι άγιοι όχι μόνο δεν δικαιολογούνται, αλλά υποφέρουν εκουσίως για τους άλλους».
* * *
«Πάτερ, όχι έτσι. Εσύ να διορθώσεις τον εαυτό σου, όχι να περιμένεις τους άλλους. Εσύ να σταθείς από κάτω, να σε πατάν όλοι.
Τότες είσαι εντάξει. Ειδάλλως… Εσύ να αρματωθείς στην υπομονή. Ο δρόμος ο του Σταυρού αυτός είναι».
* * *
«Ο άνθρωπος, όσο και σοφός να είναι, να συμβουλεύεται και λιγάκι. Δεν είμαστε εμείς θεοδίδακτοι.
Ούτε ο Θεός και σύ, μπορείς να πάρεις πληροφορία από τον Θεόν; Δεν είμαστε σ΄αυτήν την κατάσταση.
Ά, να ρωτήσουμε και κάναν άλλονε. Να ρωτήσουμε, να συμβουλευτούμε. Έ, δεν έχεις κανέναν άνθρωπο καλύτερό σου;»
* * *
«Θα κάνεις υπομονή στα δικά σου τα πάθη, θα κάνεις και στα δικά μου. Έτσι θα γίνεις άγιος».
* * *
ΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΧΗΣ
«Αγιότης – Αρετή - Αγώνας»
«Άνθρωπος ο οποίος επαινεί τον πλησίον του και κατακρίνει τον εαυτό του, φθάνει σε μέτρα αγιότητος.
Αν ζητάς εσύ από τον άλλονε, επειδή σε λύπησε, να σου βάλει μετάνοια, δεν είσαι καλά, δεν είσαι εντάξει, δεν βαδίζεις στον δρόμο της καλογερικής».
* * *
«Τα πατερικά βιβλία λένε ότι ο αββάς Νισθερώ απέκτησε φήμη αγίου ανδρός. Και πήγε άλλος και του λέει:
«Τι αρετή έκανες, πάτερ, κι έφθασες σ΄αυτά τα μέτρα;»
Λέει: «Αφότου μπήκα στο μοναστήρι, είπα, εγώ και το γαϊδούρι ένα είμαστε.
Όσο μιλάει το γαϊδούρι, όταν το δέρνεις, τόσο θα μιλήσω κι εγώ».
Αυτό ήταν το θεμέλιο, ότι και να τον δείρουνε, «ευλόγησον».
Τώρα εμείς φτάσαμε στο σημείο, δεν σηκώνουμε λόγο».
* * *
«Ο άνθρωπος, εφόσον ζει, πρέπει πάντοτε να αγωνίζεται. Και ο πρώτος αγώνας είναι να νικήσει τον εαυτό του.
Ο πρώτος και ο κυριότερος εχθρός του ανθρώπου δεν είναι ο διάβολος, όχι. Είναι ο ίδιος ο άνθρωπος είς τον εαυτό του επίβουλος.
Και τούτο διότι δεν ακούει τον άλλον, ακούει τι τον λέει ο λογισμός του.
Ενώ έχουμε τόσους αγίους Πατέρες να τους μιμηθούμε διαβάζοντας τα συγγράμματά τους, εντούτοις όμως το εγώ μας μας κυριεύει πολλές φορές. Όταν ο άνθρωπος νικήσει τον εαυτό του, είναι ο μεγαλύτερος μεγαλομάρτυρας και τροπαιοφόρος και νικηφόρος ενώπιον του Θεού!»
* * *
«Ο Σταυρός δεν λείπει. Γιατί; Γιατί εφόσον κι ο αρχηγός μας ανέβηκε στον Σταυρό, κι εμείς θ΄ανεβούμε, να πούμε.
Αλλά απ΄τη μια πλευρά είναι γλυκύς και ελαφρός, απ΄την άλλη μεριά είναι πικρός και βαρύς. Κατά την προαίρεσή μας.
Αν πάρεις με αγάπη τον Σταυρό του Χριστού, είναι πολύ ελαφρός, είναι σφουγγάρι, φελλός.
Αν τον πάρεις, δηλαδή, απ΄την άλλη πλευρά, τότες είναι βαρύς και ασήκωτος».
* * *
«Γι΄αυτό, και μένα η πείρα αυτό με δίδαξε. Το θέλημα του Θεού να γίνει. Ήταν απ΄τον Θεό έτσι. Και ειρηνεύεις, να πούμε.
Αν πεις μά γιατί ετούτο, εκείνο, δεν ειρηνεύεις, δεν ειρηνεύεις. Δεν ήταν το θέλημα του Θεού να φύγω την Κυριακή, ήταν τη Δευτέρα, δεν ήθελε ο Θεός την Τρίτη, ήθελε να φύγω την Τετάρτη, έ, ο Θεός έτσι τά ΄φερε.
Αν τα πάρεις απ΄την άλλη πλευρά με την κρίση την δική σου, θα σφάλεις και μισθόν δεν έχεις. Μισθόν δεν έχεις!»
* * *
«Μέσα σου να βράζει η χαρά, να μη φαίνεται, μέσα σου να βράζει η λύπη, η κόλαση αλλά να μην το εξωτερικεύεις.
Αυτός είναι ο καλόγηρος.
Ειδάλλως, εσύ εκεί κι εγώ εδώ, και να προσευχώμεθα, να μην ακούει ο ένας τον άλλονε.
Μπορείς να κατανύσσεσαι εσύ κι εγώ εδώ, κι ο ένας να μην παίρνει μυρωδιά τον άλλονε. Αυτό είναι κατά Θεόν.
Άμα το εξωτερικεύεις, είτε υπερηφάνεια θα σε πιάσει, ή… θα το χάσεις».
* * *
«Γι΄αυτό λέω ότι, όπου κι αν ευρεθεί ο άνθρωπος, να μην απελπίζεται. Να μην τα χάνει, να μην τα σαστίζει. Για τον άλφα και τον βήτα λόγο, ο Θεός γνωρίζει, σε δοκιμάζει. Σε δοκιμάζει: Μπορείς να κρατήσεις αυτήν τη θλίψη; Μπορώ. Θα σου δώσω χάρισμα. Δεν μπορείς; Κι αυτό που σου ΄δωσα, θα το αφαιρέσω. Εγώ δεν θέλω δειλούς ανθρώπους. Όχι όπως έστειλε ο Μωυσής τους κατασκόπους, λέει: «Εωράκαμεν, υιούς γιγάντων και ήμεν ενώπιον αυτών ωσεί ακρίδες» (Αριθ. 13,34). Έτσι; Ναι, αλλά ποιος το λέει αυτό;
Ποιος το λέει; «Δειλός αποσταλείς εις υπακοήν, λέγει, λέων κατά την οδόν και φονείς κατά τάς πλατείας» (Παροιμ. 26, 13).
Δειλός άνθρωπος δεν αξίζει τίποτες. Ενώ ο τολμηρός πάντα βγαίνει νικητής. Βλέπεις;»
* * *
«Η δικαιολογία δεν είναι γραμμένη στη Γραφή. Οι άγιοι όχι μόνο δεν δικαιολογούνται, αλλά υποφέρουν εκουσίως για τους άλλους».
* * *
«Πάτερ, όχι έτσι. Εσύ να διορθώσεις τον εαυτό σου, όχι να περιμένεις τους άλλους. Εσύ να σταθείς από κάτω, να σε πατάν όλοι.
Τότες είσαι εντάξει. Ειδάλλως… Εσύ να αρματωθείς στην υπομονή. Ο δρόμος ο του Σταυρού αυτός είναι».
* * *
«Ο άνθρωπος, όσο και σοφός να είναι, να συμβουλεύεται και λιγάκι. Δεν είμαστε εμείς θεοδίδακτοι.
Ούτε ο Θεός και σύ, μπορείς να πάρεις πληροφορία από τον Θεόν; Δεν είμαστε σ΄αυτήν την κατάσταση.
Ά, να ρωτήσουμε και κάναν άλλονε. Να ρωτήσουμε, να συμβουλευτούμε. Έ, δεν έχεις κανέναν άνθρωπο καλύτερό σου;»
* * *
«Θα κάνεις υπομονή στα δικά σου τα πάθη, θα κάνεις και στα δικά μου. Έτσι θα γίνεις άγιος».
* * *