Παναγία η Αντιφωνήτρια

[g_aggelos]

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΡΙΑ

Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου ευρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της «Αντιφωνήτριας» η οποία ονομάσθηκε έτσι όταν η κόρη του αυτοκράτορος Θεοδοσίου Πλακιδία, φεύγοντας από την Ρώμη όπου ήταν παντρεμένη, ηθέλησε να προσκυνήσει στο Αγιον Όρος πριν φθάσει στην Κωνσταντινούπολη. Οι μοναχοί την υπεδέχθησαν στον αρσανά (μικρός λιμήν), αλλά εκείνη ηθέλησε να προσκυνήσει στον ναό. Τότε ηκούσθη φωνή επιτακτική από την εικόνα της Θεοτόκου που έλεγε «Τι θέλει η γυναίκα αυτή στον τόπο αυτό, όπου μια είναι η Βασίλισσα;» Η πλακιδία τρόμαξε, γονάτισε και εζήτησε συγγνώμη από την Θεοτόκο. Φεύγοντας διέταξε να τοποθετήσουν στο σημείο εκείνο την εικόνα της Παναγίας, η οποία ονομάστηκε «Αντιφωνήτρια». Λέγεται ότι το γεγονός αυτό εστάθη αφορμή να καθιερωθεί το «άβατον» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.

[g_aggelos]

Η κόρη του μεγάλου Θεοδοσίου (379395) Πλακίδια ήρθε από τη Ρώμη να επισκεφθή τον αδελφό της Αρκάδιο στην Κωνσταντινούπολη. Ζήτησε και την άδεια, περνώντας από το Αγιον Όρος, να έρθη και να προσκύνηση στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου. Έγινε με λαμπρότητα δεκτή και, είτε εκ ταπεινοφροσύνης είτε κατά θείαν οίκονομίαν, εισήλθε στον Καθολικό Ναό όχι από τις Βασιλικές πύλες, με ευλάβεια και κατάνυξη. Μόλις μπήκε από τη βόρεια μικρή πόρτα στον νάρθηκα, ξαφνικά ακούει δυνατή φωνή που έλεγε: τι θέλεις εσύ εδώ; εδώ είναι Μοναχοί και συ είσαι γυναίκα• γιατί δίνεις αφορμή στον εχθρό να τους πολεμή με πονηρούς λογισμούς; στάσου και μη προχώρησης μήτε ένα βήμα, αν θέλης το καλό σου. Έντρομη η Πλακίδια τάχασε από το φόβο, γονάτισε και ζήτησε έλεος.
Σε ανάμνηση αυτού του θαύματος έκτισε το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου, και κει που ακούστηκε η φωνή διέταξε να αγιογραφηθή στον τοίχο εικόνα της Θεομήτορος, προ της οποίας ως σήμερα καίει ακοίμητη καντήλα. η Εικόνα αυτή ονομάζεται Αντιφωνήτρια.
Η βασίλισσα ανέφερε το γεγονός στον Αρκάδιο, ο οποίος αφιέρωσε Μετόχιο στη Μονή, έδινε κατ' έτος χρήματα και θέσπισε να μην εισέρχονται γυναίκες στο Αγιον Όρος (δ' 26). και οι Μοναχοί κράτησαν αυτήν την αρχαία παράδοση και δεν επιτρέπουν την είσοδο ούτε σε θηλυκά ζώα. Αυτόν τον κανόνα τον σεβάστηκαν ακόμη και οι Τούρκοι κατακτηταί επί 450 χρόνια. Παλαιοί Πατέρες αναφέρουν μάλιστα ότι όταν κάποτε Τούρκοι αστυνομικοί θέλησαν να φέρουν τις γυναίκες τους και έκαμαν τις απαιτούμενες ενέργειες (έγγραφο με υπογραφές), προτού να ξεκινήση ο ανώτερος τους από τη Δάφνη, πίνοντας τον καφέ του έπεσε κάτω και πέθανε. Οι άλλοι τάχασαν και έλεγαν στους μοναχούς: το γυναίκα που έχετε εδώ δεν αφήνει να φέρουμε τις γυναίκες μας. Τον νεκρό τον έθαψαν και ακολούθησε νεροποντή κατακλυσμιαία, ώστε παρασύρθηκε το πτώμα και εξεβράσθη στην απέναντι χερσόνησο. Με αυτόν τον τρόπο έδειξε η Παναγία ότι ούτε και νεκρόν ακόμη δέχεται αυτόν που τόλμησε να παραβίαση το άβατο του Αγίου Όρους.
Το άβατο εφαρμόστηκε και διατηρείται, διότι με τον συγχρωτισμό ανδρών και γυναικών υπάρχει κίνδυνος πτώσεως των αδυνάτων και διότι η συνάφεια αυτή γίνεται Ισχυρή λαβή για κατηγορίες εναντίον του Μοναχισμού. Αυτό τονίζει και ο 18ος κανόνας της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου, και ο πατέρας του Μοναχισμού Μέγας Αντώνιος. η εκτροπή από τον κανόνα αυτόν στηλιτεύεται από όλους τους Αγίους Πατέρας: υπάρχουν πολλοί λόγοι κατά συνεισάκτων. Υπήρξαν αιρετικοί (Σίμων ο μάγος, Απολλινάριος, Γνωστικοί, Μασσαλιανοί, άλλες ενθουσιαστικές αιρέσεις), που με τη συμβίωση ανδρών και γυναικών έγιναν αίτιοι πολλών σκανδάλων. Στο Αγιον Όρος το άβατο κατοχυρώνεται με αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, με Πατριαρχικά σιγίλλια, με σουλτανικά φιρμάνια, με άρθρα διεθνών κανονισμών, με όλα τα ελληνικά Συντάγματα, με το νομοθετικό διάταγμα 2623 (Φ.Ε.Κ. 268/2891953). (ζ' β.6)

[g_aggelos]

Ι. Μ. Δοχειαρίου, Γοργοεπήκοος

Η γνωστότερη μετά την Πορταΐτισσα θαυματουργή εικόνα του Αγίου Όρους είναι αρχαία τοιχογραφία της Παναγίας που βρίσκεται εξωτερικά στον ανατολικό τοίχο της Τραπέζης και προς τα δεξιά της εισόδου της. Το 1664 ο τραπεζάρης Νείλος, που περνούσε τακτικά μπροστά από την εικόνα κρατώντας στο χέρι αναμμένα δαδιά για την υπηρεσία του στην τράπεζα, άκουσε μια φωνή να του λέη τα εξής: Να μην ξαναπεράσης από εδώ με δαδιά καπνίζοντας την εικόνα μου. Ο Νείλος δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στη φωνή, η οποία όμως σύντομα ξανακούστηκε επιτιμώντας τον μοναχό και αφήνοντας τον τυφλό. Οι αδελφοί άρχισαν να περνούν με πολλή ευλάβεια μπροστά από την εικόνα, της κρέμασαν ακοίμητο καντήλι και διέταξαν τον νέο τραπεζάρη να την θυμιάζη καθημερινά.
Ο τυφλός Νείλος περνούσε όλο τον καιρό του σε ένα στασίδι μπροστά στην εικόνα παρακαλώντας την Παναγία να τον συγχώρηση και να τον θεραπεύση, πράγμα το όποιο και έγινε, όταν, για τρίτη πλέον φορά, ακούστηκε φωνή από την εικόνα, που πληροφορούσε τον Νείλο ότι η δέηση του εισακούστηκε και ότι στη δική Της μετά Θεόν προστασία και σκέπη θα ‘πρεπε στο έξης να καταφεύγουν για κάθε τους ανάγκη οι μοναχοί. Αυτή θα τους ακούη γρήγορα, γιατί το όνομα της είναι Γοργοεπήκοος. Πολύ σύντομα το θαύμα αυτό και η υπόσχεση της Θεοτόκου έγιναν γνωστά σε όλο το Όρος και η εικόνα της αυτή έγινε παναγιορειτικό προσκύνημα.
Ο διάδρομος κλείστηκε και η εικόνα συμπεριλήφθηκε σε παρεκκλήσι που κτίστηκε προς τα δεξιά της. Τα θαύματα της είναι άπειρα και ειδικός προσμονάριος ιερομόναχος εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολλών προσκυνητών.
Ι. Μ. Κωνσταμονίτου, Αντιφωνήτρια
Κατά τους χρόνους της βασιλείας του αυτοκράτορας Κωνσταντίνου του Μονομάχου, το έτος 1020, η αγία εικόνα της Αντιφωνητρίας έκανε το ακόλουθο θαύμα στην Μονή Κωνσταμονίτου.
Κατά την πρώτη του μηνός Αυγούστου, κατά την οποία εορτάζει η αγία Εκκλησία μας την Πρόοδο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, ο τότε εκκλησιάρχης της Μονής ονόματι Αγαθών, ήταν πολύ λυπημένος γιατί η Μονή εστερείτο τα αναγκαία προς ευπρέπειαν και φωτοχυσίαν της Εκκλησίας. Ήταν παραμονή της εορτής της ανακομιδής του λειψάνου του αγίου Στεφάνου, πολιούχου της Μονής και ευρισκόμενος σε τέτοια θλίψη παρακαλούσε την Θεοτόκο με θερμά δάκρυα, γονατισμένος μπροστά στην αγία της Εικόνα όλη τη νύχτα. Νηστικός και κουρασμένος καθώς ήταν, αποκοιμήθηκε για λίγο και αμέσως ήλθε σε έκσταση και ακούει φωνή από την εικόνα της Αντιφωνητρίας που έλεγε να μην λυπάται και στενοχωρείται, γιατί αυτή φροντίζει για κάθε πράγμα στο Αγιον Όρος.
Πραγματικά προς επιβεβαίωση των λεγομένων, το πιθάρι της Εκκλησίας γέμισε από λάδι καθώς και τα υπόλοιπα δοχεία της Μονής από τα αναγκαία προς το ζην. Όταν τα άκουσε αυτά ο Αγαθών ξύπνησε χαρούμενος θαυμάζοντας για το όραμα. Αμέσως έφυγε και πήγε στον Ναό. Όταν διεπίστωσε ότι το πιθάρι του λαδιού ήταν γεμάτο, εξεπλάγη και εκήρυξε μεγαλοφώνως σε όλους τους αδελφούς το θαύμα.